پرسش:

لطفا تفسير و معني آيه 60 سوره نور:"وَ الْقَواعِدُ مِنَ النِّساءِ اللاّتي لا يرْجُونَ نِکاحًا فَلَيسَ عَلَيهِنَّ جُناحٌ أَنْ يضَعْنَ ثِيابَهُنَّ غَيرَ مُتَبَرِّجاتٍ بِزينَةٍ وَ أَنْ يسْتَعْفِفْنَ خَيرٌ لَهُنَّ وَ اللّهُ سَميعٌ عَليمٌ‏‏" را به من بگوييد؟

پاسخ:
معني اين آيه با توجه به آيات قبل که درباره حجاب و پوشش زنان است روشن مي‏شود. در آيات قبل طرز لباس پوشيدن ـ نگاه، آداب ورود به منازل و اتاقهايي که زن و شوهر در آنجا هستند، بيان شده است.
اين آيه شريفه پوشش و حجاب زنان سالخورده را استثني نموده است و مي‏فرمايد: زنان سالخورده‏اي که از سن ازدواج آنها گذشته باشد و ديگر اميدي به ازدواج ندارند گناهي بر آنان نيست که لباسهاي روئين خود را بر زمين بگذارند، در حالي که خود را آرايش و زينت ننموده باشند. در واقع براي اين استثناء دو شرط وجود دارد:
1 ـ اينکه در سن وسالي باشند که معمولا اميدي به ازدواج ندارند و به تعبير ديگر جاذبه جنسي را کاملا از دست داده ‏اند.
2 ـ خود را زينت نکرده باشند.
روشن است که با اين دو قيد، مفاسد کشف حجاب در مورد آنان وجود نخواهد داشت، و به همين دليل اسلام اين حکم را از آنان برداشته است.
اين نکته نيز روشن است که منظور از بر زمين گذاشتن لباس، برهنه شدن و بيرون آوردن همه لباسها نيست بلکه تنها کنار گذاشتن لباسهاي رو است که بعضي از روايات از آن به چادر و روسري تعبير کرده است.
در حديثي از امام صادق(ع) در ذيل همين آيه مي‏خوانيم که فرمود:«الخمار، و الجلباب، قلت بين يدي من کان؟ قال بين يدي من کان غير متبرجة بزينة.»
يعني منظور (آيه شريفه) روسري و چادر است، راوي مي‏گويد از امام پرسيدم برابر هر کس که باشد مي‏توان روسري و چادر را برداشت؟ حضرت فرمود برابر هر کس که باشد در صورتي که آرايش و زينت نداشته باشد[1].
در پايان، آيه شريفه مي‏فرمايد: با همه اين احوال اگر چنين زناني باز جانب حجاب و عفت را رعايت کنند و خود را بپوشانند، پسنديده‏تر و به تقوا نزديک‏تر است[2].