پاسخ: با توجه به اهميت و خطر حق الناس، روشن است اولين و مهمترين كاري كه بايد براي متوفي انجام داد پرداخت ديون و حقوقي است كه جنبه حق الناس دارد و بر گردن او مي‏باشد. و در درجه دوم بايد آنچه كه جنبه حق اللّه دارد و او آنها را ترك كرده انجام داد. نمازها و روزه‏ ها و حج و زكوة و... را كه بر گردن او است به نيابتش انجام دهيم و يا براي انجام آنها اجير بگيريم. سومين عملي كه بايد براي مردگان انجام داد، طلب آمرزش و رحمت براي او، و ياد آنها و به زيارتشان رفتن و انجام اعمال مستحبي براي آنها است.

نقل بعضي روايات در اين زمينه فوايد و درسهاي فراواني دارد: قال الصادق عليه السلام: «يدخل علي الميت في قبره الصلوة و الصوم و الحج و الصدقة و البرّ و الدعاء، و يكتب أجره للذي يفعله و للميت»  ( بحار ج 82 ص 62 حديث 2. )   امام صادق عليه السلام فرمود: در قبر بر مرده نماز و روزه و حج و صدقه و نيكي و دعا وارد مي‏شود (ثواب اينها به او مي‏رسد) و اجر اين اعمال هم براي كسي كه انجام داده است نوشته مي‏شود و هم براي مرده.