در صورتي كه كودك شما از درد دهان رنج مي برد يا داراي ناراحتي در دهان يا زبان يا لب ها است ، به اين مبحث مراجعه كنيد. چون غشا (پوسته) داخلي دهان و پوست لب ها نازك و حساس هستند ، آماده زخم هاي جزئي و عفونت مي باشند. كودكان خردسال چون تمايل دارند اشياء‌ مختلف را وارد دهانشان نمايند، معمولاً دچار عفونت دهان و لب ها مي گردند. آلرژي ها نيز ممكن است باعث تورم دهان يا زبان گردند و ممكن است خطرناك باشند.

تورم دهان و زبان

اگر زبان يا دهان كودك شما به طور ناگهاني متورم شد، آمبولانس خبر كنيد. تورم ممكن است به سبب عكس العمل آلرژيك شديد باشد. اگر تورم ادامه يابد، ممكن است باعث مشكلات تنفسي شود كه مي تواند خطرناك باشد.

در صورتي كه كودك شما در اطراف لب ها دچار خشكي و ترك خوردگي شده باشد:

·آيا نواحي سخت و خشك شده، مانند تاول هاي ريز به نظر مي رسند؟

دليل احتمالي: كودك شما ممكن است دچار زخم سرد (cold sores) شده باشد كه بوسيله عفونت با ويروس تبخال بوجود مي آيد. بعد از عفونت اوليه، ويروس تيخال ممكن است براي چندين ماه يا حتي سال باقي بماند و به سبب هواي سرد يا قرار گرفتن در معرض تابش شديد آفتاب فعال گردد.

اقدام درماني:‌ اين حالت معمولاً به خودي خود برطرف مي گردد. البته مصرف كرمهاي ضد ويروس مي تواند روند بهبودي را تسريع بخشد به خصوص اگر در مراحل اوليه بيماري استفاده گردد. براي جلوگيري از انتشار اين ويروس به ديگران،‌ اجازه ندهيد كودكتان تا زمان وجود اين تاول كسي را ببوسد.

·آيا اين نواحي سخت شده داراي پوسته هاي عسلي رنگ مي باشند؟درمدت 24 ساعت به پزشك مراجعه كنيد.

دليل احتمالي: زرد زخم (Impetigo)، يك عفونت باكتريايي كه معمولاً بر روي پوست اطراف دهان بروز مي كند، محتمل مي باشد.

اقدام درماني: پزشك، احتمالاً به شما توصيه خواهد كرد كه پوسته ها را با يك پارچه كتاني و آب گرم برطرف كنيد. او ممكن است حتي كرمهاي آنتي بيوتيك براي ماليدن بر روي آن نواحي يا آنتي بيوتيك خوراكي تجويز كند. تا برطرف شدن عفونت، سعي كنيد كودك از حوله جداگانه استفاده كند تا مانع سرايت عفونت گردد. به دليل مسري بودن اين بيماري كودك را از ساير كودكان دور نگهداريد.

 ·آيا لب ها و پوست اطراف آنها قرمز رنگ و ترك خورده مي باشد؟

در صورتي كه كودك شما داراي لثه هاي قرمز رنگ و دردناك است:

·آيا وقتي كودك مسواك مي زند از لثه هايش خونريزي دارد؟

بلي- دليل احتمالي: كودك شما ممكن است به بيماري ژنژيت كه در آن لثه ها متورم و قرمز مي گردند، مبتلا شده باشد. اين بيماري معمولاً به دليل عدم رعايت بهداشت بوجود مي آيد. به دندانپزشك خود مراجعه كنيد.

اقدام درماني:‌ دندانپزشك، احتمالاً دندانهاي كودك شما را بررسي و تميز خواهد كرد و به شما توصيه مي كند كه مراقب لثه ها شديد باشد، دندانپزشك ممكن است آنتي بيوتيك تجويز كند.خير- دليل احتمالي و اقدام درماني: در آمدن يك دندان ممكن است باعث تورم    لثه ها گردد.

(دندان در آوردن رامشاهده كنيد) به كودك يك حلقه سفت و سرد شده مخصوص دندان درآوردن ، براي جويدن بدهيد. ژلهاي مخصوص دندان درآوردن كه بدون نسخه فروخته مي شوند، مي توانند براي لثه ها مؤثر باشند. اگر لازم شد به مقدار لازم و توصيه شده به كودك مسكن بدهيد.

·آيا كودك شما داراي زخم و لكه هاي زرد يا سفيد رنگ در داخل دهان يا روي زبان مي باشد؟

در مدت 24 ساعت به پزشك مراجعه كنيد.

دليل احتمالي: برفك دهان كه يك عفونت قارچي است، محتمل مي باشد. اين حالت در كودكان خردسال يا كودكان بزرگتر كه ايمني بدنشان بر اثر بيماري يا درمان دارويي ضعيف شده است ، بسيار رايج است.

اقدام درماني : پزشك، احتمالاً ژل ضد قارچ را براي رفع عفونت توصيه خواهد كرد. براي جلوگيري از بازگشت بيماري، تمام وسايل بازي، نوك شيشه هاي شير و حلقه هاي دندان در آوردن را كه كودكتان از آنها استفاده مي كند استريل كنيد.

در صورتي كه كودك شما داراي زخم هاي خاكستري كم رنگ يا تاول هايي در داخل دهان است:

· آيا كودك داراي تاولهايي بر روي كف دستها، خود دستها و همچنين كف پاها مي باشد؟

اقدام درماني: درمان خاصي براي اين حالت وجود ندارد. اگر تاول ها پاره شد و ايجاد زخم نمود، كودكتان را تشويق كنيد تا دهانش را با بيكربنات سودا (جوش شيرين) بشويد. به او در صورت نياز به مقدار تجويز شده مسكن نيز بدهيد(تسكين دهان درد را مشاهده كنيد). به كودكتان مقدار زيادي مايعات بنوشانيد (تشويق كودك به نوشيدن را مشاهده كنيد).

 · آيا كودك شما تب دارد و به طور كلي بيمار به نظر مي رسد؟

دليل احتمالي: محتمل ترين دليل، عفونت با ويروس تبخال (هرپس سيمپلكس) مي باشد كه باعث زخم هاي سرد مي گردد. وقتي كودك دچار اولين عفونت اين بيماري مي گردد ممكن است ناراحت و بيمار به نظر رسيده و دهان بسيار دردناكي داشته باشد. علايم مشابه ممكن است به سبب ويروسهاي مشابه يا داروهاي مصرفي تجويز شده بوجود آيند.

خير- دليل احتمالي: كودك ممكن است دچار زخم دهان شده باشد. اين زخمها معمولاً دليل خاصي ندارند اما معمولاً در مواقع استرس يا در محل زخم فرعي مانند صدمه حاصل از مسواك زدن بوجود مي آيند. اين زخم ها دردناك مي باشند ولي خطرناك نيستند.

اقدام درماني: شستن دهان با تركيب جوش شيرين ممكن است در تسكين درد مؤثر باشد(تسكين درد دهان را مشاهده كنيد). درمانهاي مختلفي نيز براي تسكين درد و بهبود اين زخم ها وجود دارند. اگر بعد از 15 روز اين حالت بهبود نيافت يا تعداد زخم ها زياد شد با پزشك خود