ابومنصور محمّد بن محمّد ماتريدى در اوائل قرن چهارم هجرى در شرق جهان اسلام ظهور نمود و به اتخاذ طريق ميانه در ميان افراط و تفريطى كه از سوى معتزله از يك سو و اهل حديث و حنابله از سوى ديگر اعمال مى شد، همت گماشت. آراء و افكار ابومنصور، به نام خودش، يعنى «مكتب ماتريدى» مشهور شد. وى على رغم عظمت و تأثير علمىِ عميقش بر متكلمان بعد از خود، همچنان ناشناخته مانده و حتى آثار قلمى اش به جز تعدادى اندك، به صورت خطى باقى مانده و به نشر سپرده نشده است.
ادامه مطلبدر ميان ارتباطات چهارگانه انسان (با خود و خدا و انسانهاى ديگر و طبيعت) ارتباط انسان با طبيعت شگفت انگيز و در عين حال پر ابهام است. در عصرى كه توسعه فن آورى و استفاده فزاينده از طبيعت منجر به گسترش آلودگى در آن و از دست رفتن منابع طبيعى و حتّى ايجاد ضايعاتى در فضا (مانند رخنه دار شدن لايه اوزون) شده است، شنيدن نواى دوستى با طبيعت و هماهنگى با آن، از جانب مكاتبى چون آيين دائو مى تواند بسيار دلنشين و در عين حال سؤال برانگيز باشد. چگونه مى توان به طبيعت عشق ورزيد و از آن درس آموخت؟ چگونه مى توان با آن ارتباطى صميمانه و شورانگيز برقرار كرد؟ و همچون قدّيس فرانسواى اسيزى خورشيد را برادر و ماه را خواهر خواند؟ جهانِ امروز در صدد استيلا بر طبيعت است، اما مكاتب عرفانى همسازى با آن و بهره مندى صحيح از آن را به انسان مى آموزند.
ادامه مطلباغلب دين را به عنوان باورى شخصى مطالعه مى كنند. اين كار در ژاپن كه پديده دينى ابعاد بسيارى دارد كه خارج از موضوع ايمان است، همواره ممكن نيست; مثلا جشن هاى شين تويى و شعاير تدفين بودايى عموماً بخشى از دين شخصى تلقى نمى شوند. با اين حال، همچنان ابعادى در بيشتر فرقه ها (شين تويى، بودايى، مسيحى و ...) وجود دارد كه باور شخصى، جوهره آنهاست. باز هم فرقه هاى اندكى (اساساً بودايى) هيچ تأكيدى بر ايمان ندارند و رويكرد «تجربه كن و ببين» را ترجيح مى دهند. «سلوك» يك امر مشترك ميان اين پديده هاى دينى مختلف است.
ادامه مطلبتمام اديان از مؤلفه هاي اخلاقي برخوردارند و رويكردهاي ديني به مسائل اخلاقي از لحاظ تاريخي اخلاق را بر رويكردهاي سكولار چيره كرده است. جستار كوتاه زير نگاهي گذرا به اخلاق در اديان شرقي دارد.
ادامه مطلبدر ميان نحلههاي اسلامي، فرقه اسماعيليه، به تأويلات دور و دراز خود شهره است و عالمان اسماعيلي در اين باره آثار فراواني نگاشتهاند. اين آثار تا مدتها در دسترس نبود و محققان تنها در برخي از كتابخانههاي خصوصي توانستند به برخي از اين آثار دست بيابند. نكته ديگري كه تذكر آن خالي از فايده نيست، وجود سنتهاي مختلف و انشعابات فراوان در بين اسماعيليه است كه خود عاملي براي حفظ آثار مختلف اين نحله شده است.
ادامه مطلبهنگامي كه جرج اسميت، (1) دانشمند انگليسي و از كاركنان موزه بريتانيا، لوحه يازدهممنظومه گيلگمش (2) را كشف كرد و كليد رمز آن را گشود، معلوم شد كه داستان توفان نوحساخته و پرداخته نويسندگان تورات نبوده است. وي در روز سوم دسامبر 1782م طيبازديدي از انجمن تازه تاسيس يافته «باستانشناسي كتاب مقدس» نطقي ايراد و در آناعلام كرد كه بر روي يكي از لوحههاي كتابخانه كهن آشوربانيپال، (3) پادشاه آشور در قرنهفتم قم، داستان توفاني را خوانده كه شباهتبسياري با داستان توفان در سفر پيدايشدارد.
ادامه مطلباشاره : در ميان نحلههاي اسلامي، فرقه اسماعيليه، به تأويلات دور و دراز خود شهره است و عالمان اسماعيلي در اين باره آثار فراواني نگاشتهاند. اين آثار تا مدتها در دسترس نبود و محققان تنها در برخي از كتابخانههاي خصوصي توانستند به برخي از اين آثار دست بيابند. نكته ديگري كه تذكر آن خالي از فايده نيست، وجود سنتهاي مختلف و انشعابات فراوان در بين اسماعيليه است كه خود عاملي براي حفظ آثار مختلف اين نحله شده است. ميدانيم كه عالمان اسماعيلي در جريان تكوين اسماعيليه، در برخي از عقايد خود تجديد نظر كردهاند و به تبع اين امر، برخي از آثار عقايد پيشين خود را (به عمد يا غيرعمد) از بين بردهاند و تنها اقبال محققان حوزه مطالعات ملل و نحل اسلامي، وجود همان سنتهاي چندگانه است كه بخشي از ميراث قبل از اين تحولات را حفظ كرده است. كتابي كه در اين نوشتار به آن خواهم پرداخت، يكي از اين آثار است. ***
ادامه مطلبتمام اديان از مؤلفه هاي اخلاقي برخوردارند و رويكردهاي ديني به مسائل اخلاقي از لحاظ تاريخي اخلاق را بر رويكردهاي سكولار چيره كرده است. جستار كوتاه زير نگاهي گذرا به اخلاق در اديان شرقي دارد.
ادامه مطلبتحول و تکامل بشر و بعثت رسول اکرم : شخصیت آسمانی پیغمبر گرامی که درست هزار و چهارصد سال قمری پیش از جانب خدای متعال به سمت رسالت و به عنوان رهبر و رهنمای جهانیان، مبعوث گردیده و کتاب آسمانی قرآن را که مجموعه سخنان خدای یگانه و جامع کلیات تعالیم علمی و عملی و معجزه باقیه اوست
ادامه مطلبفرقه هندوئیسم : هندوئیسم مکتبی است که بنیانگذار خاصی ندارد. هندوها فقط اعتقاداتی دارند. که منشأ آنها مشخص نیست. البته اعتقادات هندوها با هم ثابت نیست. تنها موردی که می توان از آن به عنوان اعتقاد ثابت هندوئیسم نام برد، قانون تثلیث یا همان سه گانه پرستی است. که فرق متعدد هندو ها به آن پایبند هستند.
ادامه مطلب
دين بودا برخاسته از آموزش هاي سيدارتا گوتاما است كه 535 سال پيش از ميلاد به ظهور رسيد و بودا نام گرفت .
بودايي‌ها به اصل تناسخ روح و چرخه حيات معتقدند، بدين صورت که هر کس روند تولد، زندگي و مرگ را مي‌پيمايد
توحید ذاتی و توحید در خالقیت مستلزم توحید در عبادت نیست، اعراب جاهلیت از آن نظر غالبا موحد بودند «و لئن سئلتهم من خلق السموات و الارض لیقولن الله»؛ و اگر از این کافران سؤال کنی آن کیست که آسمان ها و زمین را آفرید؟ جواب دهنده خداست (لقمان/25). اگر از آنها پرسیده شود آفریننده آسمانها و زمین کیست خواهند گفت
ادامه مطلب
