حفظ قرآن كريم نياز به آموزش داشته و حتماً بايد تحت نظر استاد شايسته و محبوب انجام گيرد تا از كيفيت بالاترى برخوردار باشد. دراينجا جهت آشنايى شما به صورت اختصار توضيحاتى در روشهاى مختلف داده مى شود.

 

1- روش حفظ كه شامل حفظ براى خردسالان :  

الف- قبل از تولد: پدران و مادران محترمى كه علاقمند هستند فرزندشان حافظ قرآن شود بايد از اين مرحله آموزش حفظ را براى فرزندانشان شروع نمايند. والدين بايد قبل از تولد فرزندشان خود را قرآن انس گرفته و به حفظ آن بپردازند و اگر برايشان مقدور نبود هر روز

مقدارى از قرآن را بخوانند زيرا كودك به علايق وعادات پدر و مادرش اهميت داده و اگر آنان مأنوس با قرآن باشند زمينه پذيرش اين امر در كودك ايجاد مى شود.

ب - دوران حمل، تولد تا سه سالگى: در اين دوران كودك حتى در جنين به صداهاى اطراف خود حساس بوده و توجه دارد، لذا مادر در دوران حمل اهتمام بيشترى به خواندن قرآن نمايد و از همان دوران جنينى تا 3 سالگى هر روز نوار قرآن (ترتيل يا تحقيق) براى او پخش شود كه تجربه نشان داده اين امر تأثير فراوانى در علاقه مندى، تمايل، توجه او به حفظ قرآن خواهد داشت.

ج - سه تا شش سالگى: دورانى است كه قدرت تكلم در كودك كامل مى شود اما هنوز بقدر كامل با حروف الفبا بخصوص خواندن قرآن آشنايى ندارد، لذا پدر و مادر مى توانند علاوه بر ادامه برنامه قبل، هر روز به آموزش و حفظ سوره هاى كوچك قرآن و ايات منتخب به گونه ى موضوعى به كودك خود نمايند.

د - شش سالگى به بعد: در اين سن نوجوان بايد روخوانى قرآن را فراگيرد و سپس مى تواند تحت نظر استاد يا والدين خود حفظ قرآن را بطور كلاسيك شروع نمايد.

روش حفظ بزرگسالان: 

 

2- روش حفظ براى بزرگسالان:

زمانى كه شخص روخوانى قرآن را مى آموزد و تسلط بر آن دارد و همچنين كودكانى كه روخوانى قرآن را آموخته اند نيز مى توانند از اين روش استفاده نمايند، بزرگسالان نيز مى بايست حتماً روخوانى قرآن را فراگيرند، آنگاه به حفظ بپردازند. بديهى است دانستن تجويد قرآن در حفظ كمك زيادى نموده و حافظ قرآن بايد تجويد را حداقل در حد مقدماتى فراگيرد. براى حفظ بايد برنامه ريزى نمود و هر روز در ساعت يا ساعات مشخصى به آن پرداخت ومقدار خاصى مثلاً نيم صفحه براى هر روز با برنامه و نظم حفظ نمود وتوجه داشته باشيد در امر حفظ فقط از يك نوع خط قرآن استفاده نمائيد كه در اين زمينه قرآن هاى به خط عثمان طه سفارش مى شود.

پس از برنامه ريزى مى توانيد حفظ قرآن را از ابداء يعنى جزء يك شروع نمائيد(البته براى كودكان و خردسالان جزء 30 توصيه مى شود) مقدار معينى كه براى حفظ روزانه در نظر گرفته ايد را از ابتداء 2 يا 3 بار توسط نوار ترتيل گوش كرده اين عمل باعث رفع غلطهايى احتمالى و تقويت تجويد و صوت و لحن شده همچنين سياه اى از آيات را در ذهن ثبت نموده و مغز آماده جذب محفوظات جديد مى شود.

پس از آن آيه به آيه مقدار مشخص روزانه را حفظ كنيد يعنى پس از آنكه هر آيه را به طور كامل حفظ شديد سراغ آيه بعد برويد و پس از حفظ هر آيه آن را با آيه قبل تكرار كنيد تا تسلسل آيات در ذهن شما بماند.

براى حفظ هر آيه آن را 3 يا 5 بار از روى قرآن بخوانيد سپس قرآن را بسته و سعى كنيد همان آيه را 3 يا 5 بار از حفظ بخوانيد تا كاملاً بر آن مسلط شويد آنگاه كه از حفظ صحيح و كامل آيه مطمئن شديد سراغ آيه بعد برويد و آن را همينطور حفظ نمائيد.

براى حفظ شماره آيه كافى است موقع حفظ هر آيه توجه داشته باشيد شماره آن چيست سپس در پايان حفظ روزانه چند بار از خود شماره آيات را بپرسيد و سعى كنيد آيه مورد نظر را بخوانيد يا آيه را بخوانيد و سعى كنيد شماره آن را بخاطر آوريد و اگر شخصى از شما شماره آيه و همچنين از محفوظاتتان بپرسيد تأثير بيشترى خواهد داشت.

پس از آنكه مقدار معين روزانه را كاملاً حفظ نموديد 2 يا 3 بار آن مقدار را از حفظ بخوانيد اگر در هنگام يادآورى آيات يا شماره آنها به اشكال بخورديد ابتدا به حافظه خود رجوع نموديد و كمى فكر كنيد و اگر برايتان يادآورى نشد براى رفع اشكال به قرآن مراجعه كنيد.

 

نكات مهم در حفظ : 

1- حفظ آيات قرآن با تكرار زياد تثبيت و محكم مى شود لذا سعى كنيد هر روز مقدارى را كه در 7 روز گذشته حفظ نموده ايد مثلا اگر 7 جزء حفظ داريد هر روز يك جزء، 14 جزء، هر روز 5/1 جزء و...

2- اگر روزى احساس نموديد تمايل بيشترى به حفظ كردن داريد بيشتر حفظ كنيد و سعى نمائيد حفظ را در ساعاتى كه با نشاط هستيد انجام دهيد.

3- در مورد حفظ كودكان به آنها فشار نياوريد و بيش از توانشان از آنان انتظار نداشته باشيد بلكه با جوايز و هدايا آنها را به اين امر تشويق نمائيد.

4- شركت در جلسات قرآن، محافل و مسابقات تأثير فراوانى بر روى حفظ شما دارد لذا از شركت در جلسات حفظ و محافل قرآنى غفلت نورزيد.

5- روحيات و توانايى هاى افراد متفاوت است لذا در مقدار مشخص حفظ روزانه و تعداد تكرارها هر كس بايد توان و استعداد خود را بسنجد و با در نظر گرفتن آن به حفظ اقدام نمايد.

 

برنامه هاى جامعه براى حافظان، پس ازاتمام دوره تخصصى حفظ  

از آنجا كه حافظان قرآن كريم از كودكان و نوجوانان بسيار مستعد، هوشمند و با توان يادگيرى بالا هستند، در صورتى كه پس از پايان دوره تخصصى حفظ، به حال خود رها شوند، خطر بى برنامه گى و عدم نظارت و هدايت مناسب و عدم بهره گيرى بهينه از اين خصوصيات برجسته، آنان را تهديد مى كند و احتمال خدشه دريافته هاى ارزشمندشان وجود دارد. بنابراين «جامعه» خود را در اين زمينه متعهد دانسته و با برنامه هاى اصولى كه داشته است، دو راه پيش بينى نموده است.

1- ورود به حوزه علميه: بر اساس موافقت و همكارى صميمانه مسؤولين محترم حوزه علميه، حافظان پس از اخذ گواهى نامه پايان دوره تخصصى حفظ كل قرآن كريم از «جامعه» مى توانند در صورتى تمايل و بدون آزمون ورودى در حوزه اشتغال به تحصيل يافته و به فراگيرى دروس حوزوى بپردازند و به دليل شرايط خاص اين عزيزان و ضرورت مرور مستمر قرآن كريم و همچنين تسريع در فراگيرى علم دينى، جامعه القرآن الكريم مدرسه علميه اى، مخصوص آنان با نام مبارك حضرت امام جوادالائمه(ع) تأسيس نموده است و از محضر اساتيد برجسته حوزه در اين مدرسه بهره مى گيرد.

2- ورود به مدرسه غير انتفاعى: در اين خصوص نيز طى مذاكراتى با مسؤولين محترم آموزش و پرورش، موافقت تأسيس يك مدرسه غير انتفاعى ويژه حافظان كسب گرديده است و حافظانى كه تمايل به ادامه دروس كلاسيك خود داشته باشند مى توانند پس از كسب گواهى نامه پايان دوره تخصّصى حفظ قرآن كريم به اين مدرسه وارد شوند و در محيطى مناسب وامكاناتى كه در حد مقدور فراهم خواهد شد به موازات مرور محفوظات قرآنى خود يادگيرى دروس اصلى كلاسيك رابا كيفيت آموزش بالا ادامه دهند.

تاريخچه ى حفظ قرآن

خـداونـدا, مـن در كتاب تورات امتى مى بينم كه انجيل شان در سينه هايشان جاى دارد و آن را از حفظمى خوانند .

مناجات حضرت موسى

پيدايش حفظ قرآن

پـيـامـبـر اسـلام در چهل سالگى به مقام شامخ نبوت برگزيده شد وقرآن در بيست و سه سال به مـنـاسـبـت رويدادهاى مختلف بر قلب مبارك وى فرود آمد .

در اين مدت , صحابه به سفارش آن حـضرت درنگهدارى آيات الاهى مى كوشيدند . آن ها آيات الاهى را بر پوست واستخوان هاى شانه و دنده ى حيوانات , چوب هاى درخت خرما,سنگ هاى سفيد پهن , كاغذ و پارچه مى نگاشتند (5) .و بـراى بـرخـوردارى از پـاداش معنوى به خاطر مى سپردند .

حفظ آيات الاهى نخستين گام در راه نـگاهبانى از قرآن به شمار مى آمد, زيرا از يك سوخط آن روز كوفى بود و به سبب نداشتن نقطه و اعـراب بـه شـكـل هـاى مختلف خوانده مى شد, و از سوى ديگر, تقريبا همه ى مردم بى سوادبودند وتنهاباحفظقرآن مى توانستندعشق خودبه كتاب خداوندراآشكارسازند .

هنگامى كه پيامبر اكرم (ص ) در غار [حرا] به سر مى برد,فرشته يى در برابرش حضور يافت و گفت : بـخـوان . پيامبر فرمود:خواندن نمى دانم . آن گاه بى هوش شد . وقتى حضرت به هوش آمد,فرشته گفت : [اقراء باسم ربك الذى خلق ....[ (6) امـام صـادق (ع ) فـرمـود: بـسـم اللّه الرحمن الرحيم . اقراء باسم ربك ...

اولين آياتى است كه بر نبى اكرم (ص ) نازل شد .

اولـيـن مـرحـلـه , مـرحـلـه ى قـرائت و به خاطر سپارى است ومرحله ى كتابت بعد از آن تحقق يـافـت .

 

از ايـن رو, آيـه هاى آغازين قرآن از [اقراء] سخن مى گويد و مراد از آن حفظ آيات در سينه ها است . اكنون اين مسئله را در موارد مختلف زير مورد بررسى قرار مى دهيم :

اصطلاح حافظ در صدر اسلام

واژه ى [حفظ] در زبان عرب در دو معنا به كار رفته است :

الف ) نگهدارى و نگهبانى  ب )به خاطر سپردن (ضد فراموشى ( (9) در قرآن مجيد, اين واژه و مشتقاتش تنها در معناى اول به كاررفته است .

] حافظ] اسم فاعل است و در اصـطـلاح عـلـوم قـرآنـى , بـه كـسـى مى گويند كه همه ى قرآن را با تجويد و ترتيل و به كار بـردن قـرائت قابل قبول قرآن شناسان به خاطر سپرده باشد .

همچنين به كسى كه بر سنن رسول اكـرم (ص ) احـاطـه داشـتـه , موارد اتفاق واختلاف آن را بداند و به احوال راويان و طبقات مشايخ آگاهى كامل داشته باشد, حافظ مى گويند .

برخى تعداد آن را نيز معين كرده اند و گفته اند بايد فرد صدهزار حديث با سند از حفظ باشد تا اين واژه بر او اطلاق شود .

 

در صدر اسلام , به خـاطـر سپارندگان قرآن را [حافظ] نمى خواندند و با واژه هايى چون [جماع القرآن ], [قراءالقرآن ], [حملة القرآن ] و [الماهر فى القرآن ] از آنان ياد مى كردند .

 

واژه ى حافظ پس از قرن اول يا نيمه ى دوم قرن هجرى (13)   دراين معنا به كار گرفته شد .

البته واژه ها و تركيب هاى ياد شده در سراسر روزگار پيامبراسلام (ص ) به معناى كسى كه همه ى مـتـن قـرآن را بـه خاطر سپرده , نبوده و پس از رحلت رسول اكرم (ص )چنين معنايى يافته است . درزمان آن حضرت , از حافظ بخشى از كتاب خدا نيز با اين عبارت ها يادمى كردند .

 

اولين حافظ قرآن

حفظ آيات الاهى , از نخستين روزهاى نزول وحى آغاز شد . پيامبر اسلام (ص ( نخستين حافظ قرآن بـه شـمـار مـى رفـت و بـراى فـراگـرفـتن و حفظ آن بسيار مى كوشيد .

آن حضرت همراه پيك وحى زبانش را حركت مى داد و شتاب مى كرد تا آنچه مى شنود فراموش نكند . مرحوم طبرسى در شان نزول آيه ى [لاتحرك به لسانك لتعجل به . ان عليناجمعه و قرءانه].

(15)  ] اى رسـول ما ] در حال وحى , شتابان زبان به قرائت قرآن بگشاى كه ما خود آن را جمع كرده   [ در سـيـنـه ات ]نگاه مى داريم و بر تو مى خوانيم .

از ابن عباس چنين نقل مى كند:پيامبر اكرم (ص ) به سـبـب عـشـق شـديـدى كـه بـه دريافت و حفظ قرآن داشت هنگامى كه پيك وحى آيات را بر او مـى خـوانـد, همراه وى زبانش را حركت مى داد و شتاب مى ورزيد تا آنچه مى شنود فراموش نكند . خـداونـد او را از ايـن كـار بـازداشـت و فرمود: ما آن را برايت جمع مى كنيم .

 

حضرت براى اطـمـيـنان كامل از محفوظات خويش آن هارا بر فرشته ى وحى عرضه مى كرد .

در روايات متعدد چـنـان مـى خوانيم كه پيامبراسلام (ص ) در ماه رمضان هر سال قرآن را, تا آن جا كه نازل شده بود, بـاجـبـرئيل مقابله و تكرار مى كرد, و در واپسين سال زندگى اش , بر خلاف گذشته , اين مقابله و تكرار را دو بار به انجام رساند .

 

حفظ قرآن ، مورد سفارش پيامبراكرم(صلى الله عليه وآله) و امامان معصوم(عليهم السلام) قرار گرفته است . اميدواريم با عنايت خداوند متعال شما نيز بتوانيد به حفظ قرآن موفق شده و به فرموده هاى قرآن نيز عمل كنيد .

رعايت نكات ذيل ، شما را در اين راه كمك مى كند:

1 . در همه كارها و بخصوص در اين راه از خداوند متعال كمك بخواهيد ;

2 . سعى كنيد ، هميشه و مخصوصاً موقع حفظ با وضو باشيد ;

3 . قرآن را زير نظر استاد حفظ كنيد ;

4 . حفظ قرآن را از جزء سى ام شروع كنيد ;

5 . در كار حفظ ، مداومت داشته باشيد ;

6 . براى حفظ ، برنامه ريزى داشته باشيد و بر مغز فشار نياوريد ;

7 . به مقدار كم ، ولى خوب حفظ كنيد ;

8 . زمانى كه آرامش فكرى داريد ، قرآن را حفظ كنيد ;

9 . قرآن را در محلى آرام و بدون سر و صدا حفظ كنيد ;

10 . در كار حفظ نظم داشته باشيد ;

11 . موقع راه رفتن ، قرآن را حفظ نكنيد ;

12 . از يك قرآن مشخص با قطع متوسط و خط عثمان طه استفاده كنيد ;

13 . هنگام حفظ ، آيه ها را با صداى متوسط قرائت كنيد ;

14 . سعى كنيد هنگام حفظ ، ترجمه آيه ها را ملاحظه كنيد ;

15 . براى از بين بردن اشتباه هاى حفظى ، آن چه را حفظ كرده ايد ، براى ديگرى بخوانيد ;

16 . آيه هاى حفظ شده را هميشه تكرار كنيد ;

17 . به نوارهاى ترتيل گوش كنيد ;

18 . از غذاى مطبوع ، مناسب و بموقع استفاده كنيد .•

روش حفظ آيه ها

آيه هايى را (نصف صفحه يا كمتر) در نظر گرفته ، چند بار از روى قرآن تلاوت كنيد ; سپس كلمه به كلمه تكرار كرده ، آنها را به خاطر بسپاريد . روزهاى بعد ، آيه هاى جديد را حفظ و آيه هاى حفظ شده را تا ده روز تكرار كنيد . بعد از ده روز ، تكرار روزانه لازم نيست ; بلكه تكرار هفته اى يك بار كافى است . با زياد شدن آيه هاى حفظ شده ، هر روز مقدارى از آنها را تلاوت كنيد تا در طول هفته همه آيه هاى حفظ شده مرور شود .•

روش حفظ شماره آيه ها

ابتداى آيه ها را در يك طرف كاغذ و شماره آيه ها را در مقابل آن بنويسيد . همان طور كه ترجمه لغت ها را حفظ مى كنيد ، شماره آيه ها را نيز به خاطر بسپاريد . حفظ قرآن با شماره آيه ، هر چند مشكل است ، امّا فوايدى نيز دارد ، مثلاً: اگر حافظ قرآن در حين تلاوت ، آيه اى را فراموش كند ، با به ياد آوردن شماره آيه ، متن آيه نيز به خاطر خواهد آمد .

براى تقويت حافظه رعايت نكات ذيل مفيد است :

1 . خواندن دعاى «سبحان من لايعتدى على اهل مملكته .. .» بعد از هر نماز اين دعا در متن مفاتيح الجنان ، در تعقيبات مشترك آمده است ;

2 . خواندن دعاى «يا حىّ يا قيّوم فلايفوت شيئاً علمه و لايؤده » بعد از نماز صبح ، قبل از اينكه حرف ديگرى زده باشد ;

3 . روزه گرفتن ;

4 . خواندن آية الكرسى به طور مداوم ;

5 . خوردن كشمش سرخ (ناشتا) ، عسل ، عدس ، حلوا و گوشت نزديك گردن •

 

پاورقي ها:

1 . حافظ كل قرآن كريم ، محمود حاج ابوالقاسمى .

2 . جهت اطلاع بيشتر ر .ك : مفاتيح الجنان ، شيخ عباس قمى ، باب 2 و 6 .

3 . ر .ك : باقيات الصالحات ، باب ششم .

 

 

عوامل مؤثر در حفظ

 

1. برای حفظ قرآن و ادامه مستمر آن، دست کم به دو چیز نیاز دارید: یکی انگیزه عالی و دیگری هدف متعالی. انگیزه عالی، شما را به شروع کار تشویق می‏کند و هدف متعالی، شما را به ادامه کار و پایان دادن آن ترغیب می‏نماید. بنابراین، به انگیزه و هدف خود، برای حفظ قرآن، بیشتر توجه کنید، و پیش از شروع حفظ، به تبیین و تحلیل آن، برای خود، بپردازید تا حفظ قرآن را به پایان برسانید و در میانه راه، از ادامه آن باز نمانید.

