اين مقاله با عنوان «از عقل قدسي تا عقل ابزاري» در کنفرانس« مسلمانان، مسيحيان و چالشهاي مدرنيته» در تورنتو کانادا ارايه و مورد توجه گسترده کارشناسان کنفرانس قرار گرفت. يکي از مهمترين خصوصيات دنياي مدرن، عقلانيت آن است که بسياري از محسنات يا نواقص آن بر محور آن تحليل مي‌شود. عقلانيت، لايه‌ها و ابعاد متعددي دارد و هر جامعه، بسته به اينکه از کدام بعد و لايه آن بهره‌مند شود، فرهنگ و تمدني خاص پيدا مي‌کند.
ادامه مطلباين نوشتار، گزارش گونه‌اي است از آراء و نقدهاي برخي از متفكران اسلامي در مورد «تثليث مسيحي» . البته عمده تمركز بر روي آراء متفكرين شيعه بوده و نيم نگاهي نيز به آراء برخي متفكرين معتزله و اشاعره شده است. در ضمن گزارش، پاسخ‌ها و دفاعيه‌هاي متكلمين مسيحي نيز آمده و متقابلا نقدهاي متفكرين اسلامي به آن پاسخ‌ها بيان شده است. و بالاخره در پايان، خلاصه و دسته‌بندي‌اي از اشكالات و نقدها را آورده و به بررسي و ارزيابي آنها پرداخته‌ايم.
ادامه مطلبامروزه نهادهاي معتبر علمي در آمريکا و از آن جمله مراکز برجسته دانشگاهي در مأموريتي حساب‌شده، در پي آموزش مبلغان مذهبي مسيحي و گسيل آنها به جوامع مختلف اسلامي در اقصي نقاط جهان هستند تا بدين وسيله در اين مأموريت خود مسلمانان را از دين خود بازگردانده و مسيحيت را در اين جوامع گسترش دهند. عمده اين مبلغان آموزش ديده در لباس تاجر، کارگر و يا معلمان انگليسي به ايفاي نقش خود مشغولند.
ادامه مطلبماجراى پايان زندگى زمينى عيسى مسيح در اناجيل و قرآن مجيد به گونه‌اى ظاهراً متفاوت مطرح شده است. بر طبق اناجيل حضرت عيسى به صليب رفته ، مدفون شد ، اما بعد از سه روز زنده شد و به آسمان رفت و تاكنون زنده است؛ اما مطابق ظاهر آيه‌اى از قرآن و برداشت رايج از آن ، عيسى به صليب نرفت و كشته نشد ، بلكه امر بر يهوديان مشتبه شده است. جداى از تفاوت ظاهرى دو نقل ، اين ماجرا و چگونگى نقل آن در اناجيل ، در كل ساختار الاهيات مسيحى تأثيرگذار است؛ زيرا در اين نگاه صليب مسيح نه يك حادثه عادى ، بلكه حادثه‌اى است كه در سرشت و سرنوشت انسان و برنامة خدا براى نجات انسان نقشى اساسى دارد. اين در حالى است كه اين ماجرا ، هرگونه كه بوده باشد، هيچ تأثير و نقشى در الاهيات اسلامى ندارد. بررسى ماجراى پايان زندگى عيسى در عهد جديد و قرآن مجيد و تأثير آن در الاهيات موضوع اين نوشتار است
ادامه مطلباز جمله مفاهيم بسيار مهم و کليدى در کلام مسيحيت، مفهوم لطف [Grace] است. متناظر با اين مفهوم، در کلام شيعى قاعده لطف قرار دارد که از مسائل پراهميت است و کاربردى گسترده دارد. در بدو امر، ممکن است اين سؤال به نظر آيد که چه نسبتى بين اين دو مفهوم برقرار است. تحقيق حاضر کوششى است در معرفى اين دو انديشه و پيوندى که ميان آنها وجود دارد. گستره دامنه قاعده لطف در کلام شيعى، کم و بيش آشکار است. از اين قاعده در تثبيت مسائل پراهميتى چون نبوت عامه، امامت، عصمت و توجيه امورى همچون رنج و ثواب و عقاب بهره مىگيرند. گاه دامنه کاربرد آن را به فقه هم کشاندهاند و در باب نهى از منکر مثلا از آن سود جستهاند. اغلب متکلمان شيعى اين قاعده را پذيرفتهاند، و هر کدام توجيهى بيان نمودهاند.
ادامه مطلباسلام و مسيحيت در مقايسه با ساير اديان جهان ، پيروان بيشترى دارند و به همين سبب ، هرگونه تفاهمى ميان اين دو دين بزرگ، نقش مؤثرى در گفتوگوى اديان و ملل مختلف جهان دارد و مى تواند به فهم عميق تر پيروان اديان و زندگى مسالمت آميز ملّت ها كمك كند. در اين مقاله، نويسنده پس از اشاره به برخى از نتايج مثبت گفتوگوهاى متعدّد دو دين يادشده، به تشريح برخى از موانع مهم و اساسى بر سر راه تفاهم كامل اسلام و مسيحيت مى پردازد. اين موانع عبارت اند از: موضوعات اعتقادى: مانند تثليث، مسئله نجات و قوانين دينى. نويسنده معتقد است كه بسيارى از اختلافات دو دين در موضوعات اعتقادى بيشتر به حيطه عمل بازگشت دارد تا حيطه نظر.
ادامه مطلبقرن نخست خلافت عباسيان دوره اى است كه براى اولين بار مسيحيان دفاعيه هاى سريانى و عربى را در پاسخ به مدعيات دينى اسلام پديد آوردند. تصوير اسلام و ارزيابى مسيحى از تعاليم اسلامى كه نويسندگان اين دوره ارائه كردند، برنامه اى مؤثر را براى تحول آتى دفاعيات مسيحى در دارالاسلام مشخص كرد. در بسيارى از رساله ها، خود حضرت محمد(صلّي الله عليه و آله و سلّم) و قرآن موضوعات مهم و قابل ملاحظه اى بودند. هدف از پژوهش حاضر، تشريح اوصاف محمد (صلّي الله عليه و آله و سلّم) و اعتبار قرآن بر اساس اين آثار كلامىِ مسيحى است. درك درست از اين تصوير نيازمند آن است كه قبل از هر چيز، شناختى از گستره فعاليت هاى مورد نظر به دست آوريم. به همين خاطر، بخش نخست مقاله به دفاعيه نويسان و رساله هاى چاپ شده آنها اشاره مى كند. بخش دوم به بحث در مورد اسلام، حضرت محمد(صلّي الله عليه و آله و سلّم) و قرآن، چنان كه در اين رساله ها آمده، مى پردازد.
ادامه مطلبطرح معنويت بجاي دين را بايد روشي مودبانه براي حذفي غيرمودبانه دانست. بيش از يک دهه است که اردوگاه مترجمان الاهيات ليبرال - مسيحي در حوزه فرهنگي و سياسي اسلامي - شيعي فعال شده‌اند و اين البته با تاخيري طولاني نسبت به ترجمه و انتشار همين مفاهيم در حوزه گفتگوهاي کلامي - فرهنگي جهان اهل سنت‌است. آنان مي‌کوشند قرائتي ليبرال - پروتستان و گاه بودايي از اسلام و تشيع، ارائه دهند حال آنکه دست‌کم دو تفاوت ديگر علاوه بر تأخير زماني، ميان اسلوب طرح مفاهيم الاهيات مسيحي متاخر (کلام جديد) در ايران با جوامع اهل سنت(چون شبه قاره هند و شمال آفريقا) قابل ذکر است.
ادامه مطلبدر اين نوشتار بر آنيم که يکي از آموزه هاي مشابه موجود در نزد متکلمين مسلمان و برخي از انديشمندان مطرح مسيحي را به گونه اي تطبيقي بررسي نماييم که به اراده و آزادي انسان مربوط مي شود. مطالعات تطبيقي تلاشي معرفتي براي تحليل آموزه هاي اساسي اديان و مقايسه آنها و آشکار ساختن نقاط اشتراک و افتراق آنهاست و يکي از بهترين راههاي مشخص کردن جنبه هاي گوناگون يک دين محسوب مي شود. اما يکي از شرايط مطالعات تطبيقي اين است که بايد استقلال آنها را به رسميت شناخت و آنها را در يک کليت جامع، ويژه و مستقل مورد بررسي قرار داد و به خود آن انديشه ها و مبادي آن و نيات صاحب آن مکتب رجوع کرد
ادامه مطلببهترين راه شناسايي يک پديده، مطالعه‌ي فرانگر و بررسي در محمل‌هاي گوناگون است. شناخت همه‌جانبه و کشف فلسفه‌ي ازدواج نيز ميسّر نمي‌باشد، مگر در پرتو تطبيق و مقايسه. يکي از ابعاد مؤثر و حايز اهميت اين تطبيق، مقايسه‌ي ازدواج در دو آيين آسماني اسلام و مسيحيت است. از اين رو نوشتار حاضر، به بررسي تطبيقي علل و چرايي، جايگاه و اهداف ازدواج در اسلام و سپس در مسيحيت مي‌پردازد و در آخر يافته‌هاي حاصل را مورد مقايسه قرار مي‌دهد. مهمترين دستاورد اين تطبيق عبارت است از اينکه هر دو آيين، تنها راه مشروع تأمين نياز جنسي، ايجاد نسل پاک و تأمين محبت را در پرتو ازدواج و خانواده مي‌دانند؛ با اين تفاوت اساسي که رهبانيت و تجرد نسبت به ازدواج در آيين مسيحيت از جايگاهي ويژه برخوردار است؛ در حالي که در دين مبين اسلام، تجرد و رهبانيت امري کاملاً مردود است و برخلاف مسيحيت عامل تقرب به خداوند محسوب نمي‌شود؛ بلکه اين ازدواج است که زمينه‌ساز تکامل و تقرب الهي خواهد بود
ادامه مطلبارتباط طولاني و پرفراز و نشيب اسلام و غرب بعد از حملات 11 سپتامبر وارد مرحله تازه‌اي شده است. سوءظن و اهانت همه جانبه و گسترده به اسلام، فضاي عمومي بسياري از کشورهاي غربي را که در تعامل بلندمدت با دنياي اسلام بوده‌اند فراگرفته است. تداوم حس اسلام‌ستيزي به طور عميقي ريشه در شناخت غرب از اسلام و مسلمانان دارد که در ادامه‌ي نوشتار بدان خواهيم پرداخت. (که عمدتاً از ذهنيت منفي اروپائيان و مسيحيان در رقابت سياسي و ديني که ميان دو تمدن اسلام و مسيحيت از زمان ظهور اسلام بوده نشأت مي‌گيرد).
ادامه مطلبحرکت جهاني صهيونيسم از اواخر قرن نوزدهم به رهبري «هرتزل» در کنفرانسي که در سال 1897 در شهر بال سوئيس برگزار شد، بنا نهاده شد. بعد از جنگ جهاني اول، کانون ملي يهوديان در فلسطين به قيموميت انگليس تشکيل گرديد و پس از جنگ دوم جهاني با محاصره و خريد (البته کل زمين‌هايي که يهوديان خريدند، هرگز از 2% تجاوز نکرد؛ ولي يهوديان مدعي هستند که زمينهاي فلسطينيان را خريديم و با همين ادعا، خود را مالک بر کل سرزمين فلسطين مي‌دانند!) زمينهاي فلسطيني، تبديل به دولت و کشور اسرائيل شد؛ حتي در اواخر قرن نوزدهم، يعني تقريباً 50 سال قبل از کنفرانس بال، نخست‌وزير وقت انگلستان «بنيامين ديزرائيلي» به يک خانواده بزرگ يهودي قول تشکيل حکومت و دولتي يهودي در فلسطين را داده بود.
ادامه مطلبدراسة العقائد النصرانية: منهجية ابن تيمية و رحمت الله الهندى، محمد الفاضل بن على اللاّفى، هرندن ـ فِرجينيا، المعهد العالمى للفکر الإسلامى، 1428ه ـ 2007م، 527 صفحه. مناظرات اسلامى ـ مسيحى، تاريخى به بلندى مواجهه اين دو آيين آسمانى دارد و مى توان ريشه آن را در آيات قرآن کريم يافت. در اين عرصه جدل هاى شفاهى و مکتوب پرشمارى شکل گرفته است. تلاش متکلمان مسلمان در اين جدل ها در دو جهت بوده است: نخست اثبات تحريف شدگى آيين مسيحيت در گذر تاريخ، و ديگرى نشان دادن برترى اسلام به مثابه دين خاتم. اما آنچه در ادبيات کلامى کمتر بدان توجه شده، روش شناسىِ آثار موجود در اين عرصه و تحليل و بررسى آنها است. کتاب حاضر، که به تازگى در ويرجينياى آمريکا از سوى مؤسسه جهانى انديشه اسلامى منتشر شده، گامى است در اين مسير.
ادامه مطلباسقف خريستو ستوموس تخريب اورشليم در سال 70 پس از ميلاد مسيح، آخرين ضربه را بر پيكر ساختار فرهنگى يهوديت باستان وارد آورد. فرهنگ مسيحى به ايفاى نقش مهم خود در درياى مديترانه پرداخت و حكومتى برتر و نظام‌يافته را تشكيل داد. شمال آفريقا، روم باستان و يونان داراى ديدگاهى مشترك گشتند كه بر محور افكار عبرى، شرق ميانه و يونانى استوار بود و عقايد مشخصى را براى بيان ايمان مسيحيت ارائه مى‌داد.
ادامه مطلبپاسخ به اينکه ارتباط ايجاد شده بين روشنگري و کابالا توسط يهوديان بر چه مبناي فلسفي‌اي تکيه دارد، امري ضروري است. جهت پاسخ به اين سؤال ابتدا بايد منطق روشنگري را مورد بررسي قرار دهيم. روشنگري تا آن زمان عبارت بود از جايگزيني «جهان‌بيني انسان محور» به جاي «جهان‌بيني خدامحور»، يعني روشنگران مخلوق بودن انسان، «بنده» و مسئول بودن او در قبال خالق خود و حقيقت اينکه او بعد از مرگ بايد در مقابل خالق خود حساب پس داده و پاسخگو باشد را انکار نمودند. به نظر اغلب آنها انسان‌ها خالقي دارند اما او فاقد تسلط بر انسان‌هاست و به همين دليل انسان‌ها مجبور نيستند که خود را مطابق ميل او بسازند.
ادامه مطلب
