پرسش . چرا در متون اسلامي نسبت به ياد مردگان تاكيد فراواني شده است؟
پاسخ: با توجه به اثرات فراوان ياد اموات براي زندگان و مردگان روايات اسلامي براي ياد اموات اهميت زيادي قائل شده اند و وظائفي را براي ما در قبال اموات رقم زدهاند كه اينجا به بعضي از وظائف و اهميت آن اشاره ميشود:
اهميت ياد مردگان: ياد مرگ و مردگان از آنجا كه هم براي زندگان آثار تربيتي فراوان دارد و هم براي مردگان فوايد فراواني؛ در فرهنگ اسلامي نسبت به آن سفارش زيادي شده است. از امام صادق عليه السلام نقل شده است: ياد مرگ شهوات نفس را ميميراند و غفلت را از بين ميبرد و دل را به وعده هاي خداوند قوت ميبخشد و طبع او را رقيق و پرچم هاي هوا را ميشكند و آتش حرص را خاموش ميكند و دنيا را در نظر انسان تحقير ميكند و همين معناي آنچه پيامبر صلي اللّه عليه و آله و سلم فرمود ميباشد كه: يك ساعت فكر كردن بهتر از يك سال عبادت كردن است. ( مصباح الشريعة ص 57 باب 83 . ) در سخن ديگري امام صادق عليه السلام از قول پيامبر(ص) فرمود: « من اكثر ذكر الموت أحبه اللّه» .( وسائل ج 2 ص 434 باب 23 من الاحتضار ج 2. ) ، در حديث ديگري است كه پيامبر صلي اللّه عليه و آله فرمود: «أتدرون من أكيسكم؟ قالوا: لا يا رسول اللّه، قال: اكثركم للموت ذاكراً و أحسنكم استعداداً له، ...» (ارشاد القلوب ص 58 باب 12.) پيامبر پرسيد ميدانيد زيركترين شما كيست؟ گفتند: «خير يا رسول اللّه»، فرمود: «آنكه بيشتر از همه به ياد مرگ باشد و بيشتر از ديگران براي آن آمادگي داشته باشد.» از طرفي به ياد اموات بودن و زيارت آنها برايشان مفيد است تا جايي كه خداوند به پيامبر ميفرمايد: «وَلاَ تُصَلِّ عَلَي أَحَدٍ مِنْهُم مَاتَ أَبَداً وَلاَتَقُمْ عَلَي قَبْرِهِ إِنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللّهِ وَرَسُولِهِ وَمَاتُوا وَهُمْ فَاسِقُونَ» (توبه: 84 ) هرگز بر يكي از آنان نماز مگزار و بر سر قبر او نايست زيرا آنها به خدا و رسولش كافر شدند و در حال فسق و گناهكاري مردند.
در حديثي از امام رضا عليه السلام نقل شده است: « ما من عبد [مومن] زار قبر مومن فقرأ عنده «انّا أنزلناه فيليلة القدر» سبع مرات الا يغفر اللّه له و لصاحب القبر» ( الفقيه ج 1 ص 181 حديث 54 .) هيچ بنده مومني نيست كه به زيارت قبر مومني رفته و سوره قدر را هفت بار نزدش بخواند، مگر اين كه خداوند او و صاحب قبر را ميآمرزد.
قال الباقر عليه السلام «انّ الرجل يكون بارّاً بوالديه و هما حيان، فاذا لم يستغفر لهما كتب عاقاً لهما و انّ الرجل ليكون عاقاً لهما في حياتهما، فاذا ماتا اكثر الاستغفار لهما فكتب بارّاً» (بحار ج 82 ص 65 حديث 9. ) و امام صادق عليه السلام فرمود: «انّ الميت ليفرح بالترحم عليه و الاستغفار له، كما يفرح الحي بالهدية تهدي اليه» ( بحار ج 82 ص 62 حديث 1. ) مرده به سبب طلب رحمت و آمرزش براي او توسط زنده ها شاد ميشود؛ آنچنان كه شخص زنده به سبب هديه اي كه به او اهداء ميشود، شاد ميشود.
امير المومنين عليه السلام فرمود: « زوروا موتاكم فانّهم يفرحون بزيارتكم و ليطلب احدكم حاجته عند قبر ابيه و عند قبر امّه بما يدعوا لهما» (فروع كافي ج 3 ص 230 و وسائل ج 3 ص 223 باب 54 من الدفن حديث 5 . ) به ديدار مردگان خود برويد، زيرا آنها از زيارت شما شادمان ميشوند و هر يك از شما بايد نزد قبر پدر و نزد قبر مادرش ضمن دعا براي آنها حاجت خود را طلب كند.
ملاحظه ميشود كه ياد اموات براي مرده و زنده مفيد است. ميت از ديدار برادر مؤمنش شاد ميشود. با او انس ميگيرد و مادامي كه نزد قبرش هست با او مانوس است و هنگامي كه برميخيزد كه از نزدش برود، وحشت و دلتنگي او را فرا ميگيرد. اسحق بن عمار از امام كاظم عليه السلام پرسيد: «آيا مومن ميداند چه كسي به ديدارش آمده است؟» فرمود: « نعم و لا يزال مستأنساً به مازال عنده، فاذا قام و انصرف من قبره دخله من انصرافه عن قبره وحشة.» ( كامل الزيارات ص 321 حديث 8 .) زيارت اهل قبور و ياد آنان از چند جهت براي زندگان مفيد است و از چند جهت براي اموات. اما براي زندهها يك جهت ثواب عظيم و غفران الهي است و جهت دوّم برآمدن حوائج و سعادتمند شدن و جهت سوم پند گرفتن و آثار تربيتي فراواني كه بر اين كار بار است.
رسول گرامي اسلام صلي اللّه عليه و آله و سلم در اين باره فرمود: « زوروا موتاكم فسلموا عليهم فانّ لكم فيه عبرة» (محجة البيضاء ج 8 ص 289 و بحار ج 82 ص 64 حديث 8.) به زيارت مردگان خود برويد و بر آنها سلام كنيد كه در اين ديدار براي شما پند و عبرتي وجود دارد. امّا براي مردگان، يك جهت استخلاص از عذاب و رهايي از گرفتاري به خاطر جبران كمبودهاي اعمال آنان توسط زندگان است و جهت ديگر ثوابهاي زيادياست كه به سبب اعمال زندگان به آنها ميرسد و جهت سوم انس و الفتياست كه به سبب زيارت زندگان برايشان حاصل ميشود.
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید