منازعه بين علم و دين منازعه اي جديد است و عمري به تاريخ علم جديد دارد آيين بهايي دقيقا

در اوج منازعه علم و دين پا به ميدان نهاد و حکم به تطابق علم و دين داد آيين بهايي با اين آموزه

جديد سعي در باز کردن گره از کار فروبسته نزاع علم و دين دارد نزاعي که در آن روزگار تنها با

حکم برتري يکي از طرفين دعوا (علم ويا دين) خاتمه مي يافت اما پيشرفتهايي که در فلسفه

علم و فلسفه دين روي داد دعواي علم و دين را از آن بحثهاي کلي دور کرد و اين مبحث در

فضايي جديدتر دنبال شد آنچه خواهد آمد ملاحظاتي نقادانه در باب تطابق دين با علم به عنوان

يکي از تعاليم دوازده گانه بهايي است

1- هم علم و هم دين مفاهيمي کلي هستند سوال اين است که مقصود از علم چيست؟ و

مراد از دين کدام است؟ و اين تطابق که به صورت کلي مطرح شده ناظر به چيست؟ آيا مقصود از

علم علم تجربي است و يا شاخه هاي علوم انساني چون روانشناسي و جامعه شناسي و …

را نيز در بر مي گيرد و آيا اين تطابق بين تمامي گزاره هاي ديني با تمامي گزاره هاي علمي

است؟ لذا مقصود دقيق از کلمات "دين، علم و تطابق" يا هماهنگي بايد روشن شود. 2- بحث علم و دين اگر چه هم به علم مربوط است و هم به دين اما نه بحثي علمي است و نه

ديني بلکه اين بحث در حوزه فلسفه علم و فلسفه دين و يا کلام ديني مي گنجد بنابراين تطابق

دين و علم نمي تواند آموزه اي ديني باشد .

3- از نظر آيين بهايي علم است که بايد با دين هماهنگ باشد يا دين باعلم؟ چرا که احکام علمي

دائماً در تغيير هستند جهان علم جهان تغييرات و نقض ها و ابطالهاي پي در پي است آيا آيين

بهايي براي تطابق و هماهنگي با علم دائماً احکام خود را تغيير مي دهد در باب علوم غير

تجربي و يا انساني و تاريخي نظر اين آيين چيست؟

4- بهاييان منظور از علم را در عبارت تطابق دين با علم و عقل را تمام آن چيزي مي دانند که از

عقل آدمي ناشي مي شود… با اين توصيف معناي عبارت فوق در اين جمله خلاصه مي شود که

ديانت بهايي با هر چه آدمي فکر مي کند و مي انديشد هماهنگ است اگر اين چنين است چرا

بهاييان دين خود را تبليغ مي کنند دين آنها با تمام آنچه در جهان است هماهنگ است.5- جريانهاي فکري سالهاست از کلي گويي و انتزاعي انديشي فاصله گرفته اند و به مطالعات

دقيق انضمامي و تاريخي روي کرده اند کلي گويي اگر چه هميشه با بزرگ گويي همبسته بوده

و موجب توجه مخاطب عام شده است اما در بازار علم و معرفت براي عبارات کلي و انتزاعي

بهائي پرداخت نمي شود.