پرسش. اگر پدر يا مادري، فرزندشان را وادار به كاري كنند كه از نظر شرعي مشكل داشته باشد، وظيفه چيست؟
پاسخ: ولايت پدر و مادر در راستاي اطاعت خداوند متعال، معنا پيدا ميكند. به عبارت ديگر چون خداوند توصيه كرده است كه از پدر و مادر اطاعت كنيد در طول اطاعت حكم الهي، مطيع دستورات پدر و مادر نيز هستيم. البته اين نكته علاوه بر بيان شرعي مذكور، جنبه عاطفي و اخلاقي نيز ميتواند داشته باشد. اما در باب جعل ولايت براي پدر يا مادر، حكم اسلام نافذ است.بنابراين در دستوراتي كه والدين بر خلاف حكم الهي ميدهند، نبايد از آنها اطاعت كرد؛ گرچه اطاعت نكردن از آنها به معناي جواز بدرفتاري فرزند با پدر و مادرش نيست؛ براي نمونه اگر پدر به پسرش كه حج واجب بر گردن دارد، بگويد كه چون دلش براي او تنگ ميشود پس حج نرود پسر بايد با ادب و صميميت و مهرباني با پدر رفتار كرده، با او سخن بگويد تا پدر را قانع كند اما در هر صورت گوش دادن به اين دستور پدر جايز نيست چون بر خلاف حكم الهي است.
خلاصه آنكه لزوم رفتار مناسب و همراه با رأفت اسلامي با پدر و مادر، با اطاعت نكردن از امر آنها در دستوراتي كه بر خلاف شرع است، در تعارض نيست.
اطاعت از پدر و مادر در طول اطاعت از خداست و در عين اطاعت نكردن از اين دستورات، احترام به پدر و مادر ضروري و سفارش شده، است. (وسائل الشيعه، ج 16، ص 155.) در ضمن مكتوب امام رضا عليه السلام براي مأمون كه در آن احكام اسلام را نوشته، چنين آمده است:
وَ بِرُّ الوالِدَيْنِ واجِبٌ وَإنْ كانَا مُشْرِكَيْنِ وَلا طاعَةَ لَهُما في مَعْصِيَةِ الْخالِقِ. (براي بحث مبسوط در اين مورد ر.ك. شهيد دستغيب رحمه الله ، گناهان كبيره، ج 1، باب عقوق والدين.)
و نيكي به والدين واجب است هر چند مشرك باشند و اطاعت از آنها در معصيت نبايد كرد.
ذكر داستاني در اين باب خالي از فايده نيست: زكريا بن ابراهيم فردي نصراني بود كه مسلمان شد. امام صادق عليهالسلام به او سفارش فرمود: مادرت را ملاحظه كن و به او احسان نما و... . وي پس از برگشت به وطن، با مادرش بسيار مهربان شد حتي لقمه در دهانش ميگذاشت و او را پاكيزه نگه ميداشت. مادر گفت: اي فرزند! قبلاً كه نصراني بود اينطور با من رفتار نميكردي چه شده كه اكنون اينگونه مراقب من هستي؟ زكريا جريان را گفت و مادر تحت تأثير اين سفارش پيامبرگونه، مسلمان شد. (الكافي، ج 2، ص 160 ـ 161.) اين جوان به توصيه قرآني عمل كرده است كه فرمود: «اگر پدر و مادر بكوشند تا چيزي را كه در مورد آن علم نداري با من شريك كني، اطاعتشان مكن و در اين دنيا به نيكي همدم آنها باش. (لقمان 31، آيه 15.)
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید