آتشکده آذرگشنسب    
مقوله روح در فلسفه افلاطون از افکار زرتشت اقتباس شده است. ...    
        
? آتشکده آذرگشنسب

تا ز ميخانه و مي نام و نشان خواهد بود

سر ما خاک ره پير مغان خواهد بود

حلقه پير مغانم ز ازل در گوش است

ما همانيم که بوديم و همان خواهد بود

( حافظ )

? سحر زرتشت

در سال ???? بنگاه نشر Walter de Gruyter ( آلمان ) دو جلد کتاب در هزار صفحه بنام „ سحر زرتشت “ انتشار داد. اين دو جلد کتاب بزبان آلماني با نام Faszination Zarathushtra انتشار يافته و نويسنده آن پروفسور Stausberg ، استاد علوم اديان در دانشگاه Tübingen (آلمان)، است . نويسنده سنت پژوهشي در مورد زرتشت را که بيشتر در باره علت پدايش اين دين ، به زندگينامه زرتشت و يا در باره کتاب مقدس اوستا مي پردازد دنبال نکرده است. تاثير افکار زرتشت بر محققان، فلاسفه و هنرمندان بيزانسي و اروپايي و هم چنين درک اين محققان از زرتشت مبحث مورد بررسي نويسنده است. کتاب با فلسفه دان بيزانسي بنام Georgios Gemistas معروف به Plethon قرن (???? ???? ) شروع و با Anquetil Duperron که مابين سال هاي ????تا ???? مي زيسته و براي اولين بار کتاب اوستا را در اروپا بزبان فرانسوي ترجمه کرد خاتمه مي يابد. بطور مثال نويسنده اين سوال را مطرح مي کند که چرا ولتر دين زرتشت را بر يهوديت ترجيح داده است و چرا او از نام زرتشت براي تبليغ از ايده هاي خود استفاده کرده است. همچنين چرا Mozart در اپراي ” ني جادو ” از اسم Sarastro که در واقع زرتشت است نام برده است و يا اينکه چرا نيچه زرتشت را با “ ستاره طلايي ” مقايسه کرده است.

نويسنده اضافه مي کند که محققان دوره رنسانس در اروپا و در بيزانس اطلاعات خود در مورد زرتشت را از اسناد و مدارک دوران باستان که بزبان يوناني و يا لاتين نوشته شده بودند بدست مي آوردند. تاريخ نويس يوناني قرن ? قبل از ميلاد Xanthos نام زرتشت رابصورت Zoroster ياد کرده است. اين اسم در زبان يوناني از دو بخش تشکيل شده است، از ” آتش ” و ” ستاره ” و شايد به همين دليل Plutarsch تاريخ نويس يوناني قرن يکم بعد از ميلاد از زرتشت بعنوان ستاره شناس نام مي برد. اين منشاء اطلاعاتي يوناني بود که افکار و درک پژوهشگران بيزانس و اروپا را تحت تاثير خود قرار داد و نه منشاء ايراني از زرتشت. بدين معنا که اين محققان زرتشت را تحت نام Zoroster مي شناختند و نه با نام ايراني آن Zarathushtra .

در تمام دوره قرون وسطي اسناد و مدارک فراواني در باره زرتشت در بيزانس وجود داشتند، اما شدت گرفتن تحقيقات پيرامون زرتشت در اوائل قرن ?? ميلادي به علت اين مدارک نبودند ، بلکه وجود يک سند تاريخي ديگر بنام پيشگويي کلداني: “ The chaldean oracle ”

محتوي قسمت هاي از The chaldean oracle که بعنوان آخرين نوشته مقدس دوران باستان از آن ياد شده است مطابقت دارد با نظريه هاي فلسفي افلاطون. نويسنده مسيحي Anrobius ( قرن سوم بعد از ميلاد) و فيلسوف يوناني Proklos ( قرن ? بعد از ميلاد ) از آن بعنوان پيشگويي کلداني ياد مي کنند. فيلسوف بيزانسي Plethon اين سند را به زرتشت نسبت مي دهد. تاثير نوشته هاي Plethon بر افکار انديشمندان قرن ?? زياد نبوده است، اما Plethon با نسبت دادن پيشگويي کلداني به زرتشت کنجکاوي و علاقه محققان اروپايي را باين سند بر انگيخت. از Plethon سي و هفت کتاب بجا مانده است و او در سه نوشته خود ( کتاب قانون ، مقاله اي بنام آموزش زرتشت و افلاطون و در يک نقد از پيشگويي کلدان) به زرتشت اشاره کرده است.

پيشگويي کلدان در يک محيط فرهنگي که تحت تاثير افکارافلاطون قرار داشته به تحرير در آمده است. محققي بنام Michael Psellos ( قرن ??) متن اين پيشگويي را جمع آوري نموده و بعقيده او نويسنده اين پيشگويي شخصي است بنام Julianos که در زمان امپراتور Trajan ( قرن ? بعد از ميلاد ) از بابل به رم سفر کرده بود. Julianos به ساحر نيز شهرت يافته بود و طبق روايتي او قادر بوده در يک حالت خلسه با خدايان ارتباط بر قرار کند. اين پيشگويي شامل ??? بخش است که مجموعه اي از مباحثي در مورد الهيات، علم کهکشان در کلدان و مقوله روح. اين پيشگويي براي پيروان آن مقدس بوده و از قرار معلوم انجمني نيز باين نام وجود داشته است. محقق آلماني

Wilhelm Kroll در رساله دکترا خود (????) به اهميت آتش در اين پيشگويي اشاره مي کند و حتي بر اين عقيده است که پايه فلسفي اين پيشگويي کيش آتش و مبدا آن ايراني است. اصل اين پيشگويي در دست نيست، اما قسمت هاي از آن در نوشته هاي Proklos

موجودند. همانطور که اشاره شد Plethon اين پيشگويي را تفسير کرد. او توضيح مي دهد که آسمان از يک بخش نوراني و يک بخش تاريک تشکيل شده است و اگر روح خدمت خوبي به تن کرده باشد به بخش نوراني عزيمت مي کند که اين تفسير با فلسفه افلاطون مطابقت دارد. افلاطون در کتاب هاي Timaios و Phaidon باين پديده اشاره کرده است. Plethon ادامه ميدهد که اصل اين پيشگويي در کلدان بوجود آمده و در همين مکان نيز زرتشت متولد شده است. بدين ترتيب پيشگويي کلدان نظريات زرتشت را بيان مي کند و فيثاغورث در سفر آسيا از شاگردان زرتشت اين پيشگويي را فرا گرفته و آنرا در يونان منتشر نموده است. بدين ترتيب مقوله روح در فلسفه افلاطون از افکار زرتشت اقتباس شده است.

در آخر Plethon اضافه مي کند که فقط با آموزش زرتشت بشر بخوشبختي دست مي يابد. آخرين چاپ از پيشگوِيي کلدان در سال ???? توسط Bruno Lucentio در رم بنام Oracoli Caldaici انتشار يافت.

        
فلسفه تاريخ