موعود در ادیان الهی و غیر الهی
ایمان به ظهور منجی بشریت از وضع موجود و اقامه عدل و داد، به صورت فطری در نهاد بشر وجود دارد...
ادامه مطلببوائیسم
تاریخچه‌ای از مسلک بودا در ایران
با آمدن اسلام به ایران نه تنها آئیـن«بـودا»از ایـالات شرقی ایران بکلی رخت بربست،بلکه از مهد تولد خویش و وطن اصلی خود نیز «هندوستان»کـه هزار سال تحت نفوذ آئین بودا بوده؛ متزلزل گردید...
ادامه مطلب
زن در اديان بودا، زرتشت، يهود، مسيحيت و اسلام
زن حقيقتي است که در طول تاريخ، فراز و نشيب‌هاي فراواني را تحمل کرده و از زنده به گور شدن تا خدايي شدن را به خود ديده است. زن غير از حقيقت انساني، رازي در خود نهفته دارد که بايد جلوه‌هاي مختلف آن کشف و صورت‌هاي گوناگونش پديدار شود تا آن گونه که هست، شناسايي و معرفي گردد.
ادامه مطلب
آيين بوداي تَنترَه‌يانه
آيين بودايي تنتره‌يانه يکي از فرقه‌هاي بودايي است که در کنار دو سنت عمدة هينه‌يانه و مهايانه جاي دارد. اين سنت بيشتر مکتبي سري و باطني شناخته مي‌شود و دربردارندة مجموعه‌اي از عقايد و اعمال ديني است که با متون «تنتره» مرتبط است. ظهور اين متون به طور مستقل از حدود قرن سوم ميلادي شروع شد و شمار عظيم آن نشان‌دهندة اهميت اين آيين است. اين آيين با انواع خاصي از مراقبه و آداب و مناسک سر و کار دارد که هم ناظر بر اعمال دنيوي و هم وسيله‌اي سريع براي رستگاري و رسيدن به بوداگي است.
ادامه مطلب
مَيْترِيَه; موعود بودايي
در مجمع خدايان بودايي هيچ كس چون مَيْترِيَه چنين آرايش پيچيده اي از تجسّم ها را عرضه نكرده است به منزله يك بودا است كه پس از زاده شدن به شكل انسان به حالت روشن شدگي نهايي (بيداري كامل) مي رسد. مفهوم مَيْترِيَه را به مثابه بوداي آينده (موعود) در همه سنت هاي بودايي مي توان يافت، اگرچه در دو چيز نظر همه يكي نيست: يكي تاريخ زندگي او، و ديگري راهي كه در آن، سرنوشت او به منزله بوداي آينده (موعود) آغاز مي شود.
ادامه مطلب
فنا و نيروانه
يكي از روش هاي مهم براي شناخت اديان و تأثير و تأثر بين آنها مقايسه مفاهيم مطرح در آنها است كه به مطالعات تطبيقي معروف است. نوشتار حاضر در اين سياق به تحليل دو مفهوم فنا و نيروانه كه يكي در عرفان اسلامي و ديگري در آيين بودا غايت سلوك سالكان و رهروان است، مي پردازد. در اين ارتباط در ابتدا مفهوم فنا و نيروانه هر يك جداگانه بررسي مي شود و در نهايت موارد مشابهت و اختلاف آنها مطرح مي گردد.
ادامه مطلب
عقلانيت در انديشه بودايي
نخست به زعم خود محدوده هاي كار را، در اين مقاله، ترسيم مي كنم [1] و آنگاه به برخي از پيش فرض هاي مطرح مي پردازم. (1) عبارتِ «انديشه بودايي» را براي اشاره به انديشه در دين بودايي اختيار كرده ام; درنتيجه، موضوع كندوكاو عقلانيتِ سنت ديني است (مكينتاير[2]، 1988، فصل 1). از مفهومِ «سنت»، امور خاصي به ويژه وحدت و تاريخيّت نتيجه مي شود. وحدتي كه سخنِ يك سنت را توجيه مي كند، پيچيده و درهم بافته است. در سنتِ گسترده و دامنه داري چون آيين بودا، علاوه بر پيوستگي ها، اختلافات و انشعاباتِ در سنت، مراحل يا دوره هاي متفاوتي در تاريخ روائي، گسستگي ها نيز وجود دارد.
ادامه مطلب
زمينه هاي بحث فلسفي در آيين بودا
در اين مقاله [1] به بيان كلياتي از مسائل فلسفي اي كه به نظر متفكرانِ بودايي بسيار ضروري اند، در كنار انواعِ پاسخ هايي كه قانع كننده يافته اند، خواهيم پرداخت.
ادامه مطلب
ديدگاه هاي بودايي درباره خاستگاه رنج
واژه پرتيتيه سمُوتپاده (به پالي، پتجّه سمُوپّاده) را به «پيدايي چيزي از علت ها و شرايط» ترجمه كرده اند. اين لفظ، كه معمولا آن را «پيدايي وابسته»، «هم پيدايي مشروط» يا «پيدايي به هموابسته» ترجمه مي كنند، بيانگرِ آموزه بودايي عليّت است. اين آموزه، علاوه بر آن كه راه آزادي از رنج را تبيين مي كند، معمولا براي تبيين خاستگاه رنج [2] نيز به كار مي رود. طبق سنت بودايي، بودا قانون پيدايي وابسته را از راه مراقبه و در شبي كه به بيداري رسيد، كشف و شهود كرد
ادامه مطلب
حقيقت غايي در آيين بودا
آيين بودا، كه در شرق آسيا جايگاه خاص و ويژه اي دارد، داراي سه فرقه ي مهم و اصلي است. اين فرقه ها با نام هاي مهايانه، تراودا و چرخ الماس يا لامايي شناخته مي شوند. از سوي ديگر، مباحث الهيات، مخصوصاً نگرش اين عده به حقيقت غايي، موضوعي جذاب و جالب توجه است كه بايد با دقت بيشتري به آن توجه كرد. در اين نوشتار، تلاش بر اين است كه نگرش اين سه مكتب به امر الوهي و حقيقت غايي را بررسي كرده، الحادي بودن تراودا، و همه خدايي و يا شرک آميز بودن مهايانه و چرخ الماس را نشان دهيم.
ادامه مطلب
حقوق بشر در آيين بودا
حقوق بشر غربي برمفهوم فرديت و نگرش رقابتي تكيه دارد. اما در دنياي مفهومي آيين بودا هيچ يك از اين دو مفهوم را نمي توان يافت. آموزه ناخود و آموزه نيروانه يا بوداگي، كه اولي در برابر فرديت است، و دومي در برابر نگرش رقابتي، بنيانِ حقوق بشر غربي را فروريخته است. با اين وجود، شاهد آنيم كه بوداييان متعهدِ روزگار ما از اين مفهوم استفاده مي كنند. آيا بوداييان از سر تسامح مفهوم حقوق بشر را به كار مي برند، يا آن كه حقوق بشر مي تواند در زمين ديگري هم برويد؟ در اين مقاله نويسنده در پي آن است تا از دل آيين بودا بنياني تازه را براي حقوق بشر پيش نهد.
ادامه مطلب
بودا و بوداييان
آيين هندو در اثر تراكم معارف دينى ميراث هندى پديد آمد، و از اين راه در طول هزاران سال شكل گرفت؛ به گونه‌اى كه توانست هويت ملى جامعه هندى را عينيت بخشد. در حالى كه آيين بودا در نتيجه تلاش يك فرد خاص، در چهارچوب عدم پذيرش و معارضه صريح و آشكار نسبت به عملكرد آيين هندو پديد آمد. به ديگر سخن، اقدام او يك حركت اصلاح اجتماعى و برخاسته از مبانى روحانى و متافيزيكى و سياسى بود و نظام طبقاتى را كه امتيازات آشكارى را براى دوطبقه حاكم يعنى برهمنان و كشاترياها فراهم آورده بود، رد مى‌كرد. از اين‌رو، اين آيين بر آن دسته‌از قشرهاى اجتماعى كه جايگاه پايين‌ترى دارند تكيه دارد، و بر لزوم كاهش سلطه نامحدود برهمنان ـ اگر نابودكردن آن ممكن نبود ـ تأكيد مى‌كند.
ادامه مطلب
بودا
با گسترش اسلام و موج اسلام‌گرايي درجهان، غربيان به فکر مقابله با اين جريان افتادند. آنها براي مقابله با اين حرکت اقدام به ترويج عرفان‌هاي کاذب در جامعه جهاني کردند، از جمله اين عرفان‌ها بوديسم است. کليد واژه : بودا ، هندو ، فرقه ، تعاليم ، تبليغ ، ما در سه فصل اصلي به بيان مطالبي در اين باره مي پردازيم: فصل اول : تاريخچه بودا و نحوه پيدايش؛
ادامه مطلب
آيين بوداي باستان
خاستگاه ها; تاريخ كهن هند در مقايسه با ديگر تمدن هاي بزرگ جهان باستان كمتر شناخته شده است. بيشتر آنچه را مي دانيم نمي توان در چارچوب گاه شماري مطمئني قرار داد. اكثر محققان تا اين اواخر معتقد بودند كه بنيادگذار آيين بودا در ربع دوم قرن ششم ق. م. به جهان آمده و تا ربع نخست قرن پنجم ق. م. در اوج فعاليت بوده است. بنابر نتيجه مطالعات جديد و مهمِ گاه شماري كهن هندي، به احتمال زياد زمان اصلي فعاليت بودا حوالي اواخر قرن پنجم (ق. م.) بوده است .
ادامه مطلب
آيين بودا
نخستين گفتار بودا- سوره‌ي به گردش درآوردن گردونه آيين- از «رنج و رهايي» مي‌گويد؛ دو بيراهه هست كه هر دو به رنج مي‌انجامد، يكي كامراني و ديگري خودآزاري. بودا، كه خود سالها پيش از بوداشدن اين دو بيراهه را راه مي‌پنداشته، پس از «بودا» شدن درمي‌يابد كه راه نه آن است و نه اين؛ و به راه ميانه راه مي‌برد، كه به خلاف آن دو بيراهه، بزرگوار و جليل است. راه ميانه به راه‌هشتگانه‌ي جليل (1) معروف است.
ادامه مطلب