پرسش 3 . دلائل و راه هاي اثبات معاد چيست؟
پاسخ: براي اثبات معاد ميتوان از دلائل عقلي و نقلي و شواهد علمي، همچنين از طريق تصفيه درون و تزكيه نفس بهره جست. اما به نكاتي در بهره گيري از اين دلايل بايد توجه كرد:الف. تمام براهين كه بر اثبات معاد اقامه ميشود، كبراي خود را از مباحث خداشناسي ميگيرد.
ب. چنانكه گذشت از طريق عقل به طور قاطع ميتوان اصل معاد را اثبات كرد؛ ولي اثبات معاد جسماني و ساير جزئيات معاد از براهين عقلي به طور كامل ساخته نيست و در اين زمينه عمدتا بايد از دلائل و شواهد نقلي استفاده كرد.
ج. خود دلائل نقلي به دو صورت قابل طرح است: اول اين كه دلائل نقلي را ميتوان در قالب براهين عقلي و منطقي ارائه كرد؛ كه در اين صورت برهان دو صبغه دارد: هم عقلي و هم نقلي. مثلا قرآن كريم براي اثبات توحيد برهان تمانع را كه يك برهان عقلي و فلسفي است اقامه ميكند و مي فرمايد: لَوْ كَانَ فِيهِمَا آلِهَةٌ إِلاَّ اللَّهُ لَفَسَدَتَا (انبياء: 22) اگر در زمين و آسمان خدايي جز اللّه وجود ميداشت، زمين و آسمان نابود و زائل ميشدند؛ در حالي كه نشدهاند. پس خدايي جز اللّه وجود ندارد. اين برهان به طور كامل در قالب قياس استثنايي در منطق مطرح شده است. دوم: دلائل نقلي كه در قالب براهين عقلي قابل طرح نيست. مثلا قرآن كريم درباره توحيد ميفرمايد: «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ... .»
درباره معاد نيز روش قرآن به همين صورت است كه گاهي در قالب براهين عقلي و گاهي غير آن است. ولي بايد توجه كرد كه در مورد معاد، آموزههاي عقلي، علمي، و شهودي، بسيار ناچيز بوده و عمدهترين آموزهها نقلي است.
د. قرآن كريم براي اثبات معاد از طريق براهين عقلي روش خاصي را به كار ميگيرد و از شيوه مرحلهاي و گام به گام بهره ميگيرد. به اين صورت كه در گام اول امكان معاد را اثبات ميكند و موضع منكرين معاد را در هم شكسته و انكار معاد را از سوي آنان غير معقول معرفي ميكند. در گام بعدي با بيان نمونههايي از وقوع معاد، زنده شدن مردهها را نه تنها ممكن كه واقع شده معرفي ميكند. روشن است كه وقوع يك مرحله بالاتر از امكان است. بسياري از ممكنات واقع نشده اند، در حالي كه هر واقعي لزوما ممكن است. و سرانجام قرآن در گام نهايي ضرورت و لزوم معاد را مطرح و اثبات ميكند.
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید