یکی از لوازم شروع زندگی مشترک، علاقه طرفین به یکدیگر است، امّا نباید از نظر دور داشت که این علاقه، در کوران زندگی بارها و بارها به معرض امتحان گزارده می شود.

ازدواج در نزد خداوند متعال، دارای عظمت فراوانی است تا جایی که آن را از نشانه های خود دانسته و ویژگی آن را ایجاد آرامش بین زن و شوهر می داند و می فرماید: وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَيْها وَ جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً؛ و از نشانه‏ هاى او اينكه از [نوع‏] خودتان همسرانى براى شما آفريد تا بدانها آرام گيريد، و ميانتان دوستى و رحمت نهاد.(1)

قطعاً خداوند، راضی به بر هم زدن این نشانه و آرامش موجود در آن نیست چنانکه امام صادق(علیه السلام) می فرمایند: مَا مِنْ شَيْ‏ءٍ مِمَّا أَحَلَّهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَبْغَضَ إِلَيْهِ مِنَ الطَّلَاق‏؛ خداوند چیزی را که نزد او منفورتر از طلاق باشد حلال نکرده است.(2)پس می توان فهمید که حکم طلاق، تنها برای موارد ضرورت و استثناء، مورد رضایت خداوند متعال قرار گرفته است و نمی توان به هر بهانه ای از آن استفاده کرد. بهانه هایی که یکی از مهمترین آنها ناسازگاری است که در ادامه به شرح آن می پردازیم.

همّت برای حفظ کانون مقدّس زوجیّت

درست است که یکی از لوازم شروع زندگی مشترک، علاقه طرفین به یکدیگر است، امّا نباید از نظر دور داشت که این علاقه، در کوران زندگی بارها و بارها به معرض امتحان گزارده می شود. از طرفی نباید انتظار داشت که این علاقه خودش به تنهایی بتواند در لابه لای این آزمونها پایدار بماند بلکه باید برای حفظ آن و حتّی برای حفظ پیوند آسمانی ازدواج، دست به کار شد و از لحظه اول بعد از ازدواج تصمیم و همّتی جدی را برای حفظ این پیوند بکار بست. یعنی هر یک از زن و مرد در پیش خود و خدای خود عهد کنند که تمام توان خود را برای حفظ این وصلت بکار برند. این عهد، از آن جهت اهمیّت فوق العاده ای دارد که تمام سنگینی بار مشکلات و سختی های مادی و معنوی خانواده جدید بر روی دوش آن تکیه خواهد کرد. این تصمیم و عهد، مهمترین پشتوانه ازدواج است و آن را از خطر گسست رهایی می دهد ضمن اینکه خود، سرمنشأ برکات فراوانی است.

چشمه جوشان عهد با خدا

گفتیم که در کنار پیوند آسمانی ازدواج، عهدی دیگر نیز لازم است تا پشتوانه آن باشد. کسی که این عهد را با خود بسته است در ناملایمات زندگی تلاش می کند تا ضربه ای به زندگی مشترک نخورد. در این میان است که اخلاق، مهربانی، گذشت، ایثار، صبر، همدلی و... جوانه می زند و کم کم تمام زندگی را فرا می گیرد. شاید بتوان تمام این برکات را مرهون آن عهدی دانست که به ازدواج ضمیمه شده است. اگر بخواهیم تعبیری برای آن عهد در نظر بگیریم می توان آن را همان سازگاری نامید.

آری؛ سازگاری هم ضامن اصل ازدواج است و آن را از طلاق و جدایی در امان می دارد و هم باعث رشد کیفی و کمّی زندگی زناشویی است. همه لذّتهای دنیایی ازدواج و همچنین بهره مندی از اجر و برکات معنوی ناشی از ازدواج در بکار بستن این کلید خوشبختی است؛ یعنی سازگاری!

اهمیّت سازگاری در احادیث

چنانکه بیان شد، منفورترین حلال در بین احکام الهی، طلاق و جدایی است و اینکه برای مصونیّت ازدواج از آن، باید چه زن و چه مرد، سازگاری را توشه راه خود کنند. چرا که با وجود مشکلات کوچک و بزرگ فراوانی که در ادامه، بر سر راه زندگی قرار دارد، اگر بنا بر سازگاری نباشد هر مشکلی (هر چند کوچک) می تواند تبدیل به بحران در زندگی شود و قطار زندگی را از ریل زیبایی ها به ورطه تلخی ها بکشد که گاهی هرگز جبران پذیر هم نیست!

امام علی(علیه السلام) می فرمایند: سَبَبُ الْفُرْقَةِ الِاخْتِلَاف‏؛ سبب جدایى، اختلاف است‏.(3) یعنی اختلاف می تواند باعث جدایی شود. حال سؤال این است آیا زن و شوهری هستند که اساساً هیچ اختلاف نظری با یکدیگر نداشته باشند؟ قطعاً هر فردی با شخص دیگر دارای تفاوت نظرات و آراء است. پس معلوم می شود منظور از اختلاف در این حدیث شریف، اختلافی است که باقی بماند و به موافقت و سازگاری نیانجامد.

اینجاست که اهمیّت سازگاری بین زن و شوهر، بیش از پیش نمایان می شود. کارشناسان و مشاوران نیز اکثر قریب به اتّفاق طلاق ها را ناشی از اختلاف های جزئی و ساده ای می دانند که بدون مصالحه بر روی هم انباشته شده و بالاخره کار را به جدایی کشانده اند!

پی نوشت:

1- روم؛ 1
2- الکافی، ج6، ص54، ح2
3- تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص466