پرسش. فلسفه ركوع در نماز چيست؟

پاسخ: ركوع در لغت، حالت مخصوص خميده بودن در انسان است. از اين رو، به پيرمرد سالخورده‏اي كه پشتش خميده است «شيخ راكع؛ پير خميده» مي‏گويند. پير خميده در عرف شرع، به حالت خاصي در عبادت گويند.

اقرار به توحيد و دريافت حقيقت يگانگي ذات باري تعالي، مشاهده شوكت و عظمت خداوندي در اعمال و ذكرهاي پيش از ركوع، اقتضا مي‏كند كه تحمل نمازگزار به سر آيد و قدرت ايستادن و مشاهده آن صفات جمال و جلال خداوندي را از دست دهد. بنابراين، خم مي‏شود و بزرگي و جلال حضرت حق را به نظاره مي‏نشيند و به تسبيح و تنزيه او مي‏پردازد.

عبد براي خدا به حقيقت ركوع نمي‏كند، مگر اينكه خداوند عالم، او را به نور بهايش نوري و زينتي عطا كند و در سايه كبريا و بزرگي خود جاي دهد و لباس برگزيدگان خود را بر او بپوشاند.    (سيد روح‏اللّه‏ موسوي خميني، آداب الصلوة، تهران، مؤسسه تنظيم ونشر آثار امام خميني رحمه‏ الله ، 1370، ص 353.)  

ركوع از اركان نماز است و ذكر ركوع برگرفته از قرآن كريم است:     «فسبّح باسم ربّك العظيم». (اعلي: 2) 

ذكر ركوع، كمال مقام توحيد و خداشناسي است و «تمام كردن قوس عبوديت» است. ذكر ركوع، گذر از صافي تواضع و فروتني است. ركوع صيقل دادن آيينه دل به نور الهي و زدودن زنگار خودخواهي‏ها از صفحه دل است. ركوع سبب اطمينان و اقرار به ناتواني و نيستي است.   ( برگرفته از كتاب زمزم راز به قلم نوريان.)