سفره افطار در میدان بزرگ امام حسین(ع)

یکی از این سفره‌های پر خیروبرکت افطاری در میدان امام حسین(ع) برپا است. از حدود یک ساعت قبل از اذان مغرب، برنامه با ترتیل‌خوانی یک جزء از قرآن‌کریم با حضور قاریان قرآن در میدان امام حسین (ع) آغاز می‌شود. در ابتدا جمعیت کم است اما کم‌کم به تعداد آن‌ها افزوده می‌شود تا جایی که دقایقی قبل از افطار، گروه زیادی از مردم دورتادور سفره‌های افطار نشسته و با بلند شدن صدای اذان از بلندگوهای مسجد امام حسین، افطار می‌کنند.

میکائیل سعید، از متولیان سفره‌های افطار ساده در میدان امام حسین(ع) می‌گوید:«سفره‌های ساده از دل سنت‌های قدیمی به ما رسیده است. با شروع ماه مبارک مضان اهالی محله‌ها دورهم جمع می‌شدند و در زورخانه یا مساجد محله برای نیازمندان مراسم گلریزان برگزار می‌کردند. اصلا این ماه با خودش مهربانی به همراه می‌آورد. حواس بزرگ‌ترها پی این می‌رفت که همسایه‌اش در چه وضعی است و همین‌ها آدم‌ها را به هم نزدیک‌تر می‌کرد. ما هرشب در میدان امام حسین (ع) میزبان عابران و رهگذرانی می‌شویم که هنگام افطار در خیابان مانده‌اند. با ساده‌ترین طعام ممکن از آن‌ها پذیرایی می‌کنیم و همین زمینه‌ای برای احیای سنت‌های خوب گذشته می‌شود.»

با خانمی که به همراه سه فرزند خود در کنار من نشسته، سر صحبت را باز می‌کنم و متوجه می‌شوم همسرش سال‌هاست به علت بیماری فوت کرده است. از سن بچه‌هایش معلوم است سن و سال زیادی ندارد اما سختی و فشار روزگار، خستگی و تکیدگی را بر چهره‌‌اش و پیری و زمختی را بر دستانش نقاشی کرده است. در میانه صحبت‌هایمان می گوید:« با این شرایط سخت اقتصادی که پیش آمده، باوجود اینکه خانه مردم کار می‌کنم اما گذران و خرج و خورد و خوراک زندگی برایم خیلی سخت شده اما این ماه مبارک که می‌رسد، به قدری برکت با خود به همراه دارد که اصلاً متوجه نمی شوم چه‌طور می‌گذرد و همیشه یخچال ما پر است. یکی از همین برکت‌ها سفره افطاری است که هرشب در اینجا پهن می‌شود. ما این چند سال موقع افطار میهمان این جا هستیم. هم به لحاظ اقتصادی خیلی برایمان خوب بوده، هم به لحاظ روحی. بچه‌هایم این جا را خیلی دوست دارند. هم افطار می‌کنیم هم این ها بازی می‌کنند.»

ماعت برایم جالب و قابل توجه بود.بعد از نماز و صرف افطار جویا شدم تا یکی از متولیان مسجد را پیدا کنم که به شماره ‌ای از حاج آقای بیات رسیدم.

در گفتگوی با حاج آقای بیات از اساتید حوزه علمیه، ایشان کم و کیف برگزاری افطاری ساده را در محله دروازه غار که اسم امروزش «شهید هرندی» است این‌گونه بیان می‌کنند:«باتوجه به تعطیلی مساجد محله شهید هرندی، ما توفیق داشتیم که این مساجد را فعال کنیم، برای آن‌ها امام‌جماعت و مبلغ قرار دادیم و علاوه بر برگزاری نماز ، قرائت قرآن و کارهای فرهنگی برای نوجوان و جوانان، با مشارکت مردم محل و همچنین خیرین سفره افطاری را فراهم کنیم.»

پل ارتباطی از شمرون تا دروازه غار

بیات در ادامه در رابطه با ارتباط بین مساجد بالای شهر و پایین شهر می گوید:«در ابتدا سعی کردیم پلی برقرار کنیم میان قسمت شمران و بالای شهر تهران با محله‌های پایین و مستضعف. بدین منظور با مساجد شمال شهر مثل مسجد و تکیه نیاوران که از مساجد بسیار قدیمی است به‌طوری‌که قدمت آن به دوران قاجار می‌رسد و همچنین مسجد امیرالمؤمنین در شهرک محلاتی و دیگر مساجدی که شرایط مالی خوبی دارند صحبت کردیم و آن ها را با مساجد بی رونق دروازه غار «امام حسن مجتبی(ع)» مرتبط ساختیم به‌طوری‌که تعدادی از این مساجد شمال شهر ، مساجد دروازه غار را معین خود قرار داده و  برای فعالیت‌های فرهنگی و هم‌چنین برگزاری سفره افطار هزینه می‌کنند.»

