چهار ارزش برتر در کلام امام علی (ع)
امام علی (ع) در این حکمت ها به دو موضوع اخلاقی و اجتماعی می پردازد..
ادامه مطلبامام علی (ع) در این حکمت ها به دو موضوع اخلاقی و اجتماعی می پردازد..
ادامه مطلبشرح و تفسير حکمت377 نهج البلاغه با موضوع ناامیدی از رحمت خدا را در اینجا بخوانید..
ادامه مطلبنهج البلاغه با مرور قرنها نه تنها تازگی و جذابیت خویش را حفظ کرده که فزونتر ساخته است و این اعجاز نیست مگر به سبب ویژگی هایی که در شکل و محتوا است، این امتیاز را جز در مورد قرآن نمی توان یافت که در کلام امام علی (ع) درباره قرآن آمده است
ادامه مطلبامیرالمۆمنین علی(علیه السلام) در خطبهی متقین نهج البلاغه، به این نكته توصیه می فرمایند كه یكی از ویژگیهای پرهیزگاران، پیوند و ارتباط با ارحام و خویشاوندان است. با توجه به اهمیت این مسأله...
ادامه مطلبنهج الباغه در کلام اندیشمندان يك سطر از نهج البلاغه برابر با هزار سطر از كلام ابن نباته است كه به اتفاق دانشمندان خطيبي فاضل و در فن خود يگانة عصر خويش بوده است..
ادامه مطلبروحیهي قریش بر اثر شکست در جنگ بدر سخت افسرده بود. برای جبران این شکست مادی و معنوی و به قصد گرفتن انتقام کشتگان خود، بر آن شد که با ارتشی مجهز و متشکل از دلاوران ورزیدهي اکثر قبایل عرب به سوی مدینه حرکت کنند...
ادامه مطلبمسلمان واقعی كسی است كه مسلمانان از زبان و دستش در امان باشند مگر آن جا كه حق اقتضا كند...
ادامه مطلباز عهد عمر برای حفاظت مدینه از راهزنان و دزدان، عدهای پاسبان استخدام شده بودند. خود خلیفه نیز شبها در شهر میگشت و امنیت آن را زیر نظر داشت...
ادامه مطلبو چون خواهی که در امری با کسی مشورت نمائی، از امور ملک و در کاری از کارهای رعایا به احدی صلاح بینی، باید که اهل مشورت از چند خصلت منزه و مبرا و ارباب کنکاش...
ادامه مطلببزرگترین حسرت به وسیله ثروت اندوخته تو دیگری اهل بهشت شود و تو اهل دوزخ ...
ادامه مطلب«عقیل» برادر امیرمومنان علی علیهالسلام است، جناب ابوطالب چهار پسر داشت که هر کدام با یکدیگر 10 سال فاصله داشتند آنها به ترتیب عبارتند از: طالب، عقیل، جعفر و علی علیهالسلام ابوطالب «عقیل» را دوست میداشت...
ادامه مطلبآگاه باشید که ظلم بر سه نوع است: ظلمی که آمرزیده نمیشود و ظلمی که بازخواست میشود و ظلمی که آمرزیده شده و بازخواست ندارد. و اما ظلمی که آمرزیده نمیشود، شرک به پروردگار است...
ادامه مطلباما انسان، به خاطر دو بعد جسمانی و ارادهي روحی با سائر اجزاء هستی متمایز و متفاوت است، اما در بعد مادی، با سایر مخلوقات یکسان است...
ادامه مطلببه خواست و لطف خداوند، امسال هم توفیق درک ماه مبارک رمضان برایمان حاصل شده است و چه خوب است که ان شاءالله با رعایت نکات اخلاقی و بالا بردن معارف اسلامی هرچه بهتر بتوانیم از این ماه بهرهمند شویم...
ادامه مطلبعلت این مبارزه این بود که برخی گفتمانشان این بود که: من ماهی این قدر درآمد دارم، من فلان چیز را دارم. همین "دارم" ها مستی و سکر می آورد. این است که حضرت می فرماید بترسید از مستی نعمت ها که نعمت های الهی شما را مست نکند و کمتر کسی است که نعمت او را مست نکند...
ادامه مطلبامام علی(علیه السلام) زن را ریحانه معرفی می کند، حضرت این عبارت را به صورت استعاره به کار برده است، تا موقعیت زن را در زندگی روشن سازد، به همین جهت زن را به زیبنده ترین صفت توصیف فرموده است...
ادامه مطلبمفهوم صحیح دعا در سفر این است که ما منتهاى تلاش و دقت و مراقبت را انجام دهیم، و آنچه را از توان ما بیرون است به لطف خدا بسپاریم، و با دعا حلّ مشکل را از او بخواهیم، امیر مؤمنان على علیه السلام، مى فرماید: « دعا کلید پیروزى و وسیله رستگارى است»...
ادامه مطلبروایت شده است که امیرالمؤمنین (ع) صحابیی عابد داشت به نام همام. او به امام گفت: ای امیرمومنان، پارسایان را برای من چنان توصیف فرما که گویی آنان را به چشم میبینم. امام (ع) در جواب او درنگ میکند و سپس میگوید: ای همام پروای از خدا داشته باش و نیکوکاری کن که «همانا خداوند با کسانی است که تقوا بورزند و اهل نیکوکاری باشند.» همام به این سخن قانع نشد و امام را سوگند داد. امام سپس خدای را حمد و ثنا میکند و بر پیامبر (ص) درود میفرستد، سپس میفرماید:
ادامه مطلبقسمتی از نامه امیرالمومنین به حضرت ابامحمد امام حسن مجتبی علیهماالسلام
ادامه مطلبماري ويرجينيا مدرس زبان انگليسي در دانشگاه الزهرا گفت: مسلمان شدن من به مثابه هجرت از ظلم به نور بود و هميشه به دنبال جستجوي اين حقيقت بودم كه انسانها نهايت به كجا راه ميبرند. وي افزود: كتاب نهج البلاغه حضرت علي (ع) بيشترين تاثير را روي زندگي من داشت و تكامل را در من ايجاد كرد.
ادامه مطلبادبيات عرب پس از قرآن کريم که با کلام بشر قابل مقايسه نيست - بيش و پيش از هر عامل ديگر به نهج البلاغه مديون و از آن متأثر است. ادبيات عرب پس از قرآن کريم که با کلام بشر قابل مقايسه نيست - بيش و پيش از هر عامل ديگر به نهج البلاغه مديون و از آن متأثر است. اين حقيقت را نه مسلمانان و شيعيان، بلکه حتي اديبان مسيحي عرب به صراحت بازگو مي کنند و به آن اذعان دارند. شايد شريف رضي رحمه الله عليه (??? ???? م) چنين روزي را مي ديد که آستين همت بالا زد و از ميان گفتارها و کلمات و نامه ها و خطابه هاي مختلف منسوب به آن حضرت با وسواس و حساسيت فراوان مجموعه اي را بر اساس ويژگي هاي ادبي و جمال هنري با عنوان «نهج البلاغه» برگزيد و تدوين کرد.
ادامه مطلبیکی از برنامههای مهمی که تمامی پیامبران الهی پس از خداپرستی، مردم را به آن توجه میدادند، اعتقاد به معاد بوده است؛ زیرا در سایه اعتقاد به معاد است که هدف از آفرینش تحقق مییابد و اعمال و رفتار انسان ارزش و معنا پیدا میکند.
ادامه مطلب
پسرم نفس خود را ميزان ميان خود و ديگران قرار ده، پس آنچه را كه براى خود دوست دارى براى ديگران نيز دوست بدار، و آنچه را كه براى خود نمىپسندى، براى ديگران مپسند.
آدمی از دیرباز همیشه در این فکر بوده که چگونه و چرا خلق شده و بنیان او ازچیست؟ بعدها با گذشت زمان و ظهور دین مبین اسلام برخی ازاین حقایق برانسان آشکارگشت وانسان دریافت که حقیقت ذات اوازسرشت خدای متعال می باشد. این دین(دین اسلام) زندگی انسان را سامان بخشید و او را با دنیای خویش آشناتر کرد و بشر دانست که نظمی که در نظام جهان وجود دارد
ادامه مطلبآیا در نهج البلاغه درباره ذات حق و اینکه او چیست و چه تعریفی می توان برایش ذکر کرد بحثی شده است؟ بلی بحث شده است، زیاد هم بحث شده است، ولی همه در اطراف یک نکته دور می زند و آن اینکه ذات حق وجود بی حد و نهایت، و هستی مطلق است و (ماهیت) ندارد، او ذاتی است
ادامه مطلبما برای اینکه نمونه ای از این قسمت به دست داده باشیم بیان آن حضرت را در مورد " مورچه " نقل و ترجمه می کنیم: «الا ینظرون الی صغیر ما خلق، کیف احکم خلقه، و اتقن ترکیبه، و فلق له السمع والبصر، و سوی له العظم و البشر، انظروا الی النمله فی صغر جثتها.
ادامه مطلبدر نهج البلاغه، بخش کلمات قصار، آمده است که شخصی آمد خدمت امیرالمؤمنین علی علیه السلام و زبان به ذم دنیا گشود که دنیا چنین است و دنیا چنان، دنیا انسان را فریب می دهد، دنیا انسان را فاسد می کند، دنیا دغلباز و جنایتکار است، و از این قبیل سخنان. این مرد شنیده بود که بزرگان، دنیا را مذمت می کنند
ادامه مطلبخطبه 109 هم راجع به میت در حال احتضار است، می فرماید: یردد طرفه بالنظر فی وجوههم در حال احتضار چشمهایش را این طرف و آن طرف بر می گرداند، به چهره بازماندگانش نگاه می کند. در نهج البلاغه این طور آمده که گوشش نمی شنود. از جمله های اینجا شاید جای دیگر هم استفاده شود که میت در حال احتضار، گوشش زودتر از چشمش از کار می افتد.
ادامه مطلبچند خطبه مفصل در نهج البلاغه داریم که یکی از آنها به نام خطبه " الغراء " معروف است. در این خطبه مثل سایر خطبه های مفصل موضوعات مختلفی هست: توحید و غیر توحید و مواعظ، و از آن جمله در مواعظ، حضرت مسأله مرگ و مردن را یادآوری می کند و وضع شخص در حال احتضار را، آن وقتی که در حال جان دادن است
ادامه مطلب
توصیف ( محتضر ) در نهج البلاغه : خطبه 109 هم راجع به میت در حال احتضار است، می فرماید: یردد طرفه بالنظر فی وجوههم در حال احتضار چشمهایش را این طرف و آن طرف بر می گرداند، به چهره بازماندگانش نگاه می کند. در نهج البلاغه این طور آمده که گوشش نمی شنود. از جمله های اینجا شاید جای دیگر هم استفاده شود
ادامه مطلب
چند خطبه مفصل در نهج البلاغه داریم که یکی از آنها به نام خطبه " الغراء " معروف است. در این خطبه مثل سایر خطبه های مفصل موضوعات مختلفی هست: توحید و غیر توحید و مواعظ، و از آن جمله در مواعظ، حضرت مسأله مرگ و مردن را یادآوری می کند و وضع شخص در حال احتضار را، آن وقتی که در حال جان دادن است
تدبير ش 55
ما به نهجالبلاغه بيش از اين بايستي توجه كنيم
اين نهجالبلاغه را بايد خواند و فراگرفت. در دوران اخير، بسياري از متفكران و انديشمندان غيرمسلمان - نه فقط مسلمانها - با نهجالبلاغه آشنا شدند؛ كلمات اميرالمؤمنين را خواندند و ديدند؛ حكمتهاي مجسم در اين بيانات را شنيدند و فراگرفتند و از عظمت اين كلام و صاحب كلام بهتزده شدند. ما به نهجالبلاغه بيش از اين بايستي توجه كنيم؛ بيش از اين بايد فرا بگيريم؛
اگر یک مقایسه - ولو بطور مختصر - میان منطق نهج البلاغه با منطق سایر مکتبهای فکری به عمل نیاید ارزش واقعی بحثهای توحیدی نهج البلاغه روشن نمی شود. درباره ذات و صفات حق قبل از نهج البلاغه و بعد از آن، در شرق و غرب، در قدیم و جدید از طرف فلاسفه، عرفا، متکلمین، بحثهای فراوان به عمل آمده است ولی با سبکها و روشهای دیگر.
ادامه مطلبنهج البلاغه در تاریخ فلسفه شرق سهم عظیم دارد. صدر المتالهین که اندیشه های حکمت الهی را دگرگون ساخت، تحت تاثیر عمیق کلمات علی علیه السلام بود.
ادامه مطلباز جمله بحثهای نهج البلاغه بحثهائی است درباره اینکه خداوند هم اول است و هم آخر، هم ظاهر است و هم باطن، البته این بحث مانند سایر مباحث مقتبس از قرآن مجید است و فعلا ما در مقام استناد به قرآن مجید نیستیم. خداوند اول است نه اولیت زمانی تا با آخریت او مغایر باشد، و ظاهر است نه بمعنی اینکه محسوس به حواس است
ادامه مطلبآنچه در نهج البلاغه پایه و اساس همه بحثها درباره ذات حق قرار گرفته این است که: خداوند هستی مطلق و نامحدود است. قید و حد به هیچ وجه در او راه ندارد. هیچ مکان و یا زمان و هیچ شیی ء از او خالی نیست. او با همه چیز هست ولی هیچ چیز با او نیست.
ادامه مطلبدر «نهج البلاغه» وارد است که: «سئل علیه السلام: کیف یحاسب الله الخلق علی کثرتهم؟ فقال علیه السلام: کما یرزقهم علی کثرتهم. فقیل: کیف یحاسبهم و لا یرونه؟ فقال علیه السلام: کما یرزقهم و لا یرونه؛ از أمیرالمؤمنین علیه السلام پرسیدند: چگونه با وجود کثرت مخلوقات خداوند از آنها حساب میکشد؟
ادامه مطلبیکی دیگر از مسائل توحیدی نهج البلاغه اینست که وحدت ذات اقدس احدیت، وحدت عددی نیست، نوعی دیگر از وحدت است. وحدت عددی یعنی وحدت چیزی که فرض تکرر وجود در او ممکن است. هر گاه ماهیتی از ماهیات و طبیعتی از طبایع را در نظر بگیریم که وجود یافته است عقلا فرض اینکه آن ماهیت فرد دیگر پیدا کند
ادامه مطلبآنچه در خطبه 186 درباره حدوث کلام پروردگار آمده است ممکن است توهم شود که آنچیزی که در این خطبه آمده است مربوط است به بحث در قدم و حدوث قرآن کریم که مدتها بازار داغی در میان متکلمین اسلامی داشت و آنچه در نهج البلاغه آمده است در آن عصرها یا عصرهای بعدتر الحاق شده است. ولی اندک دقت معلوم می دارد
ادامه مطلبتقدم ذات حق بر زمان و بر هر نیستی و بر هر آغاز و ابتدائی یکی از لطیفترین اندیشه های حکمت الهی است و معنی ازلیت حق فقط این نیست که او همیشه بوده است. شک نیست که همیشه بوده است، اما همیشه بودن یعنی زمانی نبوده که او نبوده است. ازلیت حق فوق همیشه بودن است، زیرا " همیشه بودن " مستلزم فرض زمان است
ادامه مطلبیکی دیگر از مسائل توحیدی نهج البلاغه اینست که وحدت ذات اقدس احدیت، وحدت عددی نیست، نوعی دیگر از وحدت است. وحدت عددی یعنی وحدت چیزی که فرض تکرر وجود در او ممکن است. هر گاه ماهیتی از ماهیات و طبیعتی از طبایع را در نظر بگیریم که وجود یافته است عقلا فرض اینکه آن ماهیت فرد دیگر پیدا کند و بار دیگر وجود یابد ممکن است.
ادامه مطلبآیا در نهج البلاغه درباره ذات حق و اینکه او چیست و چه تعریفی می توان برایش ذکر کرد بحثی شده است؟ بلی بحث شده است، زیاد هم بحث شده است، ولی همه در اطراف یک نکته دور می زند و آن اینکه ذات حق وجود بی حد و نهایت، و هستی مطلق است و (ماهیت) ندارد، او ذاتی است محدودیت ناپذیر و بی مرز، هر موجودی از موجودات حد و مرز و نهایتی دارد
ادامه مطلباز جمله بحثهای نهج البلاغه بحثهائی است درباره اینکه خداوند هم اول است و هم آخر، هم ظاهر است و هم باطن، البته این بحث مانند سایر مباحث مقتبس از قرآن مجید است و فعلا ما در مقام استناد به قرآن مجید نیستیم. خداوند اول است نه اولیت زمانی تا با آخریت او مغایر باشد، و ظاهر است نه بمعنی اینکه محسوس به حواس است
ادامه مطلبآنچه در خطبه 186 درباره حدوث کلام پروردگار آمده است ممکن است توهم شود که آنچیزی که در این خطبه آمده است مربوط است به بحث در قدم و حدوث قرآن کریم که مدتها بازار داغی در میان متکلمین اسلامی داشت و آنچه در نهج البلاغه آمده است در آن عصرها یا عصرهای بعدتر الحاق شده است. ولی اندک دقت معلوم می دارد
ادامه مطلبآیات سوره صافات: در اواخر سوره صافات حاکمیت و منصور بودن انبیاء و پیام انبیاء آمده است (این مطلب با بیانهای مختلفی در قرآن گفته شده است): «و لقد سبقت کلمتنا لعبادنا المرسلین* انهم لهم المنصورون* و ان جندنا لهم الغالبون؛ و قطعا وعده ی (نصرت) ما برای بندگان فرستاده شده ی ما از پیش مسلم شده است
ادامه مطلبتکیه گاه کلام ائمه ما روی اصالت خلیفة الهی انسان است به این معنا که اولین انسانی که روی زمین آمده است، از آن سنخ بوده و آخرین انسانی هم که روی زمین باشد از همین تیپ خواهد بود و هیچگاه جهان انسانیت از موجودی که حامل روح: انی جاعل فی الارض خلیفة؛ من در زمین جانشینی خواهم گماشت. بقره/ 30، باشد خالی نیست. (اصلاً محور مسئله این است).
ادامه مطلبتلقی افراد از عبادت یکسان نیست، متفاوت است. تلقی نهج البلاغه از عبادت، تلقی عارفانه است، بلکه سرچشمه و الهام بخش تلقی های عارفانه از عبادتها در جهان اسلام، پس از قرآن کریم و سنت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، کلمات علی و عبادتهای عارفانه علی است. برحسب این تلقی، عبادت پیکری دارد و روحی، ظاهری دارد
ادامه مطلبشخصی در حضور امیرالمؤمنین علی علیه السلام شروع کرد به مذمت کردن دنیا. شنیده بود که علی (ع) دنیا را مذمت می کند. ولی نمی فهمید که او (از چه جنبه ای) دنیا را مذمت می کند. او خیال می کرد که وقتی علی (ع) دنیا را مذمت می کند، مثلا طبیعت را مذمت می کند، نمی دانست که او دنیاپرستی را مذمت می کند
ادامه مطلب1ـ پيرمرد نابينايى كه گدايى مىكرد از راه مىگذشت، امير مؤمنان عليه السلام فرمود : اين چيست؟ گفتند:اى امير مؤمنان، مردى نصرانى است. فرمود: از او كار كشيديد و اينك كه پير شده و از پا افتاده كمك خود را از او دريغ مىداريد!از بيت المال خرجى او را بدهيد.
ادامه مطلبحضرت على عليه السلام بارها در نهجالبلاغه از نماز و ياد خدا سخن به ميان آورده كه در كتابى به نام «نماز در نهجالبلاغه» گردآورى شده است. ما در اينجا جملاتى را در مورد فلسفه ذكر و ياد خدا كه مهمترين مصداقش نماز است از آن حضرت نقل مىكنيم:
ادامه مطلبمنبع اصلي اين نوشتار نامه سي ويکم نهج البلاغه است که حاوي رهنمود هاي پدري نمونه به جواني نمونه ودر حال رشد است. اين نامه که از مشهورترين وصاياي اميرالمومنين (عليه السلام) است و به قول سيد رضي (عليه السلام) پس از مراجعت از « صفين» در محلي به نام «حاضرين » به فرزندشان حسن بن علي(عليه السلام) مرقوم داشته اند
ادامه مطلبتقوا از رايجترين كلمات نهج البلاغه است.در كمتر كتابى مانند نهج البلاغه بر عنصر تقوا تكيه شده است،و در نهج البلاغه به كمتر معنى و مفهومى به اندازه تقوا عنايت شده است .تقوا چيست؟
ادامه مطلبتوبه از ديدگاه حضرت على عليه السلام توبه به عنوان عامل اساسى در پالايش درون انسان و اصلاح اخلاق او كه ضامن سعادت انسان است
ادامه مطلبملاک برتری آداب همنشینی با پیامبر اکرم رفتار پیامبر با مردم سخنرانی پیامبر در مسجد الحرام پس از فتح مكه علی علیه السلام در قرآن - آل عمران : 102 كفویّت و همسری رفتار پیامبر اکرم در مجالس ملاک برابری و همسری سخنرانی پیامبر در مسجد الحرام پس از فتح مکه
ادامه مطلبعبرت واژه اى است كه در قلمرو تربيت كاربرد گسترده اى دارد. همه اديان الهى و مكاتب تربيتى، پيروان خود را به درس آموزى از سرگذشت پيشينيان و مقايسه موقعيت خود با آنان دعوت مى كنند. اسلام نيز به طور گسترده مسلمانان را به سير در آفاق و انفس، تؤام با تفكر و انديشه در سرگذشت ديگران فراخوانده است
ادامه مطلبتربیت فرزند از بنیادی ترین مسائل تربیتی شمرده می شود، و سنگ زیرین تربیت های بعدی است، به همین جهت در دین مقدّس اسلام، سخنان معصومین، مخصوصاً امیرمؤمنان سخت بر این امر تکیه و تأکید شده است. پیامبر اکرم(ص) فرمود: «اکرموا اولادکم و احسنوا آدابهم؛(1) فرزندان خود را گرامی دارید، و آنها را نیکو تربیت کنید.»
ادامه مطلب