در سال‌هاي اخير با ورود زنان به دنياي كار و تحصيل از يك طرف و شرايط سخت ازدواج براي مردان از طرف ديگر، سن ازدواج افزايش يافته است. اين مسأله همراه با عدم تمايل زن و شوهر به بچه‌دار شدن تا فراهم آمدن شرايط مناسب، باعث شده حاملگي در سنين بالا اتفاق عجيب و غريبي نباشد.
شايد شما هم تا به حال در اين مورد فكر كرده باشيد كه بهترين سن حاملگي، چه سني است و از چه سني به بعد، يك زن بايد نگران بارداري و عوارض آن براي خود و فرزندش باشد.
امروزه حاملگي پس از سن 35 سالگي را به عنوان حاملگي پُرخطر در نظر مي‌گيرند. سني كه پس از آن، خطرات و عوارض بارداري، ناهنجاري‌ها و مرگ و مير مادر و جنين در آن افزايش پيدا مي‌كند.
در حالي كه بسياري از زنان براي ايجاد شرايط زندگي بهتر، قبل از تولد نخستين فرزند خود، بارداري را به تأخير مي‌اندازند. تحقيقات جديد نشان مي‌دهد به تعويق انداختن حاملگي تا سنين 30 سالگي، دوران بارداري را با دشواري‌ها و مخاطراتي همراه مي‌كند.
خطراتي مثل افزايش ناباروري و در نتيجه تقاضاي بيشتر براي لقاح آزمايشگاهي* (IVF) و افزايش غم‌انگيز مشكلات مربوط به جنين، سقط، حاملگي خارج رحمي، فشارخون،‌ديابت حاملگي، اختلالات ژنتيكي، اسكيزوفرني، حاملگي دوقلويي دو تخمكي، جداشدن زودرس جفت، جفت سرراهي و سزارين از جمله عوارضي هستند كه در صورت حاملگي در سنين بالا مي‌توانند گريبان گير مادر يا جنين شوند.
همچنين ثابت شده است كه با افزايش سن مادر بروز ناهنجاري‌هاي كروموزومي از نوع آناپلوئيدي(ناهنجاري مربوط به عدم تقسيم كروموزوم‌ها) به ميزان قابل توجهي افزايش پيدا مي‌كند تا جايي كه شانس داشتن فرزند با ژن‌هاي معيوب (سندرم داون) در سنين بالاي 45 سال يك مورد در 30 مورد تولد زنده است و اين در حالي است كه در يك زن 20ساله اين احتمال، يك در 2000 تولد زنده تخمين زده شده است.
نكته ديگر اين است كه با افزايش سن مادر، بروز حاملگي دوقلويي دو تخمكي افزايش پيدا مي‌كند؛ اگر چه در حال حاضر علت اصلي حاملگي چندقلويي در سنين بالاي مادر، استفاده از روش‌هاي كمك باروري (لقاح آزمايشگاهي) عنوان شده است.
تحقيقات ديگر نشان داده‌اند برخي از بيماري‌هاي مادر از جمله فشار خون بالا، در نتيجه اختلال خون‌رساني مي‌توانند منجر به جداشدن زودرس جفت در سنين بالاي بارداري شوند.
همچنين افزايش احتمال سقط در مادران سنين بالا نيز به بيماري‌هاي زمينه‌اي مادر نظير ديابت يا ناهنجاري‌هاي ژنتيكي خود جنين نسبت داده مي‌شود.
اما يك سؤال مهم اين است كه آيا تمامي زنان بالاي 35 سال در معرض خطرات ناشي از حاملگي در سن بالا قرار دارند؟
واقعيت اين است كه بارداري در سنين بالا هميشه هم ترسناك، يا بهتر بگوييم، خطرناك نيست.
بسياري از تحقيقات ثابت كرده‌اند در زنان داراي اندام فيزيكي مناسب و بدون مشكلات طبي، ميزان عوارض بارداري و جنيني كمتر است.گفته مي‌شود اگر چه مرگ‌و مير مادران در سنين بالاي 35 سال افزايش پيدا مي‌كند، اما بهبود مراقبت‌هاي طبي و بهداشتي باعث كاهش اين خطرات مي‌شود.
به عبارت ديگر، كليد اصلي به حداقل رساندن خطرات ناشي از سن بالاي حاملگي داشتن يك شيوه زندگي سالم است: رژيم غذايي مناسب، تمرينات ورزشي منظم، عدم استعمال دخانيات،  استراحت مرتب و خواب شبانه ي منظم. در اين راستا بر اهميت ورزش به ويژه ورزش‌هاي كششي تأكيد بسيار شده است، چرا كه تمرينات ورزشي كششي با بهبود خون‌رساني در لگن از توقف خون جلوگيري مي‌كنند.
مصرف روزانه ي مکمل اسيد فوليک،  پيش از بارداري و در ماه اول آن به مادران توصيه مي‌شود تا از ايجاد ناهنجاري‌هاي عصبي جنين جلوگيري شود، خصوصاً زماني که مادر براي مدتي از قرص هاي ضد بارداري استفاده کرد باشد.
در كنار تمام اين توصيه‌ها، مادران با سن بالا مي‌توانند در دوران بارداري از طريق معاينات مرتب توسط پزشک متخصص زنان و انجام آزمايش‌هايي نظير آمنيوسنتز يا كوردوسنتز تكامل طبيعي جنين خود را كنترل كنند.
با پيشرفت‌هاي جديد به دست آمده در دنياي پزشكي، مناسب نبودن حاملگي در زنان بالاي 50 سال در حال تبديل شدن به افسانه است و پزشكان مي‌گويند حتي زنان در اين سنين هم مي‌توانند براي بچه‌دار شدن آماده شوند. اگر چه خطرات غيرقابل اجتنابي براي مادر و بچه وجود دارد كه در مادران بالاي 40 سال افزايش پيدا مي‌كند.

افسانه بهرامي