او در ادامه به همراهی مردم محله و علاقه نوجوانان و جوانان به مسجد اشاره کرده و می‌گوید:« از آنجایی که دروازه‌غار یکی از محله‌هایی است با بالاترین آسیب‌های اجتماعی اعم از بدترین وضعیت اعتیاد و موادفروشی و مسائل غیراخلاقی. به‌طوری که از باب مثال مسجد «امام حسن مجتبی(ع)» در جایی قرار گرفته که تمام خانه‌های آن محدوده توسط پلیس مواد مخدر پلمپ شده و افراد بسیاری دستگیر شدند، رونق گرفتن مساجد می‌تواند مانع خوبی برای آسیب‌های وارده بر مردم باشد. ما در ماه رمضان روزانه 600- 700 افطاری ساده را برای حدود 8 مسجد ترتیب داده‌ایم که بخش مهم و پررونق آن مشارکت و استقبال خوب مردم بوده به طوری‌که  خود مردم متولی مسجد خود شده، به این صورت که درب مسجد را باز می‌کنند، آنجا را آب و جارو کرده و بعضاً خودشان برای روزه‌داران نان تهیه می‌کنند. حضور پرشور نوجوانان نیز از خروجی‌های برجسته این حرکت بوده است. با‌توجه به اینکه در این محله‌ها برای بچه‌ها محل تفریحی بعضاً وجود نداشته و اگر هم باشد این‌ها توان هزینه برای استفاده از آن را ندارند، با رونق مساجد و برنامه‌های فرهنگی_ورزشی که ترتیب داده شده حضور بچه‌های دبستانی و راهنمایی بسیار پرررنگ شده و هر مسجد حدود 20 تا 50 نوجوان را جذب خود کرده است.»

افطاری ساده در فضای دوستانه و صمیمی

از مکان‌های دیگری که رنگ و بوی افطاری ساده در آن به زیبایی و شور و حرات خاصی دیده می شود،«مسجد پنبه چی»است. این مسجد چند سالی است که در این مسیر حرکت کرده و در ماه مبارک رمضان با هماهنگی‌های لازم، افطاری ساده به همراه جزء خوانی و برنامه‌های برنامه‌های فرهنگی _ورزشی با کمک و همراهی خیرین و اهالی محل برقرار کرده است.  

حجت‌الاسلام عباسیان، یکی از متولیان این طرح در گفتگوی خود با تبیان می گوید:« از سال 94 که طرح افطاری ساده را به شکل جدی آغاز کردیم، از حدود یکی ساعت قبل از اذان مغرب برنامه جزء خوانی قرآن کریم به همراه مسابقه و برنامه‌های تفریحی برای نوجوانان و جوانان برقرار کرده ایم. بعد اذان مغرب، نماز جماعت را خیلی سریع می‌خوانیم و با افطاری ساده ای هر شب پذیرای حدود 300 نفر از عموم مردم در شبستان مسجد که حدود 70-80 نفر آن‌ها از نوجوانان هستند، می‌باشیم. بعد از افطار هم فضایی را برای بازی بچه و فوتبال دستی فراهم کرده ایم. مسجد ما با حضور نوجوانان و جوانان حال و هوای خیلی خوبی دارد. نشاط و سرزندگی درجریان است به طوری که بچه ها و بزرگ‌ترها رفاقت‌های خانوادگی پیدا کردند.

کار جدیدی که امسال انجام داده ایم این است که سوپر محله را هم برای افطاری دادن با خود همراه کرده ایم به این صورت که به‌جای اینکه برویم و از مرکز مولوی برای افطار خرید کنیم، به او پیشنهاد دادیم که با یکی سود پایین‌تری خرید افطار مسجد را برعهده بگیرد.خداروشکر با همکاری محله و خانواده‌ها ضیافت افطاری ساده در مسجد خیلی گرم و پرشور برقرار است.»

بوستانی که میزبان روزه‌داران است

خوشبختانه امسال افطاری ساده محدود به مساجد نبوده و در میان بوستان و پارک‌های شهر هم شاهد این سنت حسنه هستیم. «بوستان نوروز»  یکی از مکان‌هایی است که امسال به همت اداره ارتباطات و امور بین‌الملل شرکت نوسازی محله عباس‌آباد، سنت افطاری ساده باهدف حذف اسراف و تجمل‌گرایی برای آن دسته از افرادی که در لحظه افطار به هر دلیل از منزل و سفره خانوادگی خود دور هستند؛ اجرا کرده است. این ضیافت با کمک خیرین و اهالی محل در بوستان نوروز به نشانی بلوار آفریقا، بالاتر از میدان آرژانتین  از روز ششم ماه رمضان آغاز و تا پایان ماه رمضان میزبان شهروندان است.