 

2. گوش دادن به نوارهای تلاوت قرآن در زمینه آیات مورد نظر. به طور مثال، دیده یا شنیده‏اید که برخیها هنگام رانندگی، به نوارهای قرآن گوش داده‏اند و همه آیات خوانده شده در نوار و یا بسیاری از آنها، حتی به طور ناخواسته، حفظشان شده است و این نشان دهنده اهمیت حفظ قرآن از راه گوش دادن به نوارهای قرآنی است. گفتنی است کسانی که می‏خواهند افزون بر حافظ قرآن بودن، قاری قرآن نیز باشند، می‏توانند نوارهای قاریانی را انتخاب نمایند که آیات مورد نظرشان برای حفظ را به سبک مورد نظرشان برای تلاوت خوانده باشند.

 

3. مدتی است نوارهای صوتی و کاستِ مخصوص حفظ قرآن، با روشهای گونه‏گون تهیه و تنظیم شده است و در بازار به فروش می‏رسد و یا در مؤسسات و مراکز آموزش حفظ قرآن دیده می‏شود.

 

می‏توانید از آنها نیز برای حفظ قرآن استفاده کنید. و چنانچه برای شما امکان دارد، بهتر است برای حفظ قرآن، از نوارهای ویدئویی و دیسکهای فشرده رایانه‏ای (Compact Disk = CD) که به صورتِ «سمعی و بصری: شنیدنی و دیدنی» است، استفاده کنید، زیرا طبق نظر برخی از روان‏شناسان، حدود 80% یادگیری از طریق «چشم» تحقق می‏پذیرد.

 

4. یکی از عوامل مؤثر در حفظ آیات و سوره‏های قرآن و دلگرم شدن به این کار، آگاهی یافتن از ثواب و پاداشهایی است که در احادیث اسلامیِ ما برای خواندن و حفظ کردن آیات و سوره‏های قرآن بیان شده است.

 

5. حفظ آیات قرآنی و فراموش نکردن محفوظات قرآنی، نیازمند، «تکرار» است. بنابراین، از هر فرصتی برای مرور و تمرین مداوم آیات و بازخوانی و بازگویی آنها استفاده کنید و برای تکرار آیات حفظ شده، بیشتر از حفظِ خود آیات، وقت بگذارید.

 

6. گاه برخی از آیات را با «نوشتن» آنها، بهتر و سریعتر حفظ می‏کنید تا با «خواندن» آنها؛ البته می‏توانید آیاتی را که برای حفظ کردن، مثلا بر یک صفحه کاغذ یا مقوا نوشته‏اید، همراه خود داشته باشید تا در فرصتهای مناسبی که برای حفظ قرآن و مرور آیات الهی به دست می‏آورید، از آیات نوشته شده بر صفحه کاغذ یا مقوا استفاده کنید. و با توجه به اینکه جایی از بدن شما، مانند دستهایتان، نباید بدون طهارت و وضو به نوشته‏های قرآن برسد!، می‏توانید برای رعایت این امر ـ در صورتی که طهارت ندارید ـ صفحه کاغذ یا مقوای مذکور را درون پاکتی پلاستیکی و پاکیزه قرار دهید و یا مقداری از کناره و حاشیه آن را برای در دست گرفتن، سفید بگذارید.

 

7. همواره به این نکته توجه داشته باشید که چه مقدار از آیه‏ها و سوره‏ها و جزءهای قرآن را حفظ کرده‏اید، نه اینکه چه مقدار را حفظ نکرده‏اید. و نیز تا کنون چه مدت از وقت خود را برای حفظ قرآن مجید صرف کرده‏اید، نه اینکه چه مدتِ دیگر تا پایان حفظ قرآن باقی مانده است.

 

8. شرکت منظم و مداوم در جلسات گروهیِ حفظ و قرائت قرآن هم باعث می‏شود که شما به حفظ قرآن مُقَیّد شوید و هم موجب می‏گردد که محفوظات قرآنی دیگران را بشنوید و در نتیجه، به تصحیح و تقویت و دوام محفوظات خود کمک کنید.

 

 

راههای تصحیح محفوظات

1. نواری را تهیه کنید و محفوظات قرآنی خود را در همان حالِ بازگویی و از حفظ خواندن، روی نوار ضبط کنید و سپس دستگاه ضبط صوت را روشن کنید و آن آیاتی را که از حفظ خوانده و بر نوار ضبط کرده‏اید، با قرآن تطبیق دهید و اشتباهات خویش را تصحیح کنید.

 

2. کوشش کنید تا آنجا که برای شما امکان دارد، حتما حفظ قرآن را با شرکت در جلسات قرآن و زیر نظر «استاد» نیز انجام دهید؛ استادی که هم حافظ قرآن باشد و هم با تجوید و ترجمه و دستور زبان و شیوه‏های علمی و عملی حفظ قرآن آشنا و در زمینه‏های آموزش آن، با تجربه و کلاسیک باشد تا مثلا بتواند ـ علاوه بر تصحیح اشتباهات در حفظ قرآن ـ اشتباهات تجویدی شما را نیز رفع کند.

 

هیچ کس از پیش خود چیزی نشد  هیچ آهن، خنجر تیزی نشد 

هیچ قنادی نشد استادکار  تا که شاگردِ شکرریزی نشد 

 

3. در صورتی که بتوانید، چند نفر دوست برای بازگویی و مرور آیات حفظ شده داشته باشید و در ساعتی معین و مقرر، همدیگر را ببینید، مثلا با یکدیگر قرار بگذارید که روزی یک صفحه از قرآن را خودتان حفظ کنید و ساعت 9 تا 10 صبح روز بعدش را برای بازگویی و مرور آیات حفظ شده و تصحیح اشتباهات آن در نظر بگیرید. سپس در ساعت مذکور و در محلی مناسب حاضر شوید و در ابتدا مثلا شما آیات آن صفحه را برای نفر دوم و سوم، از حفظ بخوانید و بازگو کنید تا اشکالاتی که احیانا در حفظ آیات قرآن داشته‏اید، به شما تذکر دهند.

 

آن‏گاه نفر دوم و سپس نفر سوم نیز همین کار را انجام دهد. با انجام دادن این کار، هر صفحه از قرآن، سه بار تکرار و بازگویی می‏شود و در تصحیح آیات حفظ شده و ثبات و نگهداری آنها در ذهن و حافظه شما تأثیر مثبت می‏گذارد. گفتنی است انتخاب دو نفر هم مباحث، به جای یک نفر، برای این است که چنانچه روزی یکی از هم مباحثها ـ به دلیلهایی ـ نتوانست در جلسه مباحثه حفظ قرآن حاضر شود، هم مباحث دیگری حضور داشته باشد و جلسه مباحثه درآن روز، تعطیل نگردد.

 

روش دیگری که در مباحثه حفظ قرآن وجود دارد این است که اگر مثلا صفحه‏ای از قرآن دارای 6 آیه است، آیه اول را نفر اول، و آیه دوم را نفر دوم، و آیه سوم را نفر سوم، و دوباره آیه چهارم را نفر اول و آیه پنجم را نفر دوم، و آیه ششم را نفر سوم از حفظ بخواند. و یا دو آیه اول و دوم را نفر اول، و دو آیه سوم و چهارم را نفر دوم، و دو آیه پنجم و ششم را نفر سوم از حفظ بخواند. و یا چون هر صفحه از قرآنهای رسم الخط «عثمان طه» دارای 15 سطر است، 5 سطر اول را نفر اول، 5 سطر دوم را نفر دوم و 5 سطر سوم را نفر سوم از حفظ بخواند؛ ولی نباید از قبل مشخص کنید که چه کسی کدام آیه و یا کدام قسمت از هر صفحه را باید از حفظ بخواند، بلکه در همان جلسه مباحثه حفظ قرآن باید مشخص کنید که چه کسی کدام آیه و یا کدام قسمت از هر صفحه قرآن را از حفظ بخواند. این، بدان جهت است که هر سه نفر مقید شوند تمام صفحه را به طور کامل و از قبل حفظ کنند.

 

4. در صورتی که نتوانید برای بازگویی و مرور آیاتِ حفظ شده و تصحیح اشتباهات آن، هم مباحثی پیدا کنید، سعی کنید که محفوظات قرآنی خود را نزد شخص دیگری، مانند پدر، مادر، برادر، خواهر، معلم و یا دوستتان که با روخوانی قرآن آشنا باشد، از حفظ بخوانید و بازگو کنید تا اشتباهات