عضلات در حال ورزش 10 تا 18 برابر در حال استراحت احتياج به خون دارند، 20 دفعه بيشتر قند و اكسيژن مصرف مي نمايند، 50 بار زيادتر گازكربنيك دفع مي نمايند، و با توجه به همين ارقام ، اهميت كار قلب هنگام ورزش روشن مي گردد .
در واكنش قلب در برابر كار عضلاني ، مشاهده مي شود ضربانهاي دبي ، حجم خون ، فشارخون و حتي تركيبات فيزيك وشيميايي خون را دگرگون مي سازد. ضربان قلب هنگام كار بدني ، يعني زماني كه عضلات را به فعاليت مي داريم ، 2 - 3 و حتي 4 برابر، و امكان دارد به 200 ضربه در دقيقه برسد. حجم خون 2 - 3 برابر و دبي قلب 6 - 7 و حتي 8 برابر و گاه زيادتر شود و دبي قلب از 4 ليتر در دقيقه ممكن است به 30 تا 35 ليتر در دقيقه برسد، در صورتي كه دبي قلب شخص سالم و ورزيده در حال معمولي 25 ليتر است .
حجم قلب ورزش كاران و كارگراني كه كار بدني سنگيني دارند، بدون شك افزايش مي يابد، اما اين افزايش به عقيده بسياري ، فيزيولوژيك و كاملا طبيعي است . در اثر فعاليت بدن ، حجم قلب افزايش مي يابد، زيرا جدار بطن ها به ويژه بطن چپ ضخيم مي شوند، يعني همانطور كه عضلات بازو در اثر ورزش يا ابتلا به برخي بيماري ها قوي مي شود، عضلات قلب هم در اثر كار، قوي مي گردد و در نتيجه قدرت انقباض قلب زياد مي شود...))(7)
نقش ورزش در عضلات بدن :
1. قدرت انقباض و نظم ضربان قلب پس از مدتي ورزش كردن بهتر مي شود...
2. گنجايش ريه ها بيشتر مي گردد و در نتيجه ، اكسيژن بهتري و بيشتري به بدن مي رسد... ورزش صحيح و معتدل و متناسب با مزاج ، سبب نظم و ثبات حركات تنفس مي گردد و تنفس عميق تر، ولي شمارش آن كمتر مي شود.
3. هرچه شخص ورزيده تر باشد، مقدار سوخت بدنش نقصان مي يابد، يعني در حقيقت در اثر مدتي ورزش كردن ، بدن بهتر از مواد غذايي خود استفاده مي كند.
4. رشد و نمو بهتر انجام مي گيرد، زيرا اكسيژن بهتر و بيشتر به تمام نسوج مي رسد و در نتيجه ، فعاليت غدد داخلي افزوده شده و بنابر عقيده اي در عضلاتي كه فعاليت مي كنند، موادي ايجاد مي شوند كه به رشد و نمو كمك مي نمايد.
5. قوه جذب و دفع بهتر مي شود.
6. بدن عادت مي كند در برابر مختصر فعاليت ، ناگهان نفس تنگي پيش نيايد و ضربان قلب زياد نشود و ديرتر خسته گردد و عرق نمايد.
7. هماهنگي بين اعصاب و مراكز عصبي و تقويت اعصاب ، ايجاد شده و كارهاي فكري ، آسانتر مي شود.
در كتاب زن و ورزش نيز درباره فوايد ورزش چنين آمده است :
((بدن انسان برخلاف ماشين يا هر وسيله ديگر كه بر اثر كار و فعاليت مستهلك مي گردد، با كار جان گرفته و توانايي بيشتري كسب مي نمايد. در زمانهاي گذشته ، حركت و تمرين هاي بدني ، بخشي از كار روزانه فرد به شمار مي رفت ، اما امروزه بر اثر پيشرفت تكنولوژي و ماشين ، بايد بيشتر از گذشته در جستجوي حركت بود، و هر فرد بايستي آن را در برنامه روزانه خود بگنجاند...
تنفس و يا نفس كشيدن وسيله اي است كه با آن ، اكسيژن به همه بدن مي رسد و مواد زايد و اكسيده به بيرون ريخته مي شود. در خلال تمرين ، ميزان نفس كشيدن افزايش مي يابد. شخصي كه بدنش تربيت شده با تمرين هاي ورزشي است ، آهسته تر و عميق تر از افراد ديگر نفس مي كشد، فشارهاي وارد بر سيستم تنفسي خويش را با تلاش كمتر و كارايي بيشتر پاسخ گوست .
تمرين ها به دستگاه هاضمه به دو طريق كمك مي كنند:
1. به علت پي آمد نياز بدن به غذا، اشتها را افزايش مي دهند،
2. حركت اندامهاي هاضمه تسريع مي شود و حركات دودي شكل معده - كه موجب هضم غذا مي گردد - سريعتر و راحت تر صورت مي گيرد.
تمرين هاي ورزشي ، عمل تخليه را بهبود و از يبوست پيشگيري مي كند. حركات دودي شكل افزايش مي يابد و در نتيجه ، روند ترشحات بدن كارآمدتر تنظيم مي شوند. به طور كلي افرادي كه فعاليتهاي جسماني بيشتري دارند، كمتر از افراد كم حركت ، به بيماري سنگ كليه و اختلالات مشابه به آن مبتلا مي شوند.
بسياري از مواد زايد، از طريق غدد عرق در پوست بدن بيرون ريخته مي شود. اين فرايند با تمرينهاي شديد ورزشي تسريع مي شود، علاوه بر اين ، عرق كردن باعث تميز شدن پوست مي گردد.
ارزش ديگر تمرينهاي ورزشي ، در افزايش توليد سلولهاي قرمز خون در بافتهاي لنفاوي استخوان است . شمارش هموگلوبين خون بر اثر فعاليت بالا مي رود. تمرينها از بالا رفتن فشار خون جلوگيري مي كند.))
به طور كلي نقش ورزش در سلامتي انسان آنقدر زياد است كه امروزه بسياري از بيماريها را با ورزش مداوا مي كنند، كه به اين شيوه مداوا (( ورزش درماني )) گفته مي شود.