عبادت زردشتیان از قدیم الایام در آتشکده و در پیشگاه آتش بوده است. ماهیت این عمل چیست؟ آیا اینها واقعا اهورامزدا را در حضور آتش می پرستند، یا خود آتش را؟ همچنانکه عرب جاهلیت در عین اینکه می گفت «هؤلاء شفعاؤنا عند الله»؛ (کافران) گویند: که این بتان نزد خدا شفیع ما هستند (یونس/18). اینها شفیعان و وسائط ما در نزد خدا هستند، اقرار داشت که آنها را می پرستند: «ما نعبدهم الا لیقربونا الی الله زلفی»؛  ما این بتان را نمی پرستیم مگر برای اینکه ما را به درگاه خدا مقرب گردانند (زمر/3). ما اینها را نمی پرستیم جز برای اینکه ما را به خداوند متعال نزدیک کنند.

آتش در نزد ایرانیان :

آقای دکتر معین می گوید:... زرتشتیان را نظر به همین تقدیس آتش، ایرانیان مسلمان آتش پرست و آذرپرست خوانده اند، در صورتی که آتش به منزله خدای ویژه یا رب النوع مستقل نبوده است، چنانکه در میان آریائیان پیش از ظهور زردشت بوده، بلکه همان گونه که کعبه مورد ستایش مسلمانان است آتش نیز مورد توجه مزدیسنان بوده (مزدیسنا و ادب پارسی، ص386).

آتش به عنوان جوهر زندگانی موجودات :

ایضا می گوید: آتش در کمون کلیه موجودات و موالید طبیعت به ودیعت نهاده شده، جوهر زندگانی بشر و همه جانوران حرارت درونی یا غریزی است، منبع وجود و فعالیت افراد همین آتش است، آتش معنوی در نباتات و جمادات نیز ساری است.

نسبت "شرک در خالقیت" و "شرک در عبادت :

آقای دکتر معین در این گفتار خود دچار همان اشتباهی شده است که قبلا به آن اشاره کردیم، ایشان شرک در عبادت را با شرک در خالقیت اشتباه کرده اند خیال کرده اند که لازمه شرک در عبادت این است که آن چیزی که پرستش می شود در نظام آفرینش از نظر خلق و ایجاد مقامی داشته باشد و چون زردشتیان چنین مقامی در نظام آفرینش برای آتش قائل نبوده اند پس مشرک نبوده اند، اگر چنین است پس اعراب جاهلیت نیز مشرک نبوده اند، زیرا آنان نیز جز اینکه عملی که باید برای خدا صورت گیرد، یعنی نماز و قربانی، برای بتها انجام می دادند کاری نمی کردند. آنها هرگز بت هبل یا عزی و غیره را رب النوع مستقل نمی دانستند اشتباه دیگر ایشان این است که اگر چیزی وجودش خیلی مفید بود مانعی ندارد بشر او را پرستش کند.

آنچه زردشتیان در مورد آتش انجام می دهند تقدیس است نه تواضع و نه تعظیم ساده و نه قبله قرار دادن. تقدیس و تنزیه بودن یک عمل، کافی است برای اینکه عبادت شمرده شود، خواه توام با اعتقاد صریح به مقام ربوبیت مطلقه و یا رب النوعی باشد و یا نباشد.

گذشته از این، برخلاف ادعای آقای دکتر معین، زردشتیان برای آتش مقامی کمتر از رب النوع قائل نبوده و نیستند، برای آتش روحانیت و تاثیر معنوی و قدرت ماوراء الطبیعی قائل بوده و هستند.