برای روشن شدن فلسفه حجاب زن و راز تفاوت آن با پوشش مردان، توجه به مطالب ذیل لازم است:

الف- توجه به رابطه پوشش با فرهنگ دینی‏
 

بر اساس فرهنگ اسلامی، انسان موجودی است كه برای رسیدن به كمال و معنویّت خلق گردیده است. اسلام با تنظیم و تعدیل غرایز به ویژه غریزه جنسی و توجه به هر یك از آن‏ها در حدّ نیاز طبیعی، سبب شكوفایی همه استعدادهای انسان شده و او را به سوی كمال سوق داده است.
پوشش مناسب برای زن و مرد عامل مهمی در تعدیل و تنظیم این غریزه است.

ب- توجه به ساختار فیزیولوژی انسان‏
 

نوع پوشش زن و تفاوت آن با لباس مرد رابطه‏ای مستقیم با تفاوت‏های جسمی و روحی زن و مرد دارد.
در تحقیقات علمی در مورد فیزیولوژی و نیز روان‏شناسی زن و مرد ثابت شده كه مردان نسبت به محرّك‏های چشمیِ شهوت‏انگیز حساس ترند و چون تأثیر حس بینایی زیادتر است و چشم از فاصله دور و میدان وسیعی قادر به دیدن است، از سوی دیگر ترشّح هورمون‏ها در مرد صورتی یكنواخت و بدون انقطاع دارد، مردان به صورتی گسترده تحت تأثیر محرّك‏های شهوانی قرار می‏گیرند اما زنان نسبت به حس لمس و درد حساس ترند و به محرّك‏های حسی پاسخ می‏دهند. حس لامسه بروز زیادی ندارد و فعالیتش محدود به تماس نزدیك است.
از این گذشته چون هورمون‏های جنسی زن به صورت دوره‏ای ترشخ می‏شوند و به طور متفاوت عمل می‏كنند، تأثیر محرّك‏های شهوانی بر زن صورتی بسیار محدود دارد و نسبت به مردان بسیار كمتر است.
با توجه به مطالب فوق می‏توان گفت: حجاب در اسلام از یك مسئله كلّی و اساسی ریشه گرفته است. اسلام می‏خواهد انواع التذاذهای جنسی (چه بصری و لمسی و چه نوع دیگر) به محیط خانواده و در چهارچوب شرع و قانون اختصاص یابد و اجتماع تنها برای كار و فعالیت باشد، بر خلاف سیستم غربی كه حضور در جامعه را با لذت جویی جنسی به هم می‏آمیزد و تعدیل و تنظیم امور جنسی را به هم می‏ریزد.
اسلام قائل به تفكیك میان این دو محیط است و برای تأمین این هدف، پوشش و حجاب را توصیه نموده است، زیرا بی بند و باری در پوشش به معنای عدم ضابطه در تحریك غریزه و عدم محدودیت در رابطه جنسی است كه آثار شوم آن بر كسی پوشیده نیست.
پوشش زن در اسلام به این معنا است كه‌، زن در معاشرت با مردان بدن خود را بپوشاند و از جلوه‌گری و خودنمایی خودداری كند. بنابراین‌; لزوم حجاب از سوی اسلام در حقیقت برای حفظ كرامت زن است تا مورد بهره‌برداری هوسبازان‌، قرار نگیرد.
درست است كه حجاب‌، در ظاهر محدودیت زن را نشان می‌دهد; اما واقع و روح مسئله‌، حكایت از محدودیت كامیابیها به محیط خانوادگی و همسران مشروع و همچنین سلامت جامعه و حفظ آن از لجنزار فساد است.‌

ج- آثار و فواید رعایت حجاب و پوشش دینی‏
 

1- بهداشت روانی اجتماع و كاهش هیجان‏ها و التهاب جنسی كه سبب كاهش عطش سیری ناپذیری شهوت است.
 

زیرا آزادی معاشرتهای بی‌بند و بار، هیجانها و التهابهای جنسی را زیاد می‌كند. از سوی دیگر، غریزه جنسی نیز غریزه‌ای نیرومند است كه هر چه بیشتر اطاعت شود، سركش‌تر می‌شود. افزون بر این‌، تقاضای نامحدود، خواه ناخواه انجام نشدنی است و دست نیافتن به آنها منجر به اختلالات روحی و روانی می‌شود. لذا اسلام راه فساد جامعه را از سرچشمه می‌بندد. یعنی نگاه كه اولین واسطة ارتباط زن و مرد است‌، باید كنترل شود. به مرد می‌گوید: «قل للمؤمنین یغضوا من ابصارهم و یحفظوا فروجهم ...»(1)به زن هم می‌گوید: «قل للمؤمنات یغضضن من ابصارهن‌ّ و یحفظن فروجهن‌ّ ... »(2) یعنی زن و مرد نباید چشم چرانی كنند و نباید به قصد لذت به هم نگاه كنند، و یك وظیفه خاص نیز برای زن دارد; و آن این كه خود را از مردان بیگانه بپوشاند.

2- تحكیم روابط خانوادگی و برقراری صمیمیت كامل زوجین.
 

اختصاص یافتن استمتاعات و التذاذهای جنسی به محیط خانوادگی و در كادر ازدواج مشروع‌، پیوند زن و شوهر را محكم می‌سازد و به هر یك از طرفین این اعتماد را می‌دهد كه او تنها كسی است كه مورد عنایت و علاقه شریك زندگی خود قرار دارد. در حالی كه در جوامع غربی و سیستم‌های آزاد; رقیب و مزاحم‌، امنیت خاطر زوجین را از بین می‌برد.
با رواج بی حجابی و جلوه گری زن، جوانان مجرد، ازدواج را نوعی محدودیت و پایان آزادی‏های جنسی خود تلقّی می‏كنند وافراد متأهل هر روز در مقایسه‏ای خطرناك میان آن چه دارند و ندارند، قرار می‏گیرند. این مقایسه‏ها، هوس را دامن زده و ریشه زندگی را می‏سوزاند.

3- استواری اجتماعی و استیفای نیروی كار و فعالیّت
 

ارتباط حساب نشده و بی‌بند و باری‌ها، نیروی كار و فعالیت اجتماع را ضعیف می‌كند. اسلام با فعالیتهای فرهنگی‌، اقتصادی‌، اجتماعی زن و تحصیل او مخالف نیست‌. ولی با آلوده كردن محیط كار و فساد مخالف است‌. لذا در اجتماعی كه حریم بین زن و مرد رعایت نشود، ركود فعالیتهای اجتماعی و انحطاط اخلاقی خواهد بود. ‏
دختر و پسری كه در محیط كار و دانشگاه تحریك شهوانی شوند، از تمركز و كارآیی آن‏ها كاسته می‏شود و حكومت شهوت بر اجتماع سبب هدر رفتن نیروی فكری و كاری است.

