سالمند آزاری به مفهوم رفتاری است که از شخص یا اشخاص مراقبت کننده از سالمند سرمی زند و سبب اسیب و کاهش کیفیت زندگی وی ميشود .

خانواده ها بویژه فرزندان باید بدانند که سالمندآزاری انواع مختلفی دارد و با اگاهی رسانی در این خصوص میتوان امار سالمندآزاری را کاهش داد.

مهم ترين بحث در انواع این سو رفتار، سو استفاده مالی از اشخاص سالخورده ای است که به علت کهولت سن یا ابتلا به بیماري های زوال عقل کنترلی بر اعمال خویش ندارند و امور مالی زندگی خویش را به مراقب یا مراقبین خویش سپرده اند. ولی گاهی هم سالمند آزاری از نوع عاطفی و روانی و همچنين غفلت و طرد کردن است. ولی در پایان آخرین نوع سو رفتار با سالمندان، تندخویی جسمی و جنسی است که خوش بختانه از ديگر انواع آن کم تر است و بندرت اتفاق می افتد.

مهم ترين عامل سالمندآزاری

ساده ترین تعریف سالمندآزاری: هر نوع اقدام عمداً یا غیرعمدی یا عدم اقدام- چه یک دفعه چه بارها- که سبب اسیب و ازار سالمند شود به ویژه از طرف کسانی که سالمند با آن ها روابط نزديک دارد و انتظار میرود به آن ها اعتماد داشته باشد. سوءرفتار با سالمندان یکی از پنهان ترین اشکال خشونت در خانواده است.

غفلت و بی توجهی به نیازهای سالمند از موردهای سالمندآزاری به حساب می آید . همچنین سالمندآزاری با فشارهای اجتماعي و عدم پشتیبانی اجتماعي هم در ارتباط است. هزینه عاطفی و مالی نگهداری دشوار و مستمر از سالمند یکی از علل سالمندآزاری است به ویژه براي آن ها که از بنیه مالی و اگاهی کمی دارند.

شیوع بیماري های مزمن به ویژه بیماري های روانی و آلزایمر، محدود بودن مرکزهای نگهداری سالمندانی که به این بیماریها مبتلا هستند و هزینه سنگین نگهداری از آن ها، باعث ميشود برخی از فرزندان که توانایی پرداخت این هزینه ها را ندارند، پدر و مادر پیر خویش را در خیابان رها کنند که معمولاً این سالمندان را نیروی انتظامی از خیابان جمع اوري ميکند و به بهزیستی تحویل ميدهد .

شیوع سالمندآزاری در کشورهای مختلف دنیا تفاوت دارد و گاهی این تفاوت قابل ملاحظه است، ولی با اطمینان میتوان گفت که این پدیده نسبتا رایج در تمام جهان کم تر از حد حقیقی شناسایی و گزارش ميشود .

بسياري از سالمندآزاران به سالمندان تحت مراقبت خویش نیاز مالی دارند و با محدود کردن دسترسی آن ها به دارایی، پول نقد یا انتقال اموال به زور ، آن ها را ازار می‌دهند .

مهم ترين عامل سالمندآزاری همسر، فرزندان یا کسانی هستند که سالمند با آن ها زندگی میکند.

سالمندان احتیاج به محبّت دارند

سالمندان نیازمند محبّت، قدردانی، احترام و توجه هستند، ولی چشم پوشیدن تجارب ، گوشه گیر کردنشان، غر و لند کردن و منت گذاشتن به جهت خدماتی که به آنان ارائه ميشود سبب بروز بیماری افسردگی، تشدید بیماري های قلبی و عروقی و هم به خطر افتادن بهداشت روانی شان خواهد گردید.

به دوش کشیدن مسوولیت زندگی به تنهایی براي سالمند سخت است و میتواند مشکلات جسمی هم به بار آورد،. به همین علت داشتن رابطه اجتماعي مطلوب، شرکت در مناسبتها و حس سودمندبودن میتواند از حیث روحی براي شخص امنیت روانی به وجود آورد .

نشانه های سالمندآزاری

بسياري از نشانه های سالمندآزاری با زوال عقل مشابهت دارد 

بسياري از نشانه های سالمندآزاری با نشانه های زوال عقل یا بیماري هایی که باعث سستی و ضعف میشوند ، مشابهت دارند، ولی بحث و دعوا و تنش مکرر بین مراقب و شخص سالمند و تغيير در شخصیت یا رفتار سالمند میتواند علامتی از سالمندآزاری باشد.

با وجود تأکید زيادي که در فرهنگ ما براي منزلت به بیمار و سالمندان وجود دارد ، سالمندان بستری در بیمارستان انواع مختلف سوءرفتار را تجربه ميکنند . بدین ترتیب آشنایی دقیق سوءرفتار با سالمندان در بیمارستان میتواند اگاهی و حساسیت اشخاص، مدیران، کارکنان و سازمان های مرتبط با این پدیده را افزایش دهد تا براي پيش‌گيري و طراحی سیستم شناسایی سالمندان در معرض خطر اقدامات موثری انجام دهند.

کاهش وزن و سوتغذیه یا کم‌ابي ، مشکلات جسمانی درمان نشده مانند زخم بستر، محیط زندگی کثیف، رخت خواب و لباس‌های کثیف و نشسته و تعویض نشدن لباس ها، استحمام نکردن یا عدم پوشیدن لباس یا پوشش مطلوب در هوای گرم و سرد، محیط زندگی ناامن از نظر گرما و سرما، دادن داروهای زیاد یا کم به شخص سالمند، دست درازی به پس انداز های آن ها، ناسزاگویی به آن ها و تهدید آن ها به فرستادن به خانه های سالمندان هم ازموارد ديگر سالمندآزاری است.