مكتب يگه يكي از دَرشَنه‌ها، مكتب‌هاي فلسفي هندو، و از جمله شش مكتب راست‌باور (اَستيكه1= هست‌گو)، است. يگه همچون ساير مكتب‌هاي فلسفي هندويي، يك «مكتب نجات» است. در مكتب يگه، به‌سان عموم مكتب‌هاي فلسفي ـ عرفاني هندو، معضل آدمي جهل و عدم تمييز ميان خود حقيقي و غير خود است: رهايي از اين معضل از طريق معرفت به همين تمايز ممكن مي‌شود.
ادامه مطلبيكى از آفاتى كه بدون استثنا گريبانگير همه اديان و مذاهب و مكاتب، اعمّ از الهى و غير الهى، در طول تاريخ شده است، پديده غلوّ و افراط گرايى است؛ غلوّ درباره عقايد، بنيانگذاران، قهرمانان و يا پيروان يك دين و مكتب.
ادامه مطلباحمدبن حسين بن عبيداللّه بن ابراهيم غضائرى معروف به «ابن غضائرى» و مكنى به ابوالحسين، يكى از شخصيّت هاى بزرگ رجالى شيعه بوده كه در نيمه دوم قرن چهارم و اوايل نيمه اول قرن پنجم هجرى مى زيسته است. پدرش حسين بن عبيداللّه نيز يكى از علماى بزرگ شيعه بود كه شيخ طوسى و نجاشى نزد او تلمّذ نموده بودند. وفات او در سال 411هجرى واقع شده است.
ادامه مطلبدو سال پيش بود که سر يوگا با او بحث ميکرد. چند ماه بيشتر نگذشت که روزي او را در نمايشگاه کتاب ديدم و درباره يوگا و تناسخ از او پرسيدم. خنديد و گفت: «من ديگه به يوگا معتقد نيستم.»
ادامه مطلباگر جامعه شناسان دين از جمله ماكس وبر بر اهميت تئوديسه ها در جهان پيشامدرن تأكيد داشته اند، متفكرانِ امروزِ جامعه شناسى دين ، از جمله پيتربرگر و بسيارى ديگر ، تئوديسه ها را در جهان مدرن نيز مهم مى دانند. جامعه شناسى دين مى گويد انسان نمى تواند بدون معنا زندگى كند و تئوديسه ها اين نياز انسان را پوشش مى دهند; از اين نظر فرقى ندارد كاركرد تئوديسه ها يك كاركرد اجتماعى باشد يا كاكردى فردى و شخصى.
ادامه مطلبهمه غاليان ــ به رغم اختلافشان درباره زعمايشان و با همه اختلاف هاى اساسى در دين و مذهب، اعم از مسلمان، مسيحى، يهودى و مجوسى ــ در پذيرش تناسخ اتفاق نظر دارند. از فلاسفه و ثنويان نيز دسته اى مى گويند: نسخ ارواح پس از مرگ، در قالب چهار گروهِ نسوخ، مسوخ، فسوخ و رسوخ صورت مى گيرد. نسوخ به روح هايى مى گويند كه در اجساد انسان ها جاى مى گيرند و از بدن فردى به بدن فرد ديگرى منتقل مى شوند و اين همان نسخ است.
ادامه مطلبنويسنده مقاله با اشاره به تمايزى كه در نظر اسماعيليان ميان بُعد ظاهرى و بُعد باطنى دين وجود دارد و نيز تقسيم علوم نزد آنان به علوم ظاهرى و علوم باطنى، يادآور مى شود كه در اين نگاه، همه دانش هاى بشرى در علوم ظاهرى جاى مى گيرند و علوم باطنى مختصّ تأويل است. در ادبيات اسماعيلى چيزى به نام علم تفسير (كه در طبقه بندى علوم جزو علوم ظاهرى است) وجود ندارد.
ادامه مطلبآنچه نويسنده را بر آن داشت تا درباره فرقه هاى خوارج (غير از اباضيه)[2] دست به قلم گرفته و گزارشى دقيق را از تاريخ و عقايد آنان به رشته تحرير در آورد، نبودِ متنى جامع و علمى در اين زمينه به زبان هاى فارسى و عربى است. در موارد متعدد براى ارجاع طلاب و دانشجويان به اثرى كه در عين اختصار ، علمى بوده ، تمام فرقه هاى مهم خوارج را در بر گيرد، راهى جز ارجاع به متون تفصيلى تاريخى يا آثار غيرعلمى وجود ندارد. متون فارسى ، كمتر به صورت تفصيلى به فرقه هاى خوارج پرداخته اند و از آنان به صورت گذرا ، مجمل و گاه با اغلاط فراوان ياد كرده اند. اين مقاله با اين انگيزه به تاريخ و عقايد فرقه هاى خوارج پرداخته تا نشان دهد كه خوارج هر چه تندروتر بوده اند ، زودتر از ميان رفته اند و اباضيه كه امروزه در عمان و ليبى و الجزاير حضور دارند ، از معتدل ترين آنان هستند ، اگرچه خود را از خوارج نمى دانند و در اين زمينه آثارى نيز منتشر كرده اند.
