از آيات و روايات استفاده ميشود كه پس از قبض روح براي انسان حوادث و اتفاقاتي رخ ميدهد كه همگي وابسته به اعمال و مكتسبات روحي او در دنيا است. بيان تمام حالات و تفصيل آنچه براي متوفي رخ ميدهد ـ هر چند جالب و آموزنده است ـ باعث طولاني شدن بحث خواهد شد. بنابراين تنها رخدادها و فرازهاي برجسته آن مورد اشاره قرار ميگيرد و از بقيه صرف نظر ميشود.
ادامه مطلبعالم برزخ هر چند از جهاتي مثال دنياست ولي تفاوت هاي ماهوي نيز دارد: يكي از آنها عظمت و وسعت آن در مقايسه با دنيا است. هر چند اين عظمت فراتر از آن است كه با حواس مادي انسان قابل ادراك باشد. چون حواس مادي براي ارتباط با عالم ماده است.
ادامه مطلبذهن در وجود انسان نمونهاي از موجودات برزخي است چون خصوصيات و فعل و انفعالات عالم ذهن، خصوصيات و ويژگيهاي عالم ماده را ندارد و از طرفي نفس انسان براي تحقق اراده نياز به ابزار و واسطه دارد و ذهن نقش همان واسطه را ايفا ميكند. صور ذهني و فعل و انفعالهاي ذهن ابزار و واسطه بين نفس و روح انسان و پيكر مادي او است.
ادامه مطلب
: هستي انسان داراي مراتب متفاوت است. به عبارت ديگر نمونه هايي از مراتب هستي در وجود انسان مشاهده ميشود. در انسان نمونه عالم ماده وجود دارد كه همان بدن او باشد. جسم انسان خصوصيات موجود مادي از قبيل جرم، محدوديت زماني و مكاني را دارا ميباشد. سلولها و اعضاي بدن انسان همواره در حال تغيير و دگرگوني است.
در بحث قبلي ديديم كه روح انسان بعد از مرگ به قالب ديگري شبيه همين قالب مادي، به نام «قالب برزخي» و يا «جسم مثالي» منتقل ميشود. حال بايد ديد اين دو قالب چه شباهتها و چه تفاوتهايي دارند؟ همچنين قالب مثالي از كجا ميآيد؟ اگر بپذيريم روح پس از مرگ به قالب ديگري منتقل ميشود، آيا اين اقتضاء همان «تناسخ» باطل نيست؟
انسان در فاصله بين مرگ و قيامت از نوعي حيات برخوردار است. اين حيات برتر از حيات مادي و دنيوي است؛ طوريكه انسان لذت و سرور و يا رنج و الم و اندوه را با شدّت و قدرت بيشتري ادراك ميكند و يا از يك زندگي سعادت آميز و سرشار از انواع لذائذ و نعمات برخوردار است و يا به يك زندگاني شقاوت آميز و آميخته با انواع دردها و رنجها و غمهاي جانكاه فرو ميرود.
در پاسخ دو نكته قابل ذكر است: اوّل اينكه ملك الموت براي خود اعوان و انصاري دارد كه به او در گرفتن جانها كمك ميكنند. نكته دوّم: اينكه دور بودن يا نزديك بودن مربوط به مكان است كه از ويژگيهاي امور مادي است؛ در حالي كه فرشتگان الهي مجرد بوده و از محدوديتها و قيود مادّي رها ميباشند.
ادامه مطلبمرگ از نظر قرآن يك قانون عمومي است، طوري كه نه تنها همه انسانها خواهند مرد، بلكه تمام مخلوقات ميميرند و جز ذات لايزال حق تعالي هيچ موجودي باقي نخواهد ماند. قرآن كريم ميفرمايد: « كُلُّ مَنْ عَلَيْهَا فَانٍ» (الرحمن: 26) هر كس روي زمين است فاني ميشود و ميميرد.
ادامه مطلبآدابي كه بيمار بايد مراعات كند مطابق روايات فراوان است. در اينجا به فهرست برخي از آنها اشاره ميشود:صبر و سپاس الهي و عدم گله و شكايت به ويژه نزد غير مومن و عدم بروز آن تا مدت سه روز.تجديد توبه كه حقيقت آن ندامت قلبي است نه صرف ذكر لفظي «استغفراللّه.»اعلان به مومنين بعد از سه روز و اجازه به آنها جهت عيادت از او.
ادامه مطلبحال چه كسي جان انسان را ميگيرد؟ آيا تناقضي در آيات مذكور وجود دارد؟ پاسخ اين است كه خير. فاعليت خداوند و ملك الموت و اعوان و انصارش در طول هم است نه در عرض هم.توضيح اينكه فاعل و قابض ارواح مستقلا و بالذات تنها خداي تعالي است و ذات حق تعالي افعال خود را توسط اسباب و مدبّرات امر انجام ميدهد
ادامه مطلباز آنچه گذشت و آنچه خواهد آمد، روشن ميشود كه چگونگي ظهور فرشته مرگ با ملكات اكتسابي و شاكله و شخصيتي كه انسان در طول عمر براي خود ساخته است، تناسب دارد. طوريكه انسانهاي پاك و نيكوكار هنگام مرگ، فرشته مرگ و همكارانش را در زيباترين چهره ها و فرح بخش ترين حالتها مشاهده ميكنند و لذت ملاقات و مصاحبت با ملك الموت از برترين سرورها و لذتبخشترين نعمتها است.
ادامه مطلب
آنچه از قرآن و روايات استفاده ميشود اينست كه قبض روح نيكوكاران و مومنين با بدكاران و كفار بسيار متفاوت است. يكي از دردناكترين عذابها براي گناهكار و بيايمان جان دادن است. مومن با سلام و صلوات و با استقبال شايان ملائكه روبرو ميشود. به او خوش آمد گفته ميشود. جايگاهش را در بهشت به او مينمايانند. به او ميگويند هيچ حزني نسبت به گذشته و هيچ ترسي نسبت به آينده نداشته باش.
براي محتضر چه حالاتي پيش مي آيد و چه صحنه هايي مشاهده ميكند؟براي محتضر در هنگام مرگ حالات مختلفي وجود دارد و صحنه هاي عجيبي مشاهده ميكند كه هريك جاي تأمل و توجه دقيق دارد. در اينجا به بعضي از آن حالات كه در روايات آمده است اشاره ميشود:
ادامه مطلببايد توجه نمود كه اين شدائد و سختيها براي همه انسانها يكسان نيست و اين نكته را ازآيه 93 انعام ميتوان فهميد. (توضيح اين مطلب با عنوان «كيفيت قبض روح افراد مختلف» خواهد آمد) در اينجا مراد عواملي است كه در مورد مؤنين باعث تخفيف سكرات مرگ ميشود.
ادامه مطلبمرگ از نظر بعضي مكاتب همانند مكتبهاي مادي عبارت است از فنا و نيستي و نابودي و پايان يافتن همه چيز و يكي از دلايل وحشت از مرگ نيز همين است. در حاليكه از نظر قرآن چنين نيست، از نظر قرآن مرگ ماهيت وجودي دارد نه عدمي و مانند حيات آفريده ميشود.
ادامه مطلب
