سبوس یکی از منابع فیبری با ارزش تغذیه‌ای بالاست و پرمصرف ترین نوع آن سبوس گندم است که متاسفانه هنگام تهیه آرد نان به میزان زیادی از گندم جدا می‌شود.

به گزارش جام جم، با توجه به توصیه‌های مکرر متخصصان علوم غذایی به مصرف مواد غذایی حاوی فیبر، برخی نانوایان با افزودن سبوس فله (فرآوری نشده) به خمیر هنگام چانه زدن، نان با درصد بالای سبوس تولید می‌کنند و تعداد زیادی از خانواده‌ها به‌صورت روزانه و به میزان زیاد از این نان‌ها استفاده می‌کنند. برخی افراد نیز سبوس آماده می‌خرند و به هدف کاهش وزن و لاغر شدن، آن را در ماست، سالاد و آبمیوه می‌ریزند یا در طبخ انواع غذاها و شیرینی‌ها استفاده می‌کنند.

حال سوال اینجاست سبوس خام آماده و نان‌های حاوی سبوس فله‌ای می‌توانند خواص تغذیه‌ای و درمانی مطلوبی داشته باشند؟

سبوس، یکی از مواد خامی است که مصرف آن به‌منظور تأمین فیبر مورد نیاز روزانه بدن توصیه می‌شود و ضمن خواص تغذیه‌ای بالایی که دارد می‌تواند با رفع یبوست به خروج سموم و مواد زائد از بدن کمک کند و با تنظیم قند، چربی و فشارخون، ابتلا به بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر را کاهش دهد و در رژیم‌های لاغری به کاهش وزن کمک کند. اما نکته قابل توجه این که سبوس زمانی می‌تواند بهترین اثرات تغذیه‌ای را داشته باشد که به‌صورت علمی و طی فرآیندهایی تخمیر شده باشد.

در غیر این صورت سبوس خام ارزش تغذیه‌ای چندانی نداشته و می‌تواند مصرف‌کننده را دچار سوء تغذیه کند. زیرا سبوس خام (غیرتخمیری) به‌دلیل داشتن ترکیبی به نام اسید فیتیک، قابلیت هضم و جذب آهن، کلسیم، روی و پروتئین را در بدن کاهش می‌دهد و در طولانی مدت بدن را با فقر ریز و درشت مغذی‌ها مواجه می‌کند و می‌تواند به کم خونی ناشی از فقر آهن، پوکی استخوان، کاهش رشد بدن و... منجر شود. ضمن این که سبوس فله‌ای که توسط نانوایان از کارخانجات آرد خریداری و به آرد مصرفی افزوده می‌شود بهداشتی نیست، چون احتمال دارد هنگام جداسازی سبوس از گندم آلودگی‌های شیمیایی، میکروبی و قارچی در سبوس ایجاد شود. اگر سبوس غلات (گندم، جو و چاودار) از ابتدا در فرآیند تهیه نان به میزان معین موجود باشد و بخوبی تخمیر شود، اسید فیتیک آن کاهش یافته و می‌توان در وعده‌های غذایی و در دراز مدت به‌عنوان غنی‌ترین منبع فیبری از خواص تغذیه‌ای و درمانی آن سود برد.

چه کسانی نباید محصولات حاوی سبوس بخورند؟

افرادی که وضعیت تغذیه‌ای خوبی ندارند و روزانه از گروه‌های متنوع غذایی بخصوص میوه، سبزی، گوشت و لبنیات به میزان مورد نیاز استفاده نمی‌کنند و همچنین کودکان در سنین رشد و کسانی که دچار سوءتغذیه هستند و دستگاه گوارش حساس و روده تحریک‌پذیر دارند نباید از نان‌های پرسبوس یا سبوس‌های خام آماده به‌صورت روزانه استفاده کنند. اما افراد سالمی که تنوع غذایی دارند چون املاح معدنی جذب نشده نان را از گروه‌های غذایی دیگر دریافت می‌کنند می‌توانند روزانه از محصولات سبوس دار استفاده کنند و از خواص درمانی آن بهره ببرند.

نکته مهم دیگر این که نان‌های سبوس‌دار برای مبتلایان به دیابت مفید است اما این بیماران نباید در مصرف این نان‌ها زیاده روی کنند.