راهنماي تغذيه دانش آموزان

دكتر كوروش جعفريان، متخصص تغذيه و استاديار دانشگاه علوم پزشكي تهران با عنوان اينکه هنگام امتحانات استرس دانش آموزان به شدت افزايش مي يابد و به همين دليل اختلالاتي در ترشح بعضي هورمونها از جمله آدرنالين و كورتيزول ايجاد ميشود گفت: «اين هورمونها که هورمون استرس ناميده ميشوند، به بدن کمک ميکنند تا انرژي بيشتري براي مقابله با شرايط جديد پيدا کند.»

دكتر جعفريان در ادامه، آبميوه هاي صنعتي را نيز به دليل داشتن شكر و مواد افزودني ، نامناسب ارزيابي كرده و گفت:آبميوه هاي صنعتي و نوشيدني هاي شيرين به اين دليل كه انرژي زيادي را يك جا تخليه و آزاد ميكنند، استرس زا هستند.

مصرف آب و لبنيات تسكين بخش هستند و ميتوانند در کاهش استرس دانش آموزان موثر باشند. دکتر جعفريان تاكيد كرد: «افراد بهتر است در موقع امتحان و استرس، از غذاهاي سبك و غذاهايي كه انرژيشان به مرور آزاد ميشود، استفاده كنند. غلات و موادي حاوي كربوهيدراتهاي پيچيده كه بيشتر در نان سنگك و بربري يافت ميشود و مقدار فيبر آنها بالاست، سبب كاهش استرس در افراد ميشود.

اين متخصص تغذيه با تاكيد بر مصرف تمام وعده هاي غذايي به ويژه صبحانه در ايام امتحانات اضافه کرد: در ايام امتحانات نبايد وعده هاي غذايي را حذف كرد، به خصوص صبحانه كه در كنترل استرس نقشي اساسي دارد، زيرا در هنگام صبح، ميزان ترشح كورتيزول به بيشترين حد خود مي رسد و صبحانه سبب كنترل استرس ميشود.

دكتر جعفريان همچنين با انتقاد از گرايش دانش آموزان و دانشجويان در فصل امتحانات به فست فودها و غذاهاي آماده كه استرس زا هستند، گفت: والدين بايد سعي كنند ساندويچ هاي خانگي و سالم را به همراه آبميوه هاي طبيعي براي دانش آموزان تهيه كنند.

عوارض و اختلالاتي که به علت تغذيه ي غلط در دوران امتحانات و کنکور ممکن است براي کودکان و نوجوانان پيش آيد و سلامتي آنان را تهديد کند، عبارتند از :

- کاهش قدرت حافظه و يادگيري ، در نتيجه عدم موفقيت در امتحانات

- کم خوني

- کمبود رشد و کوتاهي قد

- کاهش قدرت بينايي

- ناراحتي هاي عصبي از قبيل بد خلقي ، پرخاشگري ، بي حوصلگي ، خستگي و گيجي ، افسردگي

نکاتي که کودکان و نوجوانان در دوران امتحانات و کنکور بايد رعايت کنند.

* استراحت کافي به خصوص در اين دوران که فعاليت فکري زياد است، بسيار ضروري است. خستگي و بي خوابي قدرت حافظه و يادگيري را کاهش مي دهند.

* تحرک جسمي کافي ، موجب شادابي و قدرت بيشتر حافظه مي شود؛ در ضمن از بروز يبوست ، چاقي ، افزايش چربي هاي خون و خستگي پيشگيري مي کند.

* مصرف بيشتر لبنيات از قبيل شير ، ماست ، پنير کم چربي ، دوغ ، کشک براي کودکان و نوجوانان که در سنين رشد هستند ، ضروري است؛ به خصوص در وعده صبحانه مصرف شير و پنير مفيد است.

* مصرف تمام وعده هاي اصلي غذايي يعني صبحانه ، ناهار و شام و ميان وعده ي صبح و عصرانه مفيد است. خصوصاً وعده هاي اصلي غذايي اصلاً نبايد حذف شوند.

* استفاده از ميوه ها و سبزي هاي تازه ، ماهي ، تخم مرغ ( به ميزان متعادل ) به حفظ سلامت کودکان و نوجوانان کمک مي کند. در ضمن ويتامين ها و مواد معدني لازم را به بدنشان مي رساند.

* پروتئين موجود در ماهي و تخم مرغ از نوع بسيار خوب و با کيفيت بالاست و براي رشد کودکان و نوجوانان ضروري است.

* خوردن صبحانه براي همه ي افراد به خصوص کودکان و نوجوانان لازم است و به تقويت حافظه ي آنان کمک زيادي مي کند.

* مصرف آب ميوه ها و سبزي هايي مانند مرکبات ، گوجه فرنگي ، هويج در دوران امتحان مفيد است و حاوي ويتامين هاي ضروري براي تقويت قدرت حافظه ، شادابي و افزايش مقاومت بدن در برابر بيماري ها است.

* کودکان و نوجوانان بايد خود را عادت دهند که وقت کافي صرف خوردن غذا نمايند. به هنگام غذا خوردن ، خود را به برنامه هاي جنبي مشغول نکنند. از ديدن فيلم هاي تلويزيوني پرهيجان و يا گوش کردن به داستان هاي مهيج و تکان دهنده که روي اعصاب اثر بدي دارند، بپرهيزند.

* بحث و گفت و گو به هنگام غذا خوردن به خصوص چنانچه با عصبانيت يا هيجان توام باشد، صحيح نيست؛ زيرا موجب اختلال در هضم و جذب و متابوليسم مواد غذايي مي شود و در نتيجه مانع استفاده کامل سلول ها از مواد غذايي مي شود. حفظ آرامش روحي به خصوص موقع غذا خوردن، به حفظ سلامت و استفاده بيشتر بدن از مواد غذايي کمک مي کند. در ضمن از بروز اختلالات گوارشي از قبيل نفخ ، سنگيني دستگاه گوارش ، تهوع و دل درد پيشگيري مي کند.

* با آرامش غذا خوردن و خوب جويدن غذا، از مواردي است که بايد به آن توجه زيادي مبذول گردد و به صورت عادت در انسان به ويژه در کودکان و نوجوانان در آيد.