زن مظهر جمال و زيبايي و عفاف است و مرد مظهر شيفتگي و مجذوب شدن از آن جهت فرهنگ غني و ارزشمند اسلام پوشش و حجاب را براي بانوان لازم دانسته است و حجاب را حافظ ارزشهاي والاي معنوي زنان در برابر مردان قرار داده و در طول تاريخ او را از فساد و تباهي و افتادن در دام شهوتپرستان خودپرست نگهداري نموده است.
نگاه شهوتآميز مردان به زنان و بالعكس از جمله امور نكوهيدهاي است كه پيامبر اسلام(صلي الله عليه و آله و سلم) آن را به شدت منع ميكرد و آن را حرام ميدانست همان طوري كه فرمود: «النظر سهم مسموم من سهام ابليس فمن تركها خوفا من الله اعطاه الله ايمانا يجد حلاوته في قلبه . (1) نگاه شهوتآميز (همراه با لذت جنسي) تير زهراگيني است كه از سوي شيطان به سوي طعمه خويش رها ميگردد، پس هر كس به خاطر ترس از خدا نگاه با شهوت را ترك كند خداوند ايماني به او خواهد بخشيد كه شيريني و اثرش را در دلش خواهد ديد.
رسول خدا(صلي الله عليه و آله و سلم) در حجه الوداع هنگامي كه آن زن جوان خثعمي به حضورش آمد تا چند پرسش داشته باشد در آن هنگام فضل بنعباس همراه بود زن وقتي سوالهايش را مطرح نمود پيامبر خدا(صلي الله عليه و آله و سلم) به هنگام پاسخ دادن متوجه شد بين آن زن و فضل نگاهي رد و بدل گرديد و زن عوض اينكه مطالب آن حضرت را گوش كند به فضل كه جوان زيبا و نورسي بود متوجه شده در آن وقت رسول خدا(صلي الله عليه و آله و سلم) دستخود را به طرف فضل بنعباس دراز كرد و صورت او را به طرف ديگر برگرداند و فرمود فخشيت ان يدخل بينهما الشيطان... (2)؛ در نگاه زن جوان و مرد جوان ميترسم شيطان قدم نهد و سبب انحراف آنان گردد.
دانشمندان و علماي بزرگ براي لزوم حجاب به قرآن و احاديث و اجماع و عقل استدلال كردهاند و حدود پوشش را براي مردان و زنان به صورت روشن بيان داشتهاند، ما در اين نوشتار كوتاه از آن جهت كه زن را عنصر اوليه صلاح و رستگاري جامعه ميدانيم و بر آن اعتقاديم كه اگر رستگاري و فلاح در اين قشر عظيم حاكم شود رستگاري و عاقبتبخيري مردان را بدنبال دارد و بعكس خداي ناكرده چنانچه زنان جامعه فاسد و تباه شدند مجالي براي اصلاح مردان باقي نخواهد ماند. حال به بخشي كوتاه در باره حجاب و پوشش زن ميپردازيم. قرآن و مساله حجاب قرآن درباره حجاب ميفرمايد: «قل للمومنات يغضضن من ابصارهن و يحفظن فروجهن و لا يبدين زينتهن الا ما ظهر منها وليضربن بخمرهن علي جيوبهن الا لبعولتهن او آباء بعولتهن او ابنايهن او ابناء بعولتهن او اخوانهن او بني اخوانهن او بني اخواتهن او نسايهن ... و توبوا الي الله جميعا ايها المومنون لعلكم تفلحون (3) ; به زنان با ايمان بگو چشمهاي خود را (از نگاه هوسآلود)فرو گيرند و دامان خويش را حفظ كنند و زينتخود را جز آن مقدار كه نمايان است، آشكار ننمايند و اطراف روسريهاي خود را بر سينه خود افكنند (تا گردن و سينه با آن پوشانده شود) و زينتخود را آشكار نسازند مگر براي شوهرانشان يا پدرانشان و با پدرشوهرانشان و يا پسرانشان يا پسران همسرانشان يا برادرانشان يا پسران برادرانشان يا پسران خواهرانشان يا زنان همكيششان و .... همگي به سوي خداوند باز گرديد اي مومنان تا رستگار شويد.
و در جاي ديگر آمده است: «يا ايها النبي قل لازواجك و بناتك و نساء المومنين يدنين عليهن من جلابيبهن ذلك ادني ان يعرفن فلا يوذين و كان الله غفورا رحيما» (4) ; اي پيامبر به همسران و دختران خويش و ديگر زنان مومنان بگو كه جلبابها (روسريها)ي خويش را بر خود فرو افكنند اين كار براي اينكه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند به (احتياط) نزديكتر و خداوند آمرزنده و مهربان است.
فقهاء اسلام گفتهاند: دو آيه فوق بر وجوب پوشش و حجاب براي زنان دلالت دارد. آنان نيز به آيات (60 تا 61) سوره نور تمسك كردهاند و آن آيات را دليل پوشش براي زنان دانستهاند همان طوري كه رواياتي را مستند خويش قرار دادهاند، در اينجا به يك حديث اكتفا ميكنيم.
پوشش حضرت فاطمه(سلام الله عليها) در محوطه منزل در برابر بيگانه
جابربنعبدالله انصاري ميگويد: به همراه رسول خدا(صلي الله عليه و آله و سلم) بودم آن حضرت اراده كرد به خانه دخترش فاطمه(سلام الله عليها) برود چون به درب خانه فاطمه(سلام الله عليها) رسيد با دست مباركش درب را فشار داد و فرياد برآورد: السلام عليكم.
دختر گرامي پيامبر جواب داد: عليك السلام يا رسول الله(صلي الله عليه و آله و سلم)
آنگاه پيامبر خدا(صلي الله عليه و آله و سلم) اجازه ورود به منزل گرفت و فرمود: ادخل انا و من معي (آيا من و كسي كه همراه من است داخل منزل شويم). در آن وقت فاطمه(سلام الله عليها) فرمود: پدر جان چيزي بر سر ندارم، رسول خدا(صلي الله عليه و آله و سلم) فرمود: يا فاطمه خذي فضل ملحفتك فقنعني بها راسك; فاطمه جان با قسمتهاي اضافي روپوش خودت سرت را بپوشان. پيامبر(صلي الله عليه و آله و سلم) دوباره اجازه گرفت فاطمه(سلام الله عليها) پرسيد: چه كسي با شماست، پيامبر خدا(صلي الله عليه و آله و سلم) فرمود: جابر، آنگاه من به همراه پيامبر(صلي الله عليه و آله و سلم) داخل خانه زهرا(سلام الله عليها) شدم.
جابر ميگويد: چهره زهرا(سلام الله عليها) همانند شكم ملخ زرد شده بود، پيامبر خدا(صلي الله عليه و آله و سلم) پرسيد: دخترم چرا چنين هستي، جواب داد: از گرسنگي است.
پيامبر(صلي الله عليه و آله و سلم) دعا فرمود: اللهم مشبع الجوعه و دافع الضيعه، اشبع فاطمه بنت محمد; اي خدايي كه سيركننده گرسنه و بوجود آورنده محصولات هستي فاطمه دختر محمد(صلي الله عليها) را سير گردان.
جابر ادامه ميدهد سوگند به خدا دعاي پيامبر خدا(صلي الله عليه و آله و سلم) مستجاب گرديد. پس از دعاي آن حضرت چهره زهرا(سلام الله عليها) گلگون گرديد مثل اينكه خون را در حال حركت در زير پوست صورت ميديدم و زهرا(سلام الله عليها) از آن پس گرسنه نماند. (5)
پس از عموم آيه شريفه (31 نور) و ديگر آيات استفاده ميشود كه پوشش براي زنان امري مسلم است و كسي نميتواند آن را انكار كند، از سوي ديگر سيره فاطمه اطهر(سلام الله عليها) در برخورد با جابر بنعبدالله انصاري(ره) بالاترين شيوه تبيين حكم الهي است كه حضرت بدان عمل ميكند و وظيفه ديگر زنان را در برابر مردان غير محرم و بيگانه نشان ميدهد. برخورد فاطمه(سلام الله عليها) با جابر كه شخص مومن و مورد اعتماد رسول خدا(صلي الله عليه و آله و سلم) است در محيط خانه خويش چنين است مسلم زنان متعهد در حفظ خود در داشتن پوشش صحيح در جامعه (كوچه و بازار و ادارات و ...) وظيفهاي سنگينتر دارند. پوشش زنان در برابر خويشاوندان احمد بنابينصر بزنطي از ياران عاليقدر امام علي بنموسي الرضا(ع) است ميگويد از آن حضرت پرسيدم: آيا براي مرد جايز است كه به موهاي خواهر زنش نگاه كند؟ حضرت فرمود: نه مگر اينكه سالخورده و پير و از كار افتاده باشد. عرض كردم: پس خواهر زن با بيگانه چه فرق ميكند يعني هر دوي اينها يكي هستند؟! حضرت فرمود: بلي يكي هستند. پرسيدم: (در مورد سالخورده) چقدر براي من جايز است نگاه كنم؟
فرمود: به موي او و ذراع (از انگشت تا آرنج) او ميتواني نگاه كني. (6)
قسمت آخر روايت مربوط به سالخورده و پيرزن از كار افتاده است همان طوري كه صاحب وسايل مرحوم شيخ حر عاملي بر آن تصريح نمودهاست. نقش «حجاب در سلامت عمومي در جامعهاي كه زن و مرد هر كدام كار متعلق به خويش را انجام دهد و اختلاط و معاشرت بيمرز در آن وجود نداشته باشد زنان غير متعهد خودنمايي ننمايند و مردان شهوتران هم با چشمان صياد خويش به دنبال طعمه نگردند، در آن جامعه آرامش روحي و رواني بر زن و مرد حاكم خواهد شد، و ثبات و استحكام ويژهاي بر خانواده آن سايه خواهد افكند، و روز بروز بر تعداد پيوند ازدواجها و زناشوييهاي مشروع و قانوني افزوده خواهد گرديد كه نتيجه آرامش اجتماعات كوچك، آرامش و سعادت جوامع بزرگ انساني خواهد شد. پس پوشش صحيح بالاترين نعمت الهي است كه خداوند بر زنان ارزاني داشته و بر آنان لازم شمرده است.
رسول گرامي اسلام روزي در جمع ياران خويش كه در مسجد نشسته بودند، پرسيد: بهترين چيز براي زنان چيست؟ كسي نتوانست پاسخ آن حضرت را بدهد. علي(ع) به خانه آمد پرسش پيامبر و ناتواني يارانش را در پاسخ به آن حضرت بازگو كرد. فاطمه زهرا(سلام الله عليها) فرمود: خير لهن ان لا يرين الرجال و لايرونهن، فاخبره بذلك فقال(صلي الله عليه و آله و سلم) له: من علمك هذا؟ قال(ع): فاطمه. قال(ص):انها بضعه مني; (7) بهترين چيز براي زنان اين است كه به مردان نگاه نيندازند و مردان نيز به آنها نظر نكنند. اميرمومنان(ع) به مسجد برگشت و آن را براي پيامبر و مردم بازگو كرد. رسول خدا(صلي الله عليه و آله و سلم) پرسيد: از كجا آموختي؟ علي(ع) گفت: اين پاسخ فاطمه است. در آن هنگام پيامبر(صلي الله عليه و آله و سلم) فرمود: فاطمه پاره تن من است. حدود پوشش بانوان از ديدگاه فقهاء اسلام بسياري از فقهاء شيعه و اهل سنتبعد از اعتماد بر ظهور آيات گذشته و تصريح روايات در مورد وجوب پوشش ادعاي اجماع و اتفاق نمودهاند و ذيل تفسير آيات سوره نور و احزاب حدود و مقدار پوشش را براي زنان مشخص نمودهاند. در اينجا به بيان برخي از نظريات فقهاء ميپردازيم:
ابن رشد فقيه و فيلسوف معروف اندلسي مينويسد: عقيده اكثر علماء بر اين است كه بدن زن جز چهره و دو دست تا مچ عورت (×) است، ابوحنيفه معتقد است: قدمين نيز عورت شمرده نميشود لكن ابوبكر بنعبدالرحمان بنهشام بر اين باور است كه تمام بدن زن بلا استثناء عورت است. (8) در الفقه علي مذاهب الخمسه آمده است: علماء اسلام اتفاق نظر دارند كه بر هر يك از زن و مرد لازم است آنچه را در خارج نماز بايد بپوشد در حال نماز هم بايد بپوشد سپس ميگويد: به عقيده علماء شيعه اماميه بر زن در حال نماز همان قدر از بدن را واجب استبپوشاند كه در غير نماز بايد از نامحرم بپوشد. (9)
فقهاء اسلامي در دو موضع از كتابهاي فقهي خود وجوب حجاب و حدود پوشش را براي بانوان مطرح نمودهاند.
الف - در بحث پوشش در حالت نماز (بحثساتر)
ب - در بحث نگاه كردن مرد به زن نامحرم و يا عكس آن
علامه حلي(ره) ميفرمايد: جميع بدن زن عورت است جز چهره او به اجماع همه علماء، در همه شهرها جز ابوبكر بنعبدالرحمان بنهشام كه تمام بدن زن را عورت دانسته است. سخن او به اجماع فقهاء مردود است. زيرا از نظر علماء ما (شيعه) دو دست تا مچ نيز مانند چهره است و عورت نخواهد بود. مالك بنانس و شافعي و اوزاعي و سفيان ثوري در اين جهتبا علماء شيعه هم عقيدهاند، ابنعباس در تفسير كلام خدا: «و لا يبدين زينتهن الا ما ظهر منها» وجه و كفين را با هم استثنا نموده است. (10)
در پايان بايد گفت: فقهاء اسلامي در دو موضع از كتابهاي فقهي خود وجوب حجاب و حدود پوشش را براي بانوان مطرح نمودهاند.
الف - در بحث پوشش در حالت نماز (بحثساتر)
ب - در بحث نگاه كردن مرد به زن نامحرم و يا عكس آن امام خميني(ره) در اين دو باب فرمودهاند:
1 - عورت زن در نماز همه بدن اوست كه شامل سر و مويها ميگردد و فقط صورت (به مقداري كه بايد در وضو بايد شسته شود) و دستها تا مچ و پاها تا ابتداء ساق مستثني شده سپس فرمودهاند: از آن مقداري كه استثناء شده واجب است مقدار بيشتري را پوشاند تا يقين به پوشش مقدار واجب پيدا شود. (11)
2 - نگاه كردن مرد به زن نامحرم چه با قصد لذت و چه بدون آن حرام است و نگاه كردن به صورت و دستها اگر با قصد لذت باشد حرام است و اگر بدون قصد لذت باشد مانعي ندارد. (12) پي نوشت : 1- بحارالانوار، ج 104، ص 38، ح 34، ب33.
2- فتح الباري، ج 4، ص439 تا 442. حديث ايام حج صادر گرديده و احكام ديگري در مورد محرم استفاده ميشود و لكن قدر مسلم حرمت نگاه با شهوت از سوي مرد به زن و بعكس ميباشد، و جواز نگاه به صورت زن بدون ريبه همان طوري كه پيامبر(صلي الله عليه و آله و سلم) نگاه كرد و عمل پيامبر(صلي الله عليه و آله و سلم) نسبتبه فضل بنعباس نشانگر حرمت نظر به زن با لذت ميباشد؛ بايد توجه داشت اين روايت را كتب اهل سنت نقل كردهاند و اصل حديث هم مرفوعه ميباشد.
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید