مثل باغ
کسی که می‌خواهد به باغ برسد، باید راه باغ را طي کند و این طرف و آن طرف نرود؛ باید جاده و مسیر باید بندگی کند؛ آن وقت است که برخوردار می‌شود.

یعنی بندگی تنها راه برخورداری است. چقدر حافظ همین نکته را لطیف گفته است:

 شاه شمشاد قدان خسرو شیرین دهنان که به مژگان شکند قلب همه صف شکنان مست بگذشت و نظر بر من درویش انداخت گفت کی چشم و چراغ همه شیرین دهنان تا کی از سیم و ژرت کیسه تهی خواهد ماند

بنده ما شو و برخور ز همه سیم تنان یعنی تا کی می‌خواهی جیبت خالی باشد، تا کی می‌خواهی دست و سرت خالی باشد؛ بیا و بنده ما باش تا برخوردار شوی.

به خاطر همین است که در سوره حمد پس از آنکه می گوییم خدایا تو ربی، تو رحمانی، تو رحیمی، تو مالکی می گوییم: «ایاک نعبد» یعنی تنها تو را می‌پرستیم؛ یعنی ما می‌خواهیم به همین میوه‌ها که تربیت، رحمت، و ملک باشد برسیم و یک راه هم بیشتر نداریم، و آن بندگی توست و بس؛ آن هم البته تنها با مدد و استعانت و کمک خواستن از تو میسر است. از این رو تنها و تنها از تو کمک می‌خواهیم.

«ایاک نستعین»

«ما بدان منزل عالی نتوانیم رسید هم مگر پیش نهد لطف شما گامی چند» البته خداوند حتماً کمک خواهد کرد به شرط آنکه ما هم کمک حال دیگران باشیم.

«الله فی عون العبد مادام العبد فی عون أخیه»

یعنی خداوند بنده ی خود را کمک می‌کند، هنگامی که او برادران خود را کمک کند. و این یعنی اگر کسی کمک نکند خدا هم کمک نخواهد کرد.

به قول سعدی:

تو هرگز رسیدی به فریاد کس

 که می‌خواهی امروز فریادرس

یعنی اگر فریادرس دیگران نباشی خداوند هم فریاد تو نخواهد بود.

 در حقیقت می‌خواهد بگوید:

فریادرسی خوب است یا بد؟ اگر خوب است، چرا خود نداری و اگر بد است چرا از خدا می‌خواهی.

«ما را عجب آر پشت و پناهی بود امروز

کامروز کسی را نه پناهیم و نه پشتیم»

 مگر می‌شود ما پشت و پناه کسی نباشیم، اما خداوند پشت و پناه ما باشد.

و همین جا می‌شود نتیجه گرفت کسی که به دیگران کمک می‌کند، در حقیقت به خود کمک می‌کند؛ چون خداوند تنها در این صورت است که به او کمک خواهد کرد.

 پس اول کمک کنیم و بعد دست به آسمان شده و بگوییم:

ایاک نستعین

 تنها از تو کمک می‌خواهیم.