پرسش: عهدي كه حديث «و لو اَنّ أشياعنا ـ وفقهم اللّه اطاعته ـ علي اجتماع من القلوب في الوفاء بالعهد عليهم، لما تأخّر عنهم اليُمن بلقائنا»    (احتجاج، ج 2، ص 315.)    به آن اشاره دارد به چه شكل عمل كردني است؟

پاسخ: شيخ مفيد از علماي بزرگ شيعه در قرن چهارم هجري است كه در رشته كلام متخصص بود. وي از فقهاي بزرگ محسوب مي‏شود و كتاب‏هاي بسياري از او در دست است. از امام زمان عليه ‏السلام دو نامه به اين دانشمند بزرگوار رسيده است. حديث ياد شده، فرازي از يكي از اين نامه‏ هاست. حضرت، در اين نامه به شيخ مفيد مي‏نويسد كه اگر شيعيان به عهدي كه با ما بسته بودند وفا مي‏كردند، از ديدار ما محروم نمي‏شدند. در حقيقت، حضرت در اين نامه، علت اصلي غيبت خود را مردم دانسته است. چرا مردم از مشاهده جمال نوراني حضرت محرومند؟ خواجه نصير طوسي در كتاب «تجريد الاعتقاد» مي‏نويسد كه دليل غيبت امام زمان عليه‏ السلام به خود مردم بازمي‏گردد. اگر مسلمانان، به خصوص شيعيان، شرايطش را داشتند، غيبت امام، اين اندازه به درازا نمي‏كشيد. حال، پرسشي كه مطرح مي‏شود اين است كه مراد از اين عهد چيست؟ مكتب شيعه به اصول و ضوابطي پايبند است كه هم جنبه سياسي و هم جنبه عقيدتي دارد. برخي از شيعيان اين اصول را مراعات نكرده‏اند. براي نمونه مي‏توان گفت بعضي از شيعيان اسرار امامان معصوم عليهم ‏السلام را حفظ نكردند، آنجا كه بايد، تقيه نمي‏كردند و آنجا كه بايد، سخن نمي‏گفتند. اين ناپايبندي به عهد، به طور طبيعي سبب مي‏شود كه ظهور حضرت مهدي عليه‏ السلام به تأخير بيفتد و مشاهده حضرت، براي مردم امكان‏پذير نباشد. روايت است كه اگر شيعيان، تقيه مي‏كردند و اسرار ما را حفظ مي‏كردند، براي مثال در فلان سده، ظهور امام مهدي عليه ‏السلام محقق مي‏شد اما چنين نكردند. پيمان ديگرِ مؤمنان اين است شيعه حقيقي باشند. در صورت پايبندي به اين عهد، طبيعي است كه امام زمان عليه ‏السلام ظهور كند و جهان را پر از عدل و داد فرمايد. بي‏گمان، شيعيان هستند كه بايد زمينه ظهور را آماده كنند. براي مثال، چنان كه در روايات نيز اشاره شده، تعداد ياران حضرت 313 نفر است؛ نيروهايي كه هر كدام توان اداره يك كشور را دارند. طبيعي است كه تا اين تعداد افراد فراهم نشود، از ظهور خبري نخواهد بود، پس بايد آمادگي در ميان مردم فراهم شود. 

 (ينابيع الموده، ص 509 .)    آري، آمادگي بايد به حدي برسد كه بتوان حكومت جهاني تأسيس كرد؛ وگرنه حضرت مهدي عليه ‏السلام بنا ندارد ظهور كند و همه انسان‏ ها را بكشند، بعد بگويد حكومت جهاني تشكيل داديم.

پرسش: آيا وفا به عهد، همان عمل صالح است يا منظور دعا براي فرج حضرت است؟