قول دوم آنكه، نحوه ي قرار دادن دهان گوساله در جهت وزش باد باعث ايجاد صدا مي شده است. بدين بيان كه، بعضي ديگر از مفسران معتقدند، سامري گوساله را آنچنان در مسير و جهت وزش باد قرار داده بود كه بر اثر وزش باد به دهان گوساله كه به شكل خاصي نيز ساخته شده بود صدايي شبيه به صداي گوساله به گوش مي رسيد.[2]

قول سوم آنكه، خداوند متعال آن صدا را از آن گوساله خارج كرد. بدين توضيح كه، در حديثي از امام باقر ـ عليه السّلام ـ نقل شده است: حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ به خداوند متعال عرضه داشت، بار خدايا، سامري گوساله را ساخت، صداي آن از چه كسي بود؟ خداوند عزوجل در جواب از طريق وحي به او خطاب كرد: اي موسي، آن آزمايش و فتنه من بود و در آن باره زياد جستجو مكن.[3] و نيز در روايتي ديگر از راشد بن سعد آمده است، موسي ـ عليه السّلام ـ به پروردگار عرضه داشت: بار پروردگارا چه كسي روح در آن گوساله قرار داد؟ خداوند متعال در جواب فرمود: من، موسي ـ عليه السّلام ـ عرضه داشت، خدايا پس تو خودت گمراه كردي؟ خداوند عزوجل در پاسخ فرمود: اي موسي، اي سرآمد انبياء، اي پدر حاكمان، من چون اين گمراهي را در دلهايشان ديدم راه رسيدن به آن را برايشان آسان كردم.[4]
قول چهارم آنكه، سامري به قدر مشتي از خاك پاي فرستادة خداوند را در پيكر گوساله ريخت و آن موجب جان گرفتن و صدا كردن گوساله شد. در برخي روايات آمده است، حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ به سامري گفت: چگونه چنين كاري را انجام دادي؟ سامري در جواب پاسخ داد: به چيزي كه ديگران به آن پي نبردند پي بردم... برخي مفسرين طبق اين روايات گفته اند: سامري حضرت جبرائيل را هنگامي كه به حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ نازل شد تا به او وحي الهي را برساند ديد. و برخي ديگر از مفسران گفته اند: حضرت جبرائيل را هنگامي كه براي غرق كردن فرعون و لشكريانش نازل شده بود، سوار بر اسبي بهشتي ديد. به هر حال سامري در اين هنگام از موقعيت استفاده كرده و قدري از خاك زير پاي خود حضرت جبرئيل يا خاك زير پاي اسب او (بنابر تفسير دوم)، برداشته بود و نزد خود نگاه داشته بود. از خاصيتهاي اين خاك اين بوده كه به هر چيز ريخته مي شد جان مي گرفت و زنده مي شد. سامري هم چون از اين مطلب آگاه بود،‌ آن مقدار خاك را كه نزد خود داشت بعد از ساختن گوساله، در آن ريخت و اين باعث جان گرفتن و صدا كردن گوساله شد.[5]

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:

1. دايرة المعارف، تشيع، ج 9، كلمة‌سامري.
2. تفسير نمونه، ذيل تفسير سورة طه.
3. دانشنامة جهان اسلام، ج 4،‌لفظ بني اسرائيل.


[1] . جمعي، تفسير نمونه، دارالكتب الاسلاميه، ط22، ج 6، ص 371،‌ ذيل آيات 148-149 سورة اعراف.
[2] . همان، ص 372.
[3] . طباطبايي، محمد حسين، ترجمة الميزان، موسوي همداني، انتشارات اسلامي، ط5، 1374 ش، ج 14، ص 36،‌ذيل آيات 80 تا 98 سورة طه.
[4] . سيوطي، جلال الدين، دررالمنثور، دارالمعرفة، ط اول، 1365 هـ‌ق، ج 3، ص 129.
[5] . طباطبايي، محمد حسين، ترجمة الميزان، ج 14، ص 273،‌ ذيل آيات 80 تا 98 سورة طه.