4- بالارفتن ارزش واقعی زن و جبران ضعف جسمانی او
 

زن از نظر عاطفی و تأثیر پذیری‌، همیشه بر مرد تفوق دارد. لذا با رعایت حریم بین خود و مرد باعث حفط ارزش و موقعیت خویش می‌شود. اسلام تأكید دارد كه هر اندازه زن متین‌تر و با وقارتر باشد، احترامش افزوده می‌شود.
حیا، عفاف و حجاب زن می‏تواند در نقش عاطفی او و تأثیرگذاری بر مرد مؤثر باشد. لباس زن سبب تقویت تخیّل و عشق در مرد است و حریم نگه داشتن یكی از وسائل مرموز برای حفظ مقام و موقعیّت زن در برابر مرد است.
اسلام حجاب را برای محدودیّت و حبس زن نیاورده، بلكه برای مصونیّت او توصیه كرده است، زیرا اسلام راضی به حبس، ركود و سركوبی استعدادهای زن نیست، بلكه با رعایت عفاف و حفظ حریم، اجازه حضور زن را در اجتماع داده امّا از سوء استفاده شهوانی و تجاری منع كرده است.
در واقع حجاب موجب محدودیت، مردان هرزه می‏باشد كه در صدد كام جویی‏های آزاد و بی حد و حصر هستند و مصونیت زنان از دست این گروه از مردان منظور است.
علاوه بر مطالب فوق استاد مطهری در بیان این كه چرا حجاب به زنان اختصاص یافته می گوید: اما علت این كه در اسلام دستور پوشش، اختصاص به زنان یافته، این است كه میل به خود نمایی و خودآرایی مخصوص زنان است. از نظر تصاحب قلب‏ها و دل‏ها، مرد شكار است و زن شكارچی، همچنان كه از نظر تصاحب جسم و تن، زن شكار است و مرد شكارچی. میل زن به خود آرایی از حس شكارچی‏گری او ناشی می‏شود. در هیچ جای دنیا سابقه ندارد كه مردان لباس‏های بدن نما و آرایش‏های تحریك كننده به كار برند.
این زن است كه به حكم طبیعت خاص خود می‏خواهد دلبری كند و مرد را دل باخته و در دام علاقه خود اسیر سازد. بنابراین انحراف تبرّج و برهنگی، از انحراف‏های مخصوص زنان است و دستور پوشش هم برای آنان مقرر گردیده است".(1) به عبارت دیگر: جاذبه و كشش جنسی و زیبایی خاص زنانه و تحریك پذیری جنس مردانه، یكی از علت‏های این حكم است.
توصیه و دستور الهی به پوشش و حجاب برای زنان، به منظور ایجاد محدودیت و محرومیت و چیزهایی از این قبیل كه تنها فریب شیطانی‏اند نمی‏باشد، بلكه در واقع برای آگاهی دادن به گوهر ارزشمند در وجود زنان است كه باید از آن مراقبت و شده و حفظ شود و به تاراج نرود. این كاملاً معقول است كه هر چیزی ارزشمندتر باشد، مراقبت و محافظت بیشتری را می‏طلبد تا از دست راهزنان در امان باشد و به شكل یك ابزار برای مطامع سودپرستان در نیاید.
به یاد داشته باشیم كه غریزه جنسی، نیرومند و عمیق است. هر چه بیشتر اطاعت شود، سركش‏تر می‏گردد، همچون آتش كه هر چه به آن بیشتر هیزم بدهند، شعله ورتر می‏شود، و شهوت خود را به صورت یك عطش روحی و خواست اشباع نشدنی در می‏آورد.(2) و وضعیت جهان معاصر و كشانده شدن عده‏ای به همجنس بازی نشانه آشكاری از این حالت است.
بنابراین رعایت نكردن پوشش اسلامی توسط زنان نه تنها از بین رفتن حساسیت مردان را به دنبال ندارد، بلكه موجب طغیان غریزه جنسی آنان نیز می‏گردد و پس از مدتی باعث دلزدگی و بی معنایی آن خواهد شد. گاهی نیز لذت غریزة جنسی را به واسطة زیاده روی و افراط از بین می برد و انسان را به امور دیگر می كشاند.
در مورد مردان نیز این گونه نیست كه بتوانند با هر نوع لباسی از خانه بیرون آیند و نوع پوشش آنها می تواند به هر صورتی باشد بلكه مردان نیز در این جهت با محدودیت های خاص خود نسبت به پوشش مواجه هستند اما محدوده پوشش آنان به جهت حضور بیشتر در اجتماع و كارهای سخت و به جهاتی كه در بالا ذكر شد با زنان متفاوت است.

پي نوشت ها :
 

1. مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج 19، ص 436، با تلخیص
2. همان، ص 434