معرفی آرامگاه بی‌بی شهربانو شهرری
در اين مقاله قصد داريم شما را با يكی از جاذبه هاي معنوی شهرری به نام آرامگاه بی‌بی شهربانو آشنا كنيم. این آرامگاه شاخصه‌های معماری سنگی را در خود دارد و قدمتش به دوران ساسانيان برمي گردد.
ادامه مطلبمقالات ها
بردگوری یا سنگ گبری‌ها از آثار تاریخی استان چهارمحال و بختیاری (+تصاویر)
در اين مطلب مي خواهيم شما را با يكي از جاذبه هاي استان جهارمحال و بختياري به نام بردگوری یا سنگ گبری‌ها آشنا كنيم. قدمت اين بنا به دوران مادها تا پايان ساسانيان بر مي گردد. با ما همراه باشيد.
ادامه مطلب
حکمت تشیع ایرانیان
با این‌که اسلام در عصر خلافت خلیفه دوّم عمر، وارد ایران گردید، پس چرا اکثریت قریب به اتّفاق مردم ایران، شیعه هستند؟ تاریخ تشیع در ایران نشان می‌دهد که ایرانیان از قرن اوّل تا حدود قرن هفتم، به تدریج مرحله به مرحله، به تشیع گرویده‌اند، و این گرایش، در هر مرحله عمیق و چشمگیر بوده است، اکنون به این مناظره دو دانشمند در رابطه با رازهای تشیع ایرانیان توجّه کنید..
ادامه مطلب
موعود در ادیان الهی و غیر الهی
ایمان به ظهور منجی بشریت از وضع موجود و اقامه عدل و داد، به صورت فطری در نهاد بشر وجود دارد...
ادامه مطلب
حجاب زیبا
در تمام ادیان آسمانی وجود حجاب امری بدیهی و کاملاً آشکار است از ظهور حضرت آدم خلیفه خدا بر زمین تا کنون پیروان ادیان الهی دارای حجاب مشخص بوده اند و این امر شامل یکی از ده فرمان حضرت موسی (علیه السّلام) نیز می باشد . ادیان متناسب با فطرت زن و بر حسب شرایط خاص زمانی,حفظ حجاب و پوشش را برای زنان در نظر گرفته اند .در ادیان زرتشت ,یهودیت,مسیحیت و اسلام حجاب زن امری لازم و واجب شمرده شده است.
ادامه مطلب
مقدمه اى بر مقايسه اديان توحيدى
1. نسبت اديان با يكديگر اديان از ديد كلى به دو مجموعه تقسيم مى شوند: توحيدى و غيرتوحيدى. مجموعه اديان توحيدى (شامل يهوديت، مسيحيت، آيين زردشت و اسلام) به سه اصل توحيد، نبوت و معاد قائلند، ولى اديان غيرتوحيدى هيچ يك از اين سه اصل را قبول ندارند: آن اديان به جاى توحيد، از شرك و به جاى نبوت، از حكمت[1] و به جاى معاد، از تناسخ سخن مى گويند.
ادامه مطلب
شر در اديان باستان
فراگيربودن مسئله شر در دين‌هاي ايران باستان نشان‌دهنده‌ي اين است که در مسالک و مذاهب و نحله‌هاي وابسته به ايران باستان، زردشتي، مهرپرستي، مانويت و زرواني و گنوسي بن‌مايه‌ي اعتقادي مشترکي وجود داشته است. در ترجمه‌ي حاضر، مسئله‌ي ثنويت در دين زردشتي با مقايسه بين صفات شر و خير که هر دو با بسامد بسيار گسترده‌اي در زبانهاي اوستايي، فارسي باستان و پهلوي به کار رفته بررسي شده است. راه حلي کلي دين زردشتي براي مسئله شر اين است که دو مينوي شر و خير از ازل و بيرون از اين جهان وجود داشته است؛ نيروي شر به سبب گزينش نادرست، شر گرديد و خير به دليل گزينش درست، خير شد.
ادامه مطلب
سوشيانت موعود زرتشت و مقايسه آن با موعود اديان بزرگ
پيش از آن که اهورامزدا جهان مادي بيافريند، عالم روحاني را که آن را عالم فروهر گويند، آفريد.يعني آن چه بايستي هيئت مادي به خود بگيرد. از پيش صورت معنوي يا فروهر آن آفريده شده است واز روي صور عالم فروهر ترکيب جسماني پذيرفته، به جهان در آمدند. (3000 سال دوام عالم معنوي)
ادامه مطلب
زن در اديان بودا، زرتشت، يهود، مسيحيت و اسلام
زن حقيقتي است که در طول تاريخ، فراز و نشيب‌هاي فراواني را تحمل کرده و از زنده به گور شدن تا خدايي شدن را به خود ديده است. زن غير از حقيقت انساني، رازي در خود نهفته دارد که بايد جلوه‌هاي مختلف آن کشف و صورت‌هاي گوناگونش پديدار شود تا آن گونه که هست، شناسايي و معرفي گردد.
ادامه مطلب
حجاب و پوشش در اديان زرتشت، يهود و مسيحيت
براساس جهانبيني اديان الاهي، انسان خليفه خداوند و مركز و محور جهان هستي است. وي عهده‌دار رسالت كسب معرفت، تهذيب نفس و اصلاح جامعه است. و حيات او در جهان آخرت نيز استمرار دارد. علاوه بر حفظ كرامت انسان، استعدادهاي معنوي و عقلاني بشر در پرتو رهيافتهاي فطري و هدايتهاي وحياني شكوفا مي‌شود. حجاب و پوشش از جمله موضوعاتي است كه رعايت آن موجب حفظ كرامت انسان است.
ادامه مطلب
حجاب در اديان الهى
حجاب و پوشش در تمام اديان و مذاهب، داراى جايگاه خاصّى است، و يکى از دلايل اساسى آن اين است که حجاب و عفاف، يک امر فطرى است. داستان حضرت آدم و حوّا نيز فطرى بودن پوشش را اثبات مى کند. در تورات (کتاب مقدس يهوديان که براى مسيحيان نيز مقدّس است)
ادامه مطلب
پوشش زن در اديان الهى
پوشش و عفاف از آن جهت که يک امر فطرى است و براى حيات اجتماعى انسان ضرورت دارد، در اديان و مذاهب الاهى داراى جايگاه خاصى است. تمام اديان آسمانى، حجاب و پوشش را بر زن واجب و لازم شمرده اند و جامعه بشرى را به سوى آن فراخوانده اند؛ زيرا حيا و لزوم پوشش به طور طبيعى در نهاد زنان به وديعت نهاده شده و احکام و دستورهاى اديان الاهى هماهنگ و همسو با فطرت انسانى تشريع شده است.
ادامه مطلب
آيا بهائيان اقلّيت ديني محسوب مي شوند؟
" ايرانيان زرتشتي ، کليمي و مسيحي ، تنها اقليت هاي ديني شناخته مي شوند که در حدود قانون در انجام مراسم ديني خود آزادند و در احوال شخصيه و تعليمات ديني بر طبق آيين خود عمل مي کنند."
ادامه مطلب
درآمدى بر جنبش هاى نوپديد دينى
جنبش هاى نوپديد دينى» در واقع جنبشهايي است كه به هوادارانش تعليم مى دهد تا خدا را «در درون خويش» بجويند. انديشمندان و محققان در پى آنند تا از اصطلاحات و اسامى خنثى و بى طرف درباره اين گروه ها نظير نهضت هاى نوپديد دينى، MRMS، اقليت ها يا اديان بديل استفاده كنند، ولى رسانه ها و افكار عمومى واژه «فرقه» را به كار مى برند كه داراى اشاره هاى تلويحى مى باشد و اغلب از عقايد عجيب و غريب، اعمال شيطانى و اغوا كننده، كنترل ذهن و اجبار روانى و احتمالا سوء استفاده هاى جنسى و گرايشات مجرمانه حكايت دارد.
ادامه مطلب
رابطه‌ي يهود با زرتشتيان ایران چگونه برقرار شد؟
در رابطه با تاريخ ورود يهود به ايران با بررسي آثار باستاني به جاي مانده از يهوديان مي‌توان رد پاي آنان را در استر آباد گرگان و دره موسي در انتهاي تپه‌هاي آب علي، دهكده گيلعاد دماوند و ده‌ها، قصبه و جايگاه‌هاي ديگر كه با نام مسجد سليمان، بارگاه سليمان، تخت سليمان، دكان داوود، مقبره دانيال، مقبره استر و مردخاي و ديگر نامهاي موجود در كشور، پي گرفت كه اينها دلالت بر گستردگي وجود اين قوم در ايران داشته است. آن چه مسلّم است اين كه مهاجرت اين قوم به ايران در عهد باستان و در قبل از ميلاد مسيح بوده و آن هم سه بار، و تقريباً تمام مهاجرت‌ها اجباري و توسط حكومت‌هاي منطقه بين النهرين بوده است.
ادامه مطلب
مهدويت در دين يهود و مسيح چه تفاوتي با زرتشت و اسلام دارد توضيح دهيد؟
همان گونه كه روشن است انديشه ظهور منجي در تمام اديان وجود دارد، تا جايي كه تاريخ نشان مي‌دهد موعود گرايي به گونه‌هاي متفاوتي در فرهنگ بشري رسوخ داشته و هريك به صورتي زيبا آينده خود را در سايه اين عقيده پرارزش نشان مي‌دهند، اين حقيقت غيرقابل انكار را انبياء الهي به مردم حق‌بين، تعليم داده‌اند تا جايي كه با سرشت آنها عجين شده با اين تفاوت كه اخبار انبياء عموماً پس از گذشت زمان دستخوش تحريف و تغيير شده است با اين همه اعتقاد به دوره آخرالزمان عقيده‌اي است كه آئين‌ها و اديان الهي خصوصاً اسلام آن را به عنوان يك اصل مسلم پذيرفته‌اند و اصلاح دنيا در شخص خاصي كه آخرين برگزيده خدا باشد را قبول دارند، ولي تفاوت‌هايي در چگونگي اصلاح دنيا، طريق آن و نمودش در شخص خاص، وجود دارد كه در ذيل با بيان مطالبي از چهار دين ياد شده اين تفاوت‌ها را يادآور مي‌شويم:
ادامه مطلب
مردمان كدام كشور به دين زرتشت اعتقاد دارند؟
زرتشت واژه‌اي است آريايي كه در اصل «زراتشتر» بوده كه گويند جزء اخير آن «اشترا» به معناي شتر است. براي اين تسميه وجوه مختلف ذكر كردهاند كه از آن جمله «داراي زرد اشتران»يا «صاحب كهن اشتران» مي‌باشد.
ادامه مطلب
مجوسيت چه رابطه‌اي با اديان ديگر دارد؟
براي پاسخ به اين سؤال ابتدا بايد به تفاوتي كه ميان آيين زرتشت و مجوس وجود دارد اشاره كنيم. اگر چه زرتشتياني كه امروزه مي‌شناسيم، همان مجوسياني مي‌باشند كه پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ آنها را به عنوان اهل كتاب معرفي فرموده، ولي بايد به اين نكته توجه كرد كه در منابع روائي شيعه و سنّي، نبوت زرتشت به صورت صريح مورد تأييد قرار نگرفته است و اهل كتاب بودن مجوسيان به دليل وجود پيامبر ديگري است كه نام او به درستي ضبط نشده است.
ادامه مطلب
زرتشتي‌ها معتقدند كه پيام پيامبران مهم است نه خود پيامبر!
يافته‌هاي جديد گواه آن است كه پيام زرتشت، چند پيام ابتدايي براي اقوام و قبايل سرزمين‌هاي شرقي ايران بزرگ، در علفزارهاي آسياي ميانه در شمال قزاقستان امروزي، و متعلق به سه هزار سال پيش است.[1] كه اين پيام‌هاي ابتدايي مي‌توانسته با پيام‌هاي پيامبران بعدي تكميل شود، ولي عملاً زرتشتياني كه شما نوشته‌ايد، اعتقاد دارند پيام را از هر كسي مي‌توان گرفت، از پيامبرانِ ديگر، پيام‌هايشان را نپذيرفتند در حالي كه اين برخلاف پيام خود زرتشت نيز بود.
ادامه مطلب
مجوسيت چند فرقه دارد؟
در مجله صباح مي خوانيم زرتشت بنيان گذار آيين مجوس نبوده و اين آيين توسط پيامبر ديگري تبليغ شده است. به تعبير ديگر، آيين مجوس، پيامبري غير از زرتشت و كتابي غير از اوستا داشته است و دو آيين مجوس و زرتشت مترادف هم نيستند.
ادامه مطلب
دين زرتشت بعد از چه واقعه اي به وجود آمد و آنها چه اعتقاداتي دارند؟
درباره دين رسمي قبل از زرتشت اطلاعات بسيار زيادي وجود ندارد، و بين مورخان اختلافاتي ديده مي شود. به همين جهت جان بي ناس مورخ مشهور مي گويد: شرح و بيان داستان پيدايش مذهب زرتشت كار آساني نيست ... مآخذ موجود چندان روشن و موثق نيستند.
ادامه مطلب
در مورد زرتشت و کتاب اوستا توضيحاتي ارائه دهيد و منابعي نيز معرفي کنيد.
زرتشت فرزند پوروشسپ که تاريخ حقيقي تولد او بسيار مجهول است. روايات ايراني تولد او را حدود 660 قبل از ميلاد بيان کرده اند. ولي بعضي ديگر با قراين و دلايل موجه، تولد او را 1786 قبل از ميلاد دانسته اند. او قبل از بعثت حضرت موسي _عليه السلام_ تبليغ دين خود مي کرده است.
ادامه مطلب
چه نقدهاي كلي بر آيين زرتشت وارد است؟
ايرانيان قبل از زرتشت پيرو ديني بودند كه از آن تعبير به آيين مجوس مي‌شد. بعدها شخصي به نام «زرتشت» در ميان مجوس قيام كرده و به اصلاح آيين مجوس پرداخت. مؤلف تاج العروس مي‌گويد: «مجوس بر وزن صبور مردي بود با گوشهاي كوچك كه براي ملت مجوس ديني وضع كرد و مردم را به آن فرا خواند. به طوري كه بعضي‌ها گمان كردهاند، او «زردشت» فارسي نيست؛ زيرا زردشت بعد از ابراهيم بوده در صورتي كه مجوس دين قديم است و زردشت بعدها آن را تجديد كرده و تغييراتي داده است»[1]
ادامه مطلب
آئين زرتشت چگونه و در چه زماني و در كجا به وجود آمد؟
در مورد روزگار و زادگاه واقعي زرتشت اختلافات فراواني وجود دارد. يكي از آخرين و دقيق‌ترين نظريات در اين مورد كه از چهار عنصر (1. اسناد و مدارك كتبي گواه بر حضور هندو ـ آريايي هاي بدوي در سلطان نشين ميتاني و ديگر سرزمين‌هاي جنوبي، 2. كشفيات باستان شناسي در علفزارهاي آسياي ميانه، 3. صور خيال موجود در گاتها (بخشي از اوستا كه منسوب به خود زرتشت است)، 4. و كاربرد اصطلاحات ويژه مثل «مريه/ مي‌ريا» در «ريگ ودا» و در اوستاي متأخر، استفاده كرده است.
ادامه مطلب
آيا زرتشتيان هم خدا را عبادت مي كردند؟
طبق نظر مشهور مفسران و نويسندگان ملل و نحل، مقصود از «مجوس» در قرآن همان زرتشتيان است.[1] زرتشت مصلح بزرگ ايراني كه بيش از هزار سال قبل از ميلاد ادعاي نبوت كرد و با مبارزه عليه خرافات آيين مغان و اعتقادات شرك آميز چند خدايي، ايرانيان را به سوي خداي هستي (اهورا مزدا) دعوت كرد.
ادامه مطلب
آيا زرتشت، دينى آسمانى است يا خير؟
به عقيده برخى از دانشمندان و دينشناسان، اصل دين زرتشت، الهى بود و اوستا نيز كتاب مقدس آن دين است . در قرآن از آنان به عنوان «مجوس» ياد مىشود . قرآن تصريح مىكند كه مجوس اهل كتاب هستند و بنابراين، دين زرتشت از اديان آسمانى است; گرچه مانند ديگر اديان باستان در طول تاريخ، دچار دگرگونىها و تحريفهايى شده است .
ادامه مطلب
آيا در كيش زرتشت حجاب وجود داشته است و دارد؟
در حالي كه در جهان بدحجابي و بي حجابي شيوع پيدا كرده و در اثر همين كار، فساد و بي بندوباري، بسياري از كشورهاي دنيا را فراگرفته، عده اي گمان مي كنند كه حجاب مخصوص دين مقدس اسلام است، در حاليكه اين توهم صحيح نيست. زيرا آنچه به طور خلاصه مي توان گفت آن است كه: تمام ملل و مردم جهان، زنانشان داراي حجاب بوده اند اگرچه در كيفيت پوشش فرق داشته اند.
ادامه مطلب
آيا در قرآن از زرتشت به عنوان پيامبر الهي در جايي ياد شده است؟
در مورد شخصيت?ها و چهره?هاي تاريخي كمتر كسي را مي?توان يافت كه مانند زرتشت چهره معمائي و مبهمي داشته باشد. شخصيت حقيقي او آن قدر تاريك و مبهم است كه برخي از پژوهش?گران او را اختلافي?ترين چهره تاريخ مي?دانند چرا كه هم در تاريخ تولد و هم در محل تولد او، اختلافات هاي فراواني به چشم مي?خورد
ادامه مطلب
آيا پيامبر حقيقي مجوس «زردشت» است يا فرد ديگري ؟
مقدمه: پيش از آيين زرتشت، ايرانيان آتش را به عنوان تجلّي آلهه ستايش مي‌كردند و فروزندگان آتش را كه به منزله روحانيون بودند، آذر بانان ميخواندند و همچنين خورشيد و ماه و ديگر اجرام نوراني سماوي يا ستارگان و چشمهها و ديگر مظاهر طبيعت را ستايش مينمودند و حتّي به عقيده برخي از دانشمندان، پندار نيك و گفتار نيك و كردار نيك از جمله احكام آن دين بود و نيز به آلهه نيك و بد يا دو نوع خدايان خير و شر عقيده داشتند.[1]
ادامه مطلب
آيا ايرانيان قبل از اسلام آتش پرست بوده و خدايشان آتش بوده است ؟
درباره دين زرتشت و پيامبر آن بايد به شما بگوييم که دين ماهيتي توحيدي داشته و پيامبرآن مردم را به يکتا پرستي دعوت مي نموده است
ادامه مطلب
اگر یک زرتشتی اسلام آورد مورد حمایت مسلمانان قرار می گیرد؟
دوست گرامي، از اين كه مشكل خود را صادقانه با ما در ميان گذاشته‌ايد متشكريم. ابتدا شما را به سفارشي از رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ ميهمان مي‌كنيم. پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمودند: همانا در زندگي شما نسيم‌هاي رحمتي از جانب پروردگارتان خواهد بود، آگاه باشيد كه از آنها روي برمگردانيد.[1] ممكن است اين فرصتي كه براي شما درباره بازنگري عقايدتان پيش آمده مصداق همان نسيم‌هاي رحمت و فرصت‌هاي مغتنمي باشد كه از جانب پروردگار به شما هديه شده است، پس از اين فرصت‌ها نهايت بهره را ببريد.
ادامه مطلب
جنبش هاي ماني و مزدک: ريشه‌ها، انديشه‌ها و پيامدها
به گواهي تاريخ، نخستين جنبش‌هاي فکري ايرانيان در برابر قدرت حاکم در دوران پادشاهي ساسانيان رخ داده است. به سخن ديگر، با اطمينان مي‌توان گفت که پيش از بنيانگذاري سلسلة ساساني، در هيچ جاي تاريخ گزارشي که بيانگر قيامهاي مردمي، درگير شدن مردمان با حکومت و حتي دگرانديشي توده‌ها به معناي گستردة آن بوده باشد، ثبت نشده است. علت را شايد بتوان اينگونه توضيح داد که پايه گذاري شاهنشاهي با شکوه هخامنشيان که به تعبيري بنيانگذاري هويت ملت ايران در آغاز تاريخ دوران نو شمرده مي‌شود، با صدور نخستين «اعلامية حقوق بشر»، از سوي کوروش بزرگ همراه بوده است.
ادامه مطلب
درجات گناه، تاوان و پَتِت در دين زرتشتي
گناه در دين زرتشتي بنابر روايات و متون پهلوي به درجات مختلفي تقسيم مي شود كه عبارتند از: 1. فرمان 2. سروشوچر نام 3. آگرفت 4. اويرشت 5. اردوش 6. خور 7. بازاي 8. يات 9. تناپوهل برخي از اين گناهان چنانكه خواهيم ديد داراي كيفر و تاواني سبك هستند كه با توبه و تعداد معين تازيانه اثرات آن از بين مي رود ولي برخي ديگر چون گناه تناپوهل، تاواني سنگين داشته و شخص گناهكار بعد از تحمل كيفرهاي سخت به اعدام محكوم شده و در خور مرگ است.
ادامه مطلب
يشت‌ها
يشت‌ها سرودهايي هستند که در آنها ستايش ايزدان قديم ايراني مطرح شده است. يشت‌ها از نظر قدمت، سبک و مطالب يکسان نيستند؛ همچنين نام برخي از آنها با مضمونشان مطابقت ندارد. هر يشت به بخش‌هايي به نام «کرده» تقسيم مي‌شود؛ بيت اول و عموماً بيت آخر ِهر کرده با توصيف ايزد و عبارتي مبتني بر پرستش او آغاز مي‌شود، به صورتي که اوصاف اصلي ايزد مورد پرستش در آن نمايان است. در يشت‌ها داستان‌هاي اسطوره‌اي بيشتر به صورت اشاره‌اند، اگرچه در روايت‌هاي زند و پازند آنها کامل‌تر و مفصل‌تر مطرح شده‌اند.
ادامه مطلب
دساتير آسماني، دين نامه جعلي زرتشتيان
دساتير آسماني نام كتابي است جعلي منسوب به زرتشتيان، كه مدت هاي مديدي دانشمندان و پژوهشگران شرق و غرب به بحث وجدل پيرامون آن مشغول بودند از اين ميان گروهي موافق و اكثريت مخالف قدمت واصالت آن بودند. چندي پيش نسخه دستنويسي به خط خوش نستعليق از ترجمه و تفسير اين كتاب به دست نگارنده رسيد كه به دليل اهميت آن بر آن شدم تا به بهانه معرفي اين دستنويس توضيحاتي پيرامون كتاب ، متن و ترجمه آن و چگونگي پيدايش و چاپ آن ارائه دهم. امروزه تقريباً روشن شده كه به احتمال قوي اين كتاب محصول فرقه آذركيوانيه و ساخته و پرداخته مؤسس اين فرقه يعني آذر كيوان (942ـ1027ق / 1612ـ1529م) است. اين فرقه ادبياتي نسبتاً وسيع داشته كه به نام و مشخصات شماري از آنها، در دبستان المذاهب و شارستان چهار چمن كه خود نيز جزو همين گروه هستند، اشاره شده است.
ادامه مطلب
آخرت شناسي اسلامي و زرتشتي
پژوهش هاي تطبيقي درباره دو دين اسلام و زرتشت، كاري است بيش و كم، بر زمينْ مانده. گفته هاي جانب دارانه و حُكم هاي كُلي گويانه، البته بسيارند; اما بيشتر، متأسفانه، ريشه به نارواداري ها و برتري جويي ها مي رسانند تا اين اصل بديهي كه همه اديان، باري، شاخه هايي رُسته بر يك بُن اند. نيز، از سويي ديگر، افراط در همسان انگاري دين زرتشت با اديان سامي، در چنين پژوهش هايي نقشي ويران گر ايفا كرده است.(1) از همين رو، در نوشتار حاضر كوشش كرده ام تا پژوهش در آخرت شناسي اسلامي و زرتشتي، بركنار از افراط ها و تفريط هاي مرسوم بماند. هدف بررسي و مقايسه بي طرفانه ساختارها و اجزاي دو آخرت شناختِ مذكور است; و اميدوارم كه اين كار را با احترام به منطق دروني هر يك، انجام داده باشم.
ادامه مطلب
مزدك؛ اصلاح طلبي و فروپاشي
هنگامي كه ابوعلي حسن بن علي بن اسحاق طوسي، ملقّب به خواجه نظام الملك قلم به دست گرفت تا شرحي در احوالِ مزدكيان بنويسد، بيش از هر چيز در دل داشت تا نشان دهد «بَواطنه» نخستين كسان نيستند كه از "دين" روي برتافته اند، بلكه «به همه روزگار، خارجيان بوده اند، از روزگارِ آدم عليه السّلام تا اكنون». آنچه به اين "چشمداشت" مي آمد، برگرفت وبقيه را فروهشت.
ادامه مطلب
جهان بيني زرتشت براساس سرودهاي گاتها
براي انجام هر نوع مطالعه درباره ي دين باستاني ايران زمين، بي شک مهم ترين منبع مطالعه، کتاب مقدس آئين زرتشتي يعني « اوستا» و پس از آن کتابهاي ديني است که در دوره هاي بعدي و به زبان پهلوي نگاشته شده اند. چنانکه از سنتهاي زرتشتي و شواهد تاريخي برمي آيد، ادعيه، سرودها و قوانين ديني زرتشتي، از حدود 1500 تا 800 پيش از ميلاد، که به عنوان محدوده ي تاريخي زندگي زرتشت در نظر گرفته مي شود، تا قرنها پس از آن تنها به صورت شفاهي و يا به شکل متوني پراکنده وجود داشت و سينه به سينه آموخته و نقل مي شد. به نوشته ي « دينکرد» اولين پادشاه ساساني اردشير بابکان
ادامه مطلب
متون ديني آيين ماني
قصد نگارنده در اين نوشتار، نه بيان زندگي يا تعاليم ماني، بلكه بررسي ادبيّات مانوي و معرفي متون عمده آن است. دين ماني هرچند ديني اصيل نيست و آميخته اي از تعاليم چند دين بزرگ، يعني دين زرتشت، بودا و مسيحيّت، است با اين همه از چند نظر از برخي اديان ديگر ممتاز است. شخص ماني به نوشتن كتاب، و به تصوير كشيدن تعاليم خود، اهميّت داده است. برخلاف بودا و زرتشت و عيسي كه چيزي به رشته تحرير درنياوردند، ماني به دست خود، هشت كتاب نوشته است. علاوه بر اين، ادبيّات مانوي انبوهي از كتابهاي مختلف است كه به زبانهاي گوناگون نوشته شده اند، لذا دين ماني از لحاظ گوناگوني زبان متونش نيز جالب توجه است. متون مانوي به زبانهاي پارسي ميانه، پهلوي، سغدي، چيني و اويغوري نوشته شده اند. تصويرگري ماني و آثار به دست آمده در اين زمينه (به ويژه كتاب ارژنگ) از امتيازات او محسوب مي شود.
ادامه مطلب
معماي توحيد زرتشتي
در ميان مناقشه‌هاي گوناگون که دربارة دين زرتشتي کرده‌اند، از ديرباز ، موضوع توحيد داراي جايگاه ويژه‌اي بوده است. اين موضوع نه تنها دين‌پژوهان را به خود مشغول داشته است ، بلکه همچنين زبان‌شناسان ، تاريخ‌نگاران ، اهل کلام و اسطوره پژوهان هم به آن بسي پرداخته‌اند. اما دستاورد همة کشش‌ها و کوشش‌ها ، پديداري انبوهي از نظريه‌هاي متضاد و سردرگم کننده بوده که دامنه‌‌شان از باور به شرک مطلق تا توحيد ناقص، و از ثنويت تا توحيد ناب متغير است. اين امر، در جاي خود ، سخت شگفتي‌آور مي‌نمايد؛ چه ، با وجود همة اختلاف‌هاي پژوهندگان ، توحيد در دين زرتشتي صورت يا ماهيتِ يک «معما» را نداشته و به خودي خود ، براي يک دين‌آگاهِ زرتشتي ماية دغدغه يا دلمشغولي نمي‌بوده است. اين معنا، از اينجا و به سادگي اثبات مي‌گردد که دعواي توحيد يا شرک در کلام زرتشتي ريشه‌اي درون‌ديني يا بنيادي ندارد؛ و آنچه در منابع زرتشتي راجع به اين موضوع ديده مي‌شود ، واکنش‌هاي علماي زرتشتي در برابر باورهاي مطرح در ساير اديان يا رديه‌هاي پيروان آنها بوده است.
ادامه مطلب
مسئله تحويل سال و به رسميت نشناختن نوروز در دين زرتشتي
نوروز به مانند جشن شب يلدا يا شب چله، جشن بهاربُد و ديگر جشن هاي گاهنباري که در آغاز و ميانه فصل ها برگزار مي شده اند، جشني برگرفته از زمان و طبيعت است. براي دانستن سرآغاز پيدايش و ميزان قدمت و ديرينگي جشن ها و مناسبت هاي برگرفته از طبيعت نياز چنداني به پي جويي در منابع مکتوب و شواهد باستان شناختي نيست. چرا که اينچنين جشن ها، از زمان هاي بسيار ديرين و از هنگامي که انسانِ نخستين، محيط پيرامون خود و تغييرات فصول را درک کرده است، شناخته شده بوده اند. انسانِ آغازين، اين زمان ها و هنگام هاي طبيعي را به دليل نيازهاي روزمره و مقتضيات طبيعي خود مي شناخته و بين اين روزها با ديگر روزهاي سال تفاوتي قائل مي شده است. در نتيجه، نوروز و جشن هاي مشابه در اعتدال بهاري، از ديرباز در ميان مردمان سرزمين هاي گوناگون با نام ها و آيين ها و سنت هاي گوناگون روايي داشته و هنوز هم کم و بيش دارد. براي نمونه، جشن نوروز در ميان سومريان و بابليان با نام هاي «زَگموگ» و «اَکيتو» معمول بوده و شناخته مي شده است.
ادامه مطلب
مرگ در ديانت زرتشتي
در آغاز بايد به اين نکته ي اساسي اشاره کرد که اغلب مسايل مورد اشاره، مستند است به «ونديداد» و منابع و مأخذ پهلوي ساساني که مأخوذ است از ونديداد و انديشه ها و برداشت هاي متأثر از ونديداد. جز در مورد بحث از روح و روان و بخش هاي متفاوت آن که در ساير بخش هاي اوستا کم و بيش آمده است، ساير موارد مورد اشاره در ونديداد و آثار پهلوي ساساني نقل است و در اوستاي جدا از ونديداد ،و به ويژه «گاثاه هيچ اثر و نشاني از چنين معتقدات و رسومي نيست. برابر با متن ونديداد و به شکلي متفاوت، اوستاي متأخر، مرگ عبارت است از جدايي روح از بدن، آن چنان که تجزيه و تفکيک دو جزء اصلي از يک ديگر است.جزئي که فاسد شدني و فناشدني است، جسم يا تن مي باشد.
ادامه مطلب
سيماي نماز در آيين زرتشتي و صابئي
يکي از بخش‌هاي بسيار مهم اديان الهي، مناسک و عباديّات است که شامل يک سلسله اعمال مقدّس است که پيروان آنها، از طريق آن به پرستش خداوند مي‌پردازند. پرستش خداوند شيوه‌هاي گوناگوني از قبيل حج، نماز، قرباني، نذر و... دارد که بارزترين و عالي‌ترين آنها نماز است که با آداب و تشريفات خاصّي اقامه مي‌شود. در اين نوشته بر آنيم که سيماي نماز را در دو آيين زرتشتي و صابئي به تصوير کشيده، برخي حکمت‌هاي آن را ذکر کنيم.
ادامه مطلب
سوشيانت موعود زرتشت و مقايسه آن با موعود اديان بزرگ ( يهود، مسيحيت، اسلام)
موضوع اين مقاله سوشيانت (موعود دين زرتشت) و بررسي شباهت ها وتفاوت ها ميان اين موعود و ساير موعودها در اديان بزرگ جهان (اسلام - مسحيت يهود) است.
ادامه مطلب
زمان ظهور زرتشت از نگاهي ديگر
منابع سنّتي تاريخي، زمان ظهور زرتشت (1) را درست 258 سال پيش از اسكندر، و در عهد گشتاسب، پدر داريوش اوّل هخامنشي، آورده اند. به اين ترتيب و با وجود انبوه كاوشهاي پيگيرانه ، مي توان گفت كه زمان دقيق ظهور زرتشت، به سان چيستاني ناگشوده سبب دلمشغولي و اختلاف نظر پژوهندگان دين و فرهنگ كهن ايران زمين شده است; به طوري كه امروزه تعداد آرا و نظرهاي گوناگون ابراز شده، واقعاً بيرون از حدّ شمار مي نمايد. اما صرف نظر از اين مسأله، مي توان به فراست دريافت كه گاه در لابه لاي اظهار نظرها، گرايشهاي معني داري، براي انتساب زمانه زرتشت به دوراني خاصّ وجود دارد. به سخن ديگر، گفته ها و نظريه ها درباره زمان ظهور زرتشت همواره بر مبناي گواهيهاي تاريخي نبوده، بلكه در موارد قابل توجهي، اين مسأله در چارچوب ايدئالها و پيش فرض هاي خاصي «گنجانده» شده است.
ادامه مطلب
زردشتي‌گري؛ توحيدي يا ثنوي؟
آيين زردشت، در طول تاريخ با فرازونشيب‌هاي فراواني رو به رو شده و در اين مسير، تجربيات گوناگوني را از سر گذرانده است. اين آيين، ابهامات فراواني را با خود به همراه دارد؛ از زمان و مكان تولد زردشت؛ به عنوان بنيان‌گذار اين دين گرفته، تا توحيدي يا شرك‌آميز بودن آن. در اين نوشتار، تلاش بر اين است تا به گوشهاي از اين ابهامات پاسخ داده شود. اين مقاله به بررسي جايگاه آيين زردشت و توحيدي يا ثنوي بودن آن مي‌پردازد. حاصل اين مقاله اين است كه اين آيين، نخست توحيدي بوده است؛ اما به مرور به سمت‌وسوي ثنويت سوق يافته است. ولي اكنون نيز رگه‌هاي توحيدي را در آن مي‌توان يافت. البته لازم به ياد‌آوري است كه بحث از حقيقت غايي در اين دين، موضوع محوري اين مقاله است.
ادامه مطلب
دوگرايي ايراني به روايت اقبال لاهوري
در تاريخ انديشه آرياييان ايراني، نخستين پايگاه از آن زردشت، حكيم ايران باستان است. هنگامي كه در دشتهاي آسياي ميانه سرودهاي ودايي پرداخته مي‌شدند، آرياييان ايران كه از گشت و گذار دائم به تنگ آمده بودند، به زندگي سكوني تن در دادند و آغاز كشاورزي كردند. ولي نظام زندگي فلاحتي مخصوصاً استقرار اصل ماليكت؛ آنان را مورد نفرت ساير اقوام آريايي كه هنوز خانه به دوشي آغازين را ترك نگفته بودند. گاه‌به‌گاه به تاراج خان و مان خويشاوندان متمدن خود دست مي‌زدند، قرار دارد.
ادامه مطلب
نقش موبدان در نگهداري و پويايي دين اهورايي اشوزرتشت
سرزمين اهورائي ايران که بنيان گزار بسياري از علوم و فلسفه علمي بوده است، در طول تاريخ مورد هجوم مختلف قرار گرفته و بارها ويران و دوباره سازي شده است، و موجب شگفتي بسيار است که هرچند بخش سخت افزاري ان (تمدن و ثروت هاي ملي) ايرانيان صدمات بسياري ديد بخش نرم افزاري ان (باور ها و فرهنگ و زبان ايراني)لطمات چنداني نديد، بشکلي که زرتشتي و ايراني که نمادش (سرو) است فقط بصورت بته جغه اي يا سرو خميده در امد(حاشيه نشين قالي و فرش شد) و به جهانيان نشان داد که با نثار خون خود اين سرو دروني را ابياري نموده و زنده و شاداب نگاه خواهد داشت بزرگترين ايران شناسان بر سر پايداري ايرانيان به زبان و فرهنگ خود دهان به حيرت گشوده اند و خيره مانده اند. همه ايرانيان بويژه بهدينان بايستي از اين حقيقت افتخار اميز ديني و ملي بخوبي اگاهي داشته و با تمام وجود بر خود ببالند و همواره کوشش نمايند که به مسئوليت هاي خود عمل کنند.
ادامه مطلب
نجات بخشي در آيين زرتشت
همة اديان جهان به گونه اي معتقدند که هرگاه بشر به لحاظ معنوي و اخلاقي پا در انحطاط و ورطة هلاک گذارد، و از مبدأ هستي فاصله گيرد، و جهان را تاريکي جهل، غفلت و ستم در برگيرد، شخصيتي نجات دهنده ظهور خواهد کرد. در هر آييني، به صورت رمز به حقايقي اشاره شده که با معتقدات آيين هاي ديگري توافق و هماهنگي دارد. همة اديان جهان به گونه اي معتقدند که هرگاه بشر به لحاظ معنوي و اخلاقي پا در انحطاط و ورطة هلاک گذارد، و از مبدأ هستي فاصله گيرد، و جهان را تاريکي جهل، غفلت و ستم در برگيرد، شخصيتي نجات دهنده ظهور خواهد کرد. در هر آييني، به صورت رمز به حقايقي اشاره شده که با معتقدات آيين هاي ديگري توافق و هماهنگي دارد.
ادامه مطلب
پيشازرتشتيان به روايت شهرستاني
ابتدا لازم به گفتن است كه (به روايت دكتر محسن ابوالقاسمي در كتاب دينها و كيشهاي ايراني در دوران باستان) magus از فارسي باستان به صورت magous به يوناني راه يافته و از طريق سرياني به عربي به صورت « مجوس » وارد گرديده است. « مگوش » نامي است كه بر گروهي مادي كه به امور ديني مي‌پرداخته‌اند اطلاق شده است. پس از رواج دين زردشتي در ميان ايرانيان، « مگوش »ها امور دين زردشتي را به عهده گرفتند. ايران شناسان «ونديداد» را در برگيرنده‌ي عقايد «مگوش»ها دانسته‌اند. كلمه‌ي «مغ» بازمانده‌ي «مگوش» است. عربها پس از فتح ايران، كليه مذاهب پيشازرتشتي، زرتشتي و پسازرتشتي را مجوس خطاب مي‌كردند. در هر حال مگوشها يا مغان مشتمل بر ( كيومرثيان ، زروانيان و زرتشتيان ) مي‌باشند.
ادامه مطلب
كيش زرتشت
اين نوشتار بخشي است از مقاله كيش زرتشت نوشته پروفسور مري بويس كه در بخش آغازين آن به زرتشت، پيشينه نگارش در ميان زرتشتيان، متون مقدس بهويژه اوستا، و ترجمه و تدوينِ تقريبي تمام آثار پهلوي اشاره كرده، سپس گذرا به تاريخ ديانت زرتشتي پرداخته و از پيشينه ايران و ايرانيان، زرتشت، آغاز تبليغات او و گسترش و رسميّت يافتن دين او ياد كرده است; مغان و تأثيرگذاري آنها بر آموزه هاي زرتشتي و آسيب ديدن اين كيش در چيرگي اسكندر نيز از نظرِ وي دور نمانده است.
ادامه مطلب
آيين زرتشت
زرتشت مردي حکيم و دانشمندي برگزيده بود و تعليمات اخلاقي و علمي او از قبيل طب و نجوم براي عموم طبقات ان عصر مفيد بوده است. مذهب زرتشت در عهد ساسانيان مذهب رسمي ايرانيان گشت. زرتشت در يکي از مهجمات تورانييان در سال ??? ق.م در روي پله هاي معبد بغ به دست ک نفر توراني به نام - براتروک رش کشته شد. اين دين در سرزمين ايران در شش قرن پيش از ميلاد مسيح به وجود آمد. آورنده ي اين دين، زرتشت پيغمبر است و کتاب مقدس اين دين اوستا نام دارد که حاوي سروده ها، نيايشها و اندرزهاي ايزدي است
ادامه مطلب
زمان ظهور زرتشت از نگاهي ديگر
منابع سنّتي تاريخي، زمان ظهور زرتشت (1) را درست 258 سال پيش از اسكندر، و در عهد گشتاسب، پدر داريوش اوّل هخامنشي، آورده اند. به اين ترتيب و با وجود انبوه كاوشهاي پيگيرانه ، مي توان گفت كه زمان دقيق ظهور زرتشت، به سان چيستاني ناگشوده سبب دلمشغولي و اختلاف نظر پژوهندگان دين و فرهنگ كهن ايران زمين شده است; به طوري كه امروزه تعداد آرا و نظرهاي گوناگون ابراز شده، واقعاً بيرون از حدّ شمار مي نمايد. اما صرف نظر از اين مسأله، مي توان به فراست دريافت كه گاه در لابه لاي اظهار نظرها، گرايشهاي معني داري، براي انتساب زمانه زرتشت به دوراني خاصّ وجود دارد. به سخن ديگر، گفته ها و نظريه ها درباره زمان ظهور زرتشت همواره بر مبناي گواهيهاي تاريخي نبوده، بلكه در موارد قابل توجهي، اين مسأله در چارچوب ايدئالها و پيش فرض هاي خاصي «گنجانده» شده است.
ادامه مطلب
حيات فکري مانويان در قرون نخستين اسلامي
اني، مدعي پيامبري ايران باستان، در ابتداي تشکيل حکومت ساساني ظهور کرد. وي با آميختن اديان مختلفي چون مسيحيت، يهوديت، بودايي و هندو، توانست به آساني با فرهنگ و آداب و رسوم مردم هر منطقه نزديکي يافته و پيروان فراواني بيابد. اما پس از مقابله شديد موبدان زرتشتي شکست خورد و سرانجام با سعايت آنان کشته شد و در پي آن، مانويت نيز به انزوا فرو رفت. اما پس از ورود اسلام به ايران، مرحله جديدي براي فعاليت مانويان فراهم شد. فضاي باز سياسي و عقيدتي دو قرن اول هجري به ويژه اوايل دوره عباسيان شرايط مناسبي را براي آشنايي و نزديکي پيروان ماني با اسلام و نحله‌هاي آن به وجود آورد و باعث بسط اين آيين و رسوخ آن در اعتقادات و فرقه‌هاي اسلامي گرديد. در پژوهش حاضر، حيات فکري مانويان در دوره اسلامي و تأثير آنان بر فرقي چون معتزله و متصوفه مورد بررسي قرار گرفته است
ادامه مطلب
شر در اديان ايران باستان
فراگيربودن مسئله شر در دين هاي ايران باستان نشان دهنده اين است كه در مسالك و مذاهب و نحله هاي وابسته به ايران باستان، زردشتي، مهرپرستي، مانويت و زرواني و گنوسي بن مايه اعتقادي مشتركي وجود داشته است. در ترجمه حاضر، مسئله ثنويت در دين زردشتي با مقايسه بين صفات شر و خير كه هر دو با بسامد بسيار گسترده اي در زبان هاي اوستايي، فارسي باستان و پهلوي به كار رفته بررسي شده است.
ادامه مطلب
حيات فکري مانويان در قرون نخستين اسلامي
ماني، مدعي پيامبري ايران باستان، در ابتداي تشکيل حکومت ساساني ظهور کرد. وي با آميختن اديان مختلفي چون مسيحيت، يهوديت، بودايي و هندو، توانست به آساني با فرهنگ و آداب و رسوم مردم هر منطقه نزديکي يافته و پيروان فراواني بيابد. اما پس از مقابله شديد موبدان زرتشتي شکست خورد و سرانجام با سعايت آنان کشته شد و در پي آن، مانويت نيز به انزوا فرو رفت. اما پس از ورود اسلام به ايران، مرحله جديدي براي فعاليت مانويان فراهم شد. فضاي باز سياسي و عقيدتي دو قرن اول هجري به ويژه اوايل دوره عباسيان شرايط مناسبي را براي آشنايي و نزديکي پيروان ماني با اسلام و نحله‌هاي آن به وجود آورد و باعث بسط اين آيين و رسوخ آن در اعتقادات و فرقه‌هاي اسلامي گرديد. در پژوهش حاضر، حيات فکري مانويان در دوره اسلامي و تأثير آنان بر فرقي چون معتزله و متصوفه مورد بررسي قرار گرفته است.
ادامه مطلب
بحران ديني در عصر ساساني
ظهور ساسانيان در ايران، علاوه بر ايجاد تحول سياسي، دگرگون مذهبي را نيز به همراه داشت؛ به گفته کريستين‌سن،«اگر تمرکز‌گرايي بازگشت به سنتهاي زمان داريوش کبير به شمار آيد، ايجاد دين رسمي حتما از ابتکارات ساسانيان بوده است»(1) در واقع تلاش ساسانيان در برقراري وحدت مذهبي، مکمل کوششهاي آنان در برقراري وحدت سياسي و در جهت نيل به تمرکز قدرت محسوب مي‌شد؛ به همين منظور ساسانيان در نخستين دوران فرمانروايي خود؛ بي‌درنگ مبارزه با کيش زرتشتي را، که با هلنيسم و انواع ناشي از ادغام هلنيسم و فرهنگ شرقي آميخته شده بود، آغاز کردند و کوشيدند تا رسالت زرتشت و دين او را به دور از هر نوع آميختگي و به شکل حقيقي آن بازگردانند.
ادامه مطلب
باورهاي ايرانيان در زمان هخامنشي (به روايت استاد رضي)
ژوهش درباره‌ي اينكه هخامنشيان داراي دين زرتشتي بودند يا نه، مبحثي است طولاني و بسيار پيچيده ميان آناني كه در تاريخ هخامنشي تحقيقات و كاوشهايي نموده و صاحب نظرند. البتّه با توجّه به زمان اين سلسله، متوجّه مي‌شويم كه با تاريخ متداولي كه از براي ظهور زرتشت ذكر مي‌شود. يعني قرن ششم پيش از ميلاد بايستي هم عصر با آغاز سلطنت هخامنشيان بوده باشد. امّا تولد زرتشت در قرن ششم امروزه آن اهميّت و اعتبار گذشته را از دست داده و بسياري از دانشمندان، حوالي قرن هشتم پيش از ميلاد را عصر ظهور پيامبر مي‌دانند. در اينجا به هيچ روي بر آن نيستيم تا درباره‌ي عصر پيامبر به گفت‌وگو و بحث بپردازيم.
ادامه مطلب
اولين اصلاح گر مذهبي
ز خصايص پادشاهان هخامنشي و اشکاني؛ دارا بودن روح تساهل مذهبي و آزاد گذاردن پيروان اديان مختلف و احترام به آرا و عادات ملل ديگر است. در دوره هايي که هخامنشيان و اشکانيان در ايران فرمانروايي مي کردند نفوذ روحانيون محدود بود و طبقه روحاني طبقه حاکم را تشکيل نمي داد. در سال ???ميلادي که اردشير بر اشکانيان فائق آمد و ايالات ايران را به تصرف درآورد، به تدريج بستر براي قدرت يابي روحانيون هموار شد. تنها وحدت سياسي، ذهن اردشير را مشغول نداشته بود بلکه از نظر او وحدت سياسي با وحدت ديني توأم بود و به اين سبب « آتش ها از آتشکده هاي جزء برگرفت و بکشت و نيست کرد» و فردي را به مقام موبد موبدان قرار داد و اختياراتي وسيع درباره امور نظري و عملي دين به او واگذاشت.
ادامه مطلب
انديشه ايراني قبل از اسلام به روايت بوزاني
به دست دادن طرح مختصري از انديشه‌ي فلسفي ايران قبل از اسلام، امري هم ساده و هم دشوار است - دشوار بدين معنا كه متوني كه اين بررسي بايد بر آن متكي باشد به مفهوم دقيق كلمه فلسفي نيستند، بلكه در واقع كلامي و حتي گاهي اساطيري‌اند، و ناگزير بايد با گونه‌اي تأويل و تفسير شخصي، از دل اين متون، لب فلسفي آن را بيرون كشيد و انديشه‌هاي آن را به زبان فلسفي جديد برگرداند؛ و ساده بدين معنا كه در اين كار تأويل و تفسير تازه، مي‌توان راه‌حلهاي مسائل بسيار پيچيده‌ي تاريخي را كه فقه‌اللغه ايراني پيش نهاده است، يكسره ناديده گرفت و از آنها چشم پوشيد. به گمان ما، تأويل فلسفي جديد از نگرش مزدايي را مي‌توان صرفاً بر پايه‌ي تنها شكل مشخص و مدوّن آيين مزديستا كه اينك مي‌شناسيم، يعني مزديسناي كتابهاي پهلوي دوره ساساني و اوايل اسلام، بنا نهاد. مشكلات تقريباً لاينحل دين (يا به قولي اديان) ايراني قبل از اسلام، اساساً به سبب وجود آميختگي بي‌حد و حصر انواع گوناگون ديانت - دين محلي، دين برگزيدگان و غيره - در آن است.
ادامه مطلب
سلام، زرتشت و فرهنگ ايراني
راي بسياري اين پرسش مطرح است که رابطه ايران با 2 مذهب اسلام و زرتشت چگونه است. آن فرهنگ اصيل ايراني که مايه مباهات ما و دوستداران اين مرز و بوم است آيا متاثر از دين اسلام است يا زرتشت؟ زبان شيرين فارسي و شيوه تکلم مردم ايران، مديون کداميک از اين دو فرهنگ است؟ اين موضوع را از ديدگاه شهيد سيدمرتضي آويني در مقاله «رستاخيز جسم و رستاخيز جان» که در بخش پاياني دربردارنده گزيده‌اي از سخنان استاد شهيد مرتضي مطهري در اين باره نيز است، به بحث مي‌نشينيم.
ادامه مطلب
جايگاه ويژه اهورامزدا در تفكر زرتشت
اشو زرتشت خداوند را به نامهاي اَهورا ، مَزدا ، اَشا يا تركيبي از آنها و بيشتر به نام اَهورامَزدا و يا مَزدااَهورا و گاهي هم مَزدا اَشا خوانده است (براي نمونه: واژه «اَهورامَزدا» در يسناهاي 2-28 و 1-53؛ واژه «مَزدااَهورا» در يسنا 10-50؛ واژه «مَزدااَشا» در يسناهاي 7 و 6-49 و 7 و 3-50؛ واژه «اَهورا» در يسنا 5-28 و 3-44؛ واژه «مَزدا» دريسناهاي 1-28 و 2-44 آمده است). اَهورامَزدا به چَمْ (معني) هستي بخش ، سروردانا و داور هستي است. آنچه كه فردوسي « خداوند جان و خرد » خوانده است.
ادامه مطلب
بازكاوي تاريخ و آموزه‌هاي آيين زرتشت
در ميان فلات پامير و فلات آناتولي، فلاتي وجود دارد كه از شمال به درياي خزر و از جنوب به خليج فارس و درياي عمان منتهي مي‌شود. اين فلات پل ارتباطي غرب و شرق و يگانه راه تعامل تمدن‌هاي باستاني بين‌النهرين، مصر و يونان با تمدن‌هاي چين و هند بوده است. آثار به جامانده از برخي ساكنين بومي غرب اين منطقه كه در كوه‌هاي زاگرس و منطقه خوزستان تمدني، به نام «اوراتور» و «كيلام» به وجود آورده بودند، نشان مي‌دهد اينان در باورهاي خود، تحت تأثير اديان بين‌النهرين بوده و معابد و مراسمي همانند معابد و مراسم ديني تمدن‌هاي سومر، بابل و آشور داشته‌اند. «زيگورات» چغازنبيل كه آثارش از دل‌تپه‌هاي نزديك شوش بيرون آورده شده ، شدت اين تأثيرپذيري در معماري معابد كيلامي را نشان مي‌دهد. اين نوع از ارتباط و پيوستگي بين ساكنين فلات ياد شده و بين‌النهرين بعد از مهاجرت آريايي‌ها در سمت شمال شرقي به اين فلات از بين رفت و تازه‌واردان كه با ورود خود، فرهنگ و رسوم جديدي را به ارمغان آورده بودند، علاوه بر قلع و قمع ساكنين بومي، نام اين منطقه را نيز به افتخار نام قبيله خود «ايران»، ناميدند.
ادامه مطلب
اشوزرتشت وآموزه هاي او
درباره زمان و زادگاه زرتشت ، پيامبر ايراني ، روايات گوناگوني وجود دارد که برگرفته از نظرات مورخان يوناني و منابع تاريخي و مذهبي و همچنين محاسبات نجومي است . درباره زمان و زادگاه زرتشت ، پيامبر ايراني ، روايات گوناگوني وجود دارد که برگرفته از نظرات مورخان يوناني و منابع تاريخي و مذهبي و همچنين محاسبات نجومي است . از مجموعه اين نظرات مي توان زمان زرتشت را تاريخي بين « ???? و ???? » سال پيش از ميلاد مسيح دانست . دکتر کوروش نيکنام در کتاب " آيين اختيار" در اين رابطه چنين گفته اندد: « اشو زرتشت پيام آور آيين راستي و خرد ???? سال پيش از سال ميلاد مسيح، به روز ششم خورداد از ماه فروردين، در سرزمين ايران بزرگ آن زمان زاده شد. کتاب اوستا، زادگاه پيامبر را رگه محلي در کنار رودخانه درجي و در نزديکي درياچه ي چيچست گزارش کرده است.»
ادامه مطلب
موعود شناسي در آيين زرتشت
آيين زرتشت به عنوان کهن ترين دين آسيا، و به جهت اصالت ژرف و تکيه ي آن بر اقتدار شاهنشاهي ايران، تأثيرات کلاني را بر اديان پس از خود، به ويژه اديان سامي ابراهيمي برجاي گذارده است.
ادامه مطلب
مزدكيان به روايت شهرستاني
مزدك كسي است كه در روزگار قباد ، پدر انوشيروان، ظهور كرد، و قباد را به مذهبش فراخواند و قباد دعوت او را اجابت كرد. و انوشيروان بر خواري و افتراء او آگاهي يافت، پس او را طلب كرد، او را يافت، او را كشت. ابوعيسي وراق حكايت كرد كه قول مزدكيان در دو عالم و دو اصل مانند قول بسياري از مانويان است، جزء اين كه مزدك مي‌گفت كه نور به قصد و اختيار عمل مي‌كند و ظلمت به خبط و اتفاق عمل مي‌نمايد. و نور عالم، حساس و لمت جاهل، كور است و آميزش نور و ظلمت به اتفاق و خبط بوده است نه به قصد و اختيار، و همچنين رهايي ] نو از ظلمت [ به اتفاق رخ مي‌دهد، نه به اختيار.
ادامه مطلب
مرقونيان به روايت شهرستاني
مرقيون در سينوپ ، واقع در نزديكي آنكارا ، زاده شد و حدود سال 160 ميلادي درگذشت. مرقيون به دو خدا اعتقاد داشت: خداي صاحب عدل عهد عقيق و خداي صاحب فضل عهد جديد. وي خداي صاحب فضل را بر خداي صاحب عدل، رجحان مي‌نهاد. مرقيون دو كتاب، يكي به نام انجيل و ديگري به نام تناقضات، براساس انجيل لوقا و نامه‌هاي قديس پولس نوشته بوده است. پيروان مرقيون، با داشتن كليساي خاص خود، تا سده‌ي دهم ميلادي در شرق و غرب جهان آن روزگار پراكنده بودند.
ادامه مطلب
متون ديني آيين ماني
قصد نگارنده در اين نوشتار، نه بيان زندگي يا تعاليم ماني، بلكه بررسي ادبيّات مانوي و معرفي متون عمده آن است. دين ماني هرچند ديني اصيل نيست و آميخته اي از تعاليم چند دين بزرگ، يعني دين زرتشت، بودا و مسيحيّت، است با اين همه از چند نظر از برخي اديان ديگر ممتاز است. شخص ماني به نوشتن كتاب، و به تصوير كشيدن تعاليم خود، اهميّت داده است. برخلاف بودا و زرتشت و عيسي كه چيزي به رشته تحرير درنياوردند، ماني به دست خود، هشت كتاب نوشته است. علاوه بر اين، ادبيّات مانوي انبوهي از كتابهاي مختلف است كه به زبانهاي گوناگون نوشته شده اند، لذا دين ماني از لحاظ گوناگوني زبان متونش نيز جالب توجه است. متون مانوي به زبانهاي پارسي ميانه، پهلوي، سغدي، چيني و اويغوري نوشته شده اند. تصويرگري ماني و آثار به دست آمده در اين زمينه (به ويژه كتاب ارژنگ) از امتيازات او محسوب مي شود.
ادامه مطلب
مانويان
ماني ، يك روحاني زرتشتي بود كه مدعي وحي شد و مذهبي التقاطي پديد آورد. او آراء اديان زرتشت و بودا و مسيحيت و عرفان سويي را در هم آميخت. وي وجود شر را با نظريه دوئاليسم خود توجيه كرد. به نظر او، نور همانا خداست و شيطان از شر برخاسته است و ماده، اساس شر است و خواهشهاي نفساني، شرّند. ماني شعوت و رياضيت و تجرد از رواج نكردن) و رزوه گرفتن را توصيه مي‌نمود.
ادامه مطلب
كنتويان به روايت شهرستاني
گروهي از متكلمان حكايت كنند كه كنتويان پندارند كه اصول سه است: آتش و خاك و آب. و همانا موجودات از اين اصول حادث شده‌اند، نه دو اصلي كه ثنويه اثبات كردهاند. گويند: آتش به طبع خيّر، نوراني است. و آب ضد آن است به طبع، پس هر چه از خير است در اين جهان از آتش است، و آنچه از شر است، از آب است، و خاك متوسط است. و اينان، به سبب آنكه آتش علوي، نوراني، لطيف است و وجودي جز بد و ممكن نيست، و بقايي بدون امدادش ناممكن، نسبت به آتش شديداً تعصب مي‌ورزند.
ادامه مطلب
شرح نخستين مبارزه مذهبي در ايران (به روايت داندامايف)
نخستين مبارزه مذهبي در تاريخ ايران باستان در سالهاي 522-521 قبل از ميلاد اتفاق افتاد. داريوش در بين اقدامات منفي « برديا » (گائوماتا - گئوماتا) تجديد بناي معابد را جزو اقدامات مثبت خود قلمداد مي‌نمايد. از اينجا معلوم مي‌شود كه در زمان سلطنت «برديا» يك مبارزه‌ي شديد مذهبي جريان داشته است. ضمناً براي اينكه از موضوع اين مبارزه اطلاع حاصل كنيم بايد كيفيت و خصوصيت مذاهب مختلفه‌ي ايران باستان را مورد مطالعه‌ي خويش قرار دهيم. به نظر ما در ايران زمان هخامنشيان سه مذهب وجود داشته است: مذهب توده‌ي مردم ايران، مذهب پادشاهان هخامنشي و مذهب مغها. اين سه مذهب با يكديگر تطابق نداشت، ولي اختلاف و جدايي بين آنها متدرجاً از بين رفت و گاهي هم اين اختلاف، نظر به سياست مذهبي هخامنشيان به نحو سريع منتفي مي‌گرديد.
ادامه مطلب
ديصانيان به روايت شهرستاني
- ديصان در سرياني «بار ديصان» ناميده شده است. «بار» در سرياني به معني «پسر» است. در عربي، علاوه بر «ديصان»، «بارديصان» و «ابن ديصان» هم به كار رفته است. ابن ديصان در سال 154 ميلادي در كنار رود ديصان، واقع در بالاي شهر الرها، زاده شد و حدود سال 222 ميلادي در الرها درگذشت. وي آييني از عرفان سرياني و كيهان‌شناسي ايراني و فلسفه‌ي يوناني به وجود آورد. پيروان ابن‌ديصان تا قرن دهم ميلادي در ايران و چين پراگنده بودند.
ادامه مطلب
دستگاه مغان در ايران باستان
آن چه اسناد بر جاي مانده از قوم ايراني نشان مي دهد، کاهنان و موبدان همواره از جايگاه ويژه اي _ در باورها و اعتقادات توده هاي مردم برخوردار و پادشاهان اسطوره اي با اتکاي بر مقام الوهيت (فر ايزدي = قدرت الهي) همواره در راه سعادت و بهروزي ملک و رعيت کوشا و پيروزمند بوده اند.با اتکا بر مندرجات اوستا و اسناد و الواح، کيومرث نخستين انسان و پدر (نياي) همه نژاد آريا است. اوست که دين و حکومت را در اين سرزمين براي نخستين بار پي افکند
ادامه مطلب
مزدكيان به روايت شهرستاني
مزدك كسي است كه در روزگار قباد ، پدر انوشيروان، ظهور كرد، و قباد را به مذهبش فراخواند و قباد دعوت او را اجابت كرد. و انوشيروان بر خواري و افتراء او آگاهي يافت، پس او را طلب كرد، او را يافت، او را كشت. ابوعيسي وراق حكايت كرد كه قول مزدكيان در دو عالم و دو اصل مانند قول بسياري از مانويان است، جزء اين كه مزدك مي‌گفت كه نور به قصد و اختيار عمل مي‌كند و ظلمت به خبط و اتفاق عمل مي‌نمايد. و نور عالم، حساس و لمت جاهل، كور است و آميزش نور و ظلمت به اتفاق و خبط بوده است نه به قصد و اختيار، و همچنين رهايي ] نو از ظلمت [ به اتفاق رخ مي‌دهد، نه به اختيار.
ادامه مطلب
موعود شناسي در آيين زرتشت
آيين زرتشت به عنوان کهن ترين دين آسيا، و به جهت اصالت ژرف و تکيه ي آن بر اقتدار شاهنشاهي ايران، تأثيرات کلاني را بر اديان پس از خود، به ويژه اديان سامي ابراهيمي برجاي گذارده است. آيين زرتشت به عنوان کهن ترين دين آسيا، و به جهت اصالت ژرف و تکيه ي آن بر اقتدار شاهنشاهي ايران، تأثيرات کلاني را بر اديان پس از خود، به ويژه اديان سامي ابراهيمي برجاي گذارده است.
ادامه مطلب
زاد سال و آثار زرتشت
اگر چه محل و تاريخ تولد زرتشت، به طور دقيق، معلوم نيست، به نظر مي‌آيد كه ظهور او بعد از 1380 و پيش از 490 يا 480 پيش از ميلاد بوده است.
ادامه مطلب
درباره زرتشتيان و معتزله
اين مقاله به بررسي رابطة فکري بين زرتشتيان و مسلمانان در اوايل دورة اسلامي مي‌پردازد. هدف اين مقاله بررسي نمونه‌اي از وام‌گيري گروهي از پيروان دين جديد (اسلام) از دين قديمي‌تر (زرتشتي) است. فرضيه‌اي که در اينجا مطرح است اين است که واصل بن‌عطا، بنيان‌گذار فرقة معتزله، مفهوم هميستگان، «آموزة منزلگان مياني»، را از دين نياکانش وام گرفته و آن را وارد انديشة معتزلي کرده است. پيش از اين ژان پيردومناش در مقاله «معتزله و الاهيات مزدايي» به رابطة زرتشتيان و معتزله اشاره کرده بود.
ادامه مطلب
جشن هاي زرتشتيان
جشن هايي که امروزه زرتشتيان يزد برگزار مي کنند همان جشن هاي ايران باستان است. زرتشتيان در هر ماه، هنگامي که نام روز و ماه با هم يکي مي شد، جشن برگزار مي کردند و آن جشن را به نام همان ماه مي ناميدند. جشن هايي که امروزه زرتشتيان يزد برگزار مي کنند همان جشن هاي ايران باستان است. زرتشتيان در هر ماه، هنگامي که نام روز و ماه با هم يکي مي شد، جشن برگزار مي کردند و آن جشن را به نام همان ماه مي ناميدند.
ادامه مطلب
تأثيرات زرتشت در اروپا
«مهر» كه در وداها «ميترا» و د راوستا «ميثرا» خوانده شده د رميان همه‌ي خدايان هند و ايراني مقامي بسيار شامخ يافت. آيين مهر همان آيين زرتشت است كه در اثر آميختن با عناصري از آيينهاي سامي دگرگون شده است. پلوتارك نقل مي‌كند كه آيين پرستش ميترا به توسط دزدان دريايي سيسيلي كه در سال 67 قبل از ميلاد مسيح به اسارت در آمده بودند و به روم برده شد. آيين پرستش ميترا به سرعت در اروپا انتشار يافت و شهرت آن به كرانه‌هاي درياي اژه رسيد و از آن پس ميترا در پهنه‌ي بين هند و درياي سياه مورد پرستش واقع گرديد. رسم پرستش ميترا در قسمتهاي مختلف آسياي صغير گسترش يافت و به هند رسيد و در قرن سوم مسيحي به ايالات شمال غربي هند و گجرات راه پيدا كرد.
ادامه مطلب
پيشا زرتشتيان به روايت ونديداد
ونديداد Viodaevo.data كه بخشي از اوستا مي‌باشد، اندكي پيش از ميلاد نوشته شده است، امّا با تمام اين احوال بسياري از جنبه‌هاي ديني و فرهنگي پيش از تاريخ را در خود نگاه داشته است. اين واژه در اصل - وي - دَئوُ - داتَه Vi deavo data و از سه جزء وي Vi و يا ويگ Vig به معني ضد، و دَئِوَ deava به معني ديووداتَه data به معني قانونِ شرع تركيب شده است كه روي هم رفته به معناي «قانون يا شريعت ضد ديو» مفهوم مي‌شود.
ادامه مطلب
بهمن يشت
در ادبيات زرتشتي موضوعات و مسائلي چون موعود نجات بخش يعني سوشيانت، آخرالزمان و علامات و ويژگي هاي آن، و چگونگي ظهور سوشيانت و يارانش تحت عنوان ادبيات پيشگويانه و مكاشفه اي مطرح شده اند. در متون فارسي ميانه دو متن وجود دارد كه از آنها با عنوان مهم ترين متن هاي پيشگويانه و مكاشفه اي ياد مي شود: زند بهمن يسن (بهمن يشت) و جاماست نامه فارسي. بهمن يشت [2] مهم ترين اثر پيشگويانه در ادبيات زرتشتيان است كه در رونوشت فارسي ميانه به خط پهلوي حفظ شده و پازند آن نسخه تحريف شده اي است ولي چنان كه خواهيم ديد آنچه هم اكنون باقي مانده اثر يكنواختي نيست و پيش تاريخ بسيار پيچيده اي دارد و ظاهراً بارها مورد جرح و تعديل قرار گرفته است. اثر حاضر تحقيقي درباره اين متن مهم پيشگويانه است.
ادامه مطلب
آراي زرتشت
- اهورا مزدِا كه بعدها اورمزد خوانده شده به معني «خداي حكمت» يا «خداي حكيم» است. همه جا حضور دارد، همه توان و همه دان است، آفريننده و نگهدارنده و پروراننده است. قابل لمس و رؤيت نيست. صادق و عادل و رحمان است. حبيب و حامي كساني است كه دوستي‌اش را مي‌جويند و اشتياق محبت او را دارند. خداي اهورامزدا داراي صفات بسيار است كه عارض بر وجودش نيستند، بلكه عين ذاتش هستند. تجلي مادي او نور است و تجلي اخلاقي او حقيقت است.
ادامه مطلب
آتشکده آذرگشنسب
در تمام دوره قرون وسطي اسناد و مدارک فراواني در باره زرتشت در بيزانس وجود داشتند، اما شدت گرفتن تحقيقات پيرامون زرتشت در اوائل قرن ?? ميلادي به علت اين مدارک نبودند ، بلکه وجود يک سند تاريخي ديگر بنام پيشگويي کلداني: “ The chaldean oracle ”
ادامه مطلب
زرتشت كيست؟
- نام پيامبر ايراني به شكلي كه دو هزار و پانصد سال رواج داشته، زرتشت است. يونانيان اين نام «رازوراسترس» ( Zoroastres ) تلفظ كردهاند. اين كلمه به زبان لاتين راه يافت و سپس به شكل مأنوس زورواستر ( Zoroaster ) در آمد. قديمي‌ترين اشاره‌ي معتبري كه رد آثار يوناني به زرتشت شده است در رساله‌ي آلكيبادس ( Alcibiades ) افلاطون آمده است.
ادامه مطلب
اوستا در قبرستان خاموش تاريخ
سم «اوستا»«~ (Avesta) »مانند کلمه «زردشت» در زبان پارسي اشکال و صور گوناگون دارد چون: استا (1) ، اويستا (2) ، بستاق (3) ، ايساق (4) ، ايستا (5) ، آبستا (6) ، است (7) ، افستا و ايستا; (8) از همه معروفتر در فرهنگهاي فارسي معاصر، «اوستا» است . در تاريخ طبري و مسعودي و ديگر مورخان اسلامي «بستاه» (9) ، «ابستاق» و «افستاق» ضبط شده است. (10
ادامه مطلب
زرتشت در يك نگاه
تحقيق حاضر در نظر دارد که به آشنايي با آيين زرتشت هر چند در سطوح بسيار اوليه بپردازد در اين راستا به بيان مطالبي در مورد خود زرتشت ، دين او کتاب مقدسي که به عنوان پيامبر به همراه داشته ، عقايد و نظريات زرتشتيان در زمان خود او و پس از او ، پرداخته است و سعي بر آن شده که در حد توان و به نسبت ظرفيتي که تحقيق دارد هر کدام بيان شوند و در ادامه به بيان نظريات و احکامي علما و مفسرين بزرگ در مورد اين آيين و پيروان آن پرداخته شده است . اين تحقيق به صورت کتابخانه اي و از منابع دست اول و دوم استفاده شده است .
ادامه مطلب
آشنايي با دين زرتشت
در آن روزگار انسان اصلاح گري بر خاست و آرياييان را که خواستار ترک خرافات قديم بودند، به آيين تازه اي دعوت کرد و آيين مغان را برانداخت . اين پيامبر مصلح که خود را فرستاده خداي خوبي و روشنايي معرفي مي کرد، زردشت نام داشت . وي مدعي بود آيين خود را از آهورمزدا دريافت کرده تا جهان را از تيرگيها پاک کند و آن را به سوي نيکي و روشنايي رهنمون شود.
ادامه مطلب
آفرینش شرور در دین زرتشت
دهر لایتناهی (زروان) در تعالیم زرتشت : در دوره ساسانیان، آتش دختر خدا شناخته می شود (ایران در زمان ساسانیان، صفحه 168) اهورامزدا که در برخی از تعلیمات زردشت مافوق همه موجودات است، هم آفریننده خرد مقدس (سپنت مئنیو) و هم آفریننده روح پلید (انگره مئنیو اهریمن) است، در عرض اهریمن قرار می گیرد و از طرفی طبقه ای پیدا می شوند
ادامه مطلب
جایگاه روزه در اديان ديگر (1)
در آيين زرتشت، زرتشتيان بايد در سه بخش معنوي شنوايي، انديشه و احساس هميشه روزه باشند؛ به آن معنا كه از طريق اين سه حس از نيكي دور نشوند و انديشه و احساس و شنوايي‌شان هميشه سرشار از نيكي باشد.
ادامه مطلب
تفاوت اهریمن در دین زرتشت و شیطان در دین اسلام
ممکن است تصور شود که اگر در آئین زردشتی، فکر ثنوی " یزدان و اهریمن " وجود دارد، در دین اسلام هم عقیده " خدا و شیطان " به صورت دو قطب مخالف یکدیگر مطرح است. چه فرق است میان اهریمن کیش زردشتی و شیطان دین اسلام؟ میان اندیشه اهریمن در کیش زردشتی و آیین مزدایی، و اندیشه شیطان در آیین اسلام، تفاوت از زمین تا آسمان است.
ادامه مطلب
آئین زرتشتی بر حسب آثار تاریخی
از نظر تاریخی، یعنی از نظر آثاری که به زردشت منسوب است، هر چند بخواهیم فقط " گاتاها " را ملاک قرار دهیم نمی توانیم آئین زردشتی را آئین توحیدی بدانیم، زیرا حداکثر آنچه محققان در باب توحید زردشت به استناد " گاتاها " گفته اند این است که زردشت طرفدار " توحید ذاتی " بوده است، یعنی تنها یک موجود را قائم به ذات و غیر مخلوق می دانسته است
ادامه مطلب
مقایسه عبادت آتش توسط زرتشتیان و بت ها توسط اعراب جاهلی و نقد و تشریح آن
توحید ذاتی و توحید در خالقیت مستلزم توحید در عبادت نیست، اعراب جاهلیت از آن نظر غالبا موحد بودند «و لئن سئلتهم من خلق السموات و الارض لیقولن الله»؛ و اگر از این کافران سؤال کنی آن کیست که آسمان ها و زمین را آفرید؟ جواب دهنده خداست (لقمان/25). اگر از آنها پرسیده شود آفریننده آسمانها و زمین کیست خواهند گفت
ادامه مطلب
عبادت و پرستش در دین زرتشت
ایرانیها خیلی کوشش می کنند که بگویند دین زردشت یک دین توحیدی بوده است. البته این مطلب در همان حدی هم که آنها می گویند دین توحیدی بوده، از نظر تاریخی مجهول است ولی آن مقداری که ثابت می شود این است که در تعلیمات اصلی زردشت یک توحید در پرستشی بوده است، یعنی قبل از زردشت مردم دو گونه عبادت می کردند
ادامه مطلب
نماز در اديان ديگر
از همان آغاز داستانِ عبادت، نماز كاملترين ابزار سعادت بشر شناخته شد و در تمام اديان، پيامبران الهي آن را سفارش ميكرده اند. با آنكه در هر يك از دين ها، نماز به شكل ها و در زمان ها و مكان هاي گوناگون برپا ميشده است، در نفس نمازگزاران، همه دينها مشترك بوده اند.
ادامه مطلب
مهریه
یك استاد فقه و حقوق با بیان این‌كه مهریه‌های سنگین از موانع ازدواج محسوب می‌شود، گفت: یكی از دانشجویانی كه می‌شناسم ، مهریه‌اش 3 باغ انار، 6 هزار سكه و 10 قیراط برلیان مهریه‌اش بوده است.زنان با تعیین مهریه‌های سنگین به دنبال حفظ حقوق خود در برابر مردان هستند...