پرسش. چه كنيم تا توفيق نماز شب پيدا كنيم؟

پاسخ: قصد چنين كار خيري خود ارزنده است. بايد انگيزه اين كار را تقويت كرده و با اراده جدي به انجام آن اقدام كرد. اگر انگيزه انسان قوي باشد و هدف والا، نه خواب مي‏تواند جلوي انسان را بگيرد و نه خستگي و نه هيچ مانع ديگري. براي تقويت انگيزه بايد به آثار و بركات و فوايد نماز شب توجه كرد. مطالعه آثار و بركات نماز شب كه چه نور امنيتي مي‏آورد و چه مشكلاتي را حل مي‏كند و چه بركتي در رزق و روزي مي‏آورد، خود به خود انگيزه انسان را قوي مي‏كند. خواندن روايات مربوط به نماز شب در تقويت روحيه مؤثر است.

نكته دوم اينكه براي خواندن نماز شب بايد زمينه سازي كرد. نماز شب نياز به آماده ‏سازي و تهيه مقدمات دارد مثل اينكه دير نخوابد، سير نخورد، با وضو بخوابد و...

و نيز براي فراهم كردن زمينه توفيق نماز شب بايد از گناه پرهيز كرد. در روايات آمده كه گاهي انجام گناهي انسان را از نماز شب محروم مي‏كند؛ چنان‏كه حضرت علي عليه‏السلامدر مورد مردي كه از محروم شدن از نماز شب گله مي‏كرد، فرمود: تو مردي هستي كه گناهانت تو را به زنجير كشيده است.   ( الكافي، ج 3، ص 451. ) 

بنابراين كساني كه مي‏خواهند اين توفيق را به دست آورند، بايد از گناه پرهيز كنند. گاهي انسان متديني بدون توجه گناهي را مرتكب مي‏شود كه او را از معنويت نماز شب محروم مي‏كند. چنين انساني بايد به نفس خود رجوع كند و نفس خود را مؤاخذه كرده، حتي خود را تنبيه كند و از خود حساب بكشد. اهل دل و معنويت به مراقبت و نگهباني از كار خود پرداخته‏اند تا به اين درجات بالاي معنوي رسيده‏اند. در دعاي ابوحمزه ثمالي آمده است: وقتي براي نماز بلند مي‏شوم، چرت بر من مسلط مي‏شود. چرا چنين شده‏ام و به اين بليه دچار شده‏ام. تا آنجا كه مي‏گويد: آيا با غافلين نشسته‏ام كه مرا از رحمت خود محروم كرده‏اي يا در مجلس اهل باطل (بطّالين) حضور داشته ‏ام.    (بحارالانوار، ج 95، ص 87؛ لَعَلَّكَ رَأَيْتَني فِي الغافِلينَ فَمِنْ رحمتِكَ آيَستَني أولعلك رَأَيْتَني آلَفُ مجالس البَطّالينَ....  )

درمورد اين دو آيه به تفسير نيز مراجعه كرده، روايات اين باب را مطالعه كنيد.   ( به تفسير الميزان و تفسير نمونه ذيل اين دو آيه مراجعه كنيد و نيز ميزان الحكمه ذيل بحث نماز شب و نيز كتاب آداب الصلاة امام خميني رحمه‏الله منابع خوبي هستند)