ادامه مطلبتحقيق درباره بعضى از فرق اسلامى كه امروزه در قالب يك گروه از آنها اثرى باقى نمانده است، از مباحث قابل توجه و تأمل است. در مطالعات فرقه شناسى اسلامى عمدتاً چهار ويژگى را بايد مدنظر قرار داد: الف) حيات فرهنگى ـ اجتماعى هر فرقه; ب) ميزان تأثير يك فرقه در تكوين فرقه هاى ديگر; ج) تفسير هر فرقه از اسلام; د) عوامل ضعف و اضمحلال يك فرقه.
ادامه مطلبدر سوره نساء آيه 54 مي‌فرمايد: يهود بدين دليل نسبت به رسول خدا حسادت مي‌کند که ما آن علم مخصوص را به آل ابراهيم (رسول خدا و اهل بيت) داده‌ايم. دشمني و حسادت ريشه‌دار بني اسرائيل نسبت به بني اسماعيل به اين امر برمي‌گردد.
ادامه مطلبدر بررسي علل پيدايش غاليگري توجه به ريشه هاي فکري و همچنين عوامل سياسي و اجتماعي ظهور غاليان ضروري است. بي اعتنايي به هر يک از اين عوامل محقق را با يک حلقه مفقوده در تحقيق مواجه مي سازد. در مورد خاستگاه فکري انديشه هاي غاليان، بايد به تاثيرپذيري آنان از انديشه هاي مسيحي و تفکر گنوستيک اشاره کرد. به عبارت ديگر، مي توان يک منشأ بين النهريني، براي آن قائل شد.
ادامه مطلبفرقه بهره داوودي يكي از مذاهب منشعب از تشيع است كه در سطح جهان چند ميليون نفر پيرو دارد. اساس اين فرقه بر انتخاب داوطلبانه ي آن قرار گرفته است، لذا افراد هر يك از جوامع بهره، آزادانه اين مذهب را پذيرفته‌اند و در قبول و يا رد آن آزادند. در اين مقاله علاوه بر بررسي كلي تاريخ اين فرقه، برخي از اصول اعتقادي و آداب و رسوم شيعيان بهره داوودي به طور مختصر مورد بررسي قرار گرفته، تصويري كلي از وضعيت ديني اين مذهب ترسيم شده است.
ادامه مطلببا توجه به اينکه پيدايش فرقه هاي مختلف اسلامي علي الخصوص در مکتب تشيع و علت آن که انحراف از عقايد حقّه بوده، براي روشن شدن يکي از اين فرقه هاي ضاله که مسمي به خطابيه است، در اين مقاله سعي بر اين شده است که ديدگاههاي اين فرقه علي الخصوص مؤسس آن که فردي به نام ابوالخطاب است (و اين شخصيت به حدي در مکتب اسلامي و مباحث بدعت و تحريف مورد مذمت و اهميت است که در توقيع شريف امام زمان (ع) که به علي بن سمري نوشته شده است ، وقتي اسحاق بن يعقوب در مورد اين فرد از امام زمان سوال مي کند امام (ع) در جواب مي فرمايند: او ملعون و کذاب است و از مجالست با او بپرهيزيد) بپردازيم .و لذا مجموعاً در اين مقاله به بررسي شخصيت رجالي ، اعتقادات ابوالخطاب ، اعتقادات پيروان ابوالخطاب و فرقه ضاله خطابيه ، ديدگاه امام صادق در مورد او و همچنين مواردي از اعتقادات فقهي ابوالخطاب و سرگذشت او و همچنين فرقه هاي منشعب شده از خطابيه، مختصراً بيان نمائيم .
ادامه مطلب[1] آيين ميترا يك دين «باطنى» با ساختارى شبيه به ديگر اديان باطنى است. اين آيين بر مفهوم يك ايزد ، كه در زنجيره پيچيده اى از حوادث دست نخورده باقى مانده، بنياد نهاده شده است. ميترا ريشه هاى ايرانى دارد، همچنان كه مى دانيم ميترا همواره به ايزد ايرانى مهر شهره بوده است. با اين همه ، اين دين در خارج از ايران شكل گرفت، رشد و تحول پيدا كرد و در سراسر امپراتورى روم گسترش يافت. اين آيين به خاطر ديدگاه هاى باطنى اش، كه با مفهوم حيات روح و معراج از راه هفت قلمرو سياره اى پيوند مى خورد، توجه جهان رومى را به خود جلب كرد. هفت مرحله نومريدى، كه راه به بالاترين سطح ستارگان ثابت يا جاودانگى[2] مى برد، نماد اين معراج است.
ادامه مطلبآيين کنفوسيوسي راهي براي زندگي است که در قرن 5-6 قبل از ميلاد،کونگ فو زه، حکيم چيني،با نظم ونسق بخشيدن به آموزه ها وتعاليم کهن،آن را شکل بخشيد. اين آيين از 2500 سال پيش تاکنون به اشکال مختلف در چين وکشورهاي همسايه آن به حيات خود ادامه داده است.براي آشنايي با آيين مذکور مي توان رويکردها و روش هاي گوناگوني را اتخاذ کرد؛امادرابتداي هر بررسي، داشتن تصويري کلي ازاين آيين وبه عبارتي ديگر اتخاذ نگاهي از فراز مي تواند به کاوش در وجوه مختلف آن کمک نمايد و به اجزاي بحث پيوستگي بخشد. برهمين اساس،مقاله حاضر سعي دارد به مهم ترين مباحثي که دراين حيطه مطرح است نظري اجمالي افکند
ادامه مطلب
