با اينكه پيامبران و امامان علیهم السلام معصومند، پس چرا استغفار و گريه مي كردند؟

پاسخ

به نظر می رسد پیامبران و امامان علیهم السلام با توبه خود چندهدف مشخص را دنبال می کرده اند:

1‌ـ تعلیم و تربیت: عده ای از بزرگان از جمله ملا مهدی نراقی معتقدند پیامبر و امام با توبه و استغفار، طریق بازگشت به خدا را به مردم آموخته اند.[1] یعنی ادب بندگی و روش توبه و آداب آن، موضوعی است که می توان از کلام و عمل معصومان فرا گرفت.

2ـ بازگشت به خدا: بعضی از بزرگان مانند مرحوم خواجه نصیر الدین طوسی، توبه پیامبر(ص) و امامان(ع) را توبه از التفات به غیر خدا و اشتغال به امور دنیا دانسته اند.[2]

توضیح آن که: پیامبر(ص) و امام(ع) تنها برای آموزش دیگران توبه نمی کردند، بلکه واقعاً با توبه، به دنبال بازگشت به خدا بودند، اما نه بازگشت از گناه، بلکه آن بزرگواران چون توجه به امور مادی را (که لازمة ضروری زندگی مادی است) دور از شأن و بندگی و مقام عصمت خود و گناه تلقی می کردند، از این امور اجتناب ناپذیر توبه می نمودند. افعالی که برای دیگران مباح یا مکروه شمرده می شود، برای آنان گناه نامیده می شود و جمله معروف حسنات الابرار سیئات المقرّبین؛ اعمال نیک خوبان، گناه مقربان خدا محسوب می شود. ناظر به همین حقیقت است.

بر این اساس امام سجاد(ع) در مناجات خود می گوید: استغفرک من کلِّ لذّة بغیر ذکرک و من کلّ راحة بغیر اِنسک و من کلّ سرور بغیر قربک و من کلّ شغل بغیر طاعتک؛ خدایا، آمرزش می خواهم از هر راحتی و آسودگی که جز از طریق انس با تو حاصل آید، از هر سرور و شادی که به جز از راه قرب به تو حاصل شود؛ از هر کاری به جز طاعت تو درخواست مغفرت می کنم.[3]

پی نوشت ها: 

[1] ملا محمد مهدی نراقی، جامع السعادات، ج 3، ص 81.

[2] جعفر سبحانی، منشور جاوید، ج 8، ص 228، با تلخیص.

[3] مفاتیح الجنان، مناجات ذاکرین/برگرفته از سایت پاسخگو