پرسش. اگر پدري به قولي كه داده عمل نكند ـ مثل اينكه قول داده بعد از ازدواج فرزند، ملكي را به او ببخشد امّا بعد از آن به تعهدش عمل نكند ـ تكليف چيست؟
پاسخ: وفاي به عهد از صفات مؤمنين است؛ چنانكه در روايت است:سه چيز است كه خداوند استثنايي در آن قرار نداده است ... [دوم] وفاي به عهدي كه با كسي نموده مؤمن باشد يا كافر... . (الكافي، ج 2، ص 162. در اين مورد آيات متعددي نيز وجود دارد، براي نمونه: مائده 5، آيه 1؛ اسراء (17)، آيه 34. برخي از اين آيات مثل آيه دوم دلالت بر وجوب وفاي به عهد و حرمت پيمان شكني دارد.)
در قرآن حضرت اسماعيل را به «صادق الوعد» توصيف ميكند. (مريم 19، آيه 54.) اين پيامبر به كسي وعده داد كه در مكاني بماند تا او بيايد امّا آن شخص نيامد. حضرت اسماعيل عليه السلام بنابر قول مشهور يك سال در آنجا ماند تا او آمد [گذرش به آنجا افتاد]. (ر.ك. الكافي، ج 2، ص 105.)
پس از لحاظ اخلاقي از پدر انتظار ميرود كه به وعده اش عمل كند. البتّه برخي عهدها مشروط است. در اين صورت بايد در قبال آنچه كه پدر عهد كرده، فرزند نيز به شرط عمل كرده باشد. مثلاً اگر پدر تعهد كند كه در صورت فرمانبرداري فرزند و انجام وظايفش چنين كاري را برايش انجام دهد پس در صورت عصيان و نافرماني فرزند، پدر از نظر اخلاقي حق انصراف از عهدش و عمل نكردن به آن را دارد.
امّا از نظر فقهي هيچ تكليفي بر ذمّه پدر نيست. آنچه را پدر به فرزند هبه كرده است به ويژه اگر در عوض آن از فرزند چيزي نگرفته باشد يا كاري نخواسته باشد، ميتواند از فرزندش بازپس بگيرد.
در هر صورت خلف وعده پدر و عمل نكردن به پيماني كه بسته است، مجوزي براي بدرفتاري فرزند نيست؛ چنانكه كفر پدر و مادر چنين رفتاري را جايز نميكند. پس در هر حال بايد رفتار فرزند نسبت به پدر و مادرش خوب و مناسب و به دور از بي احترامي باشد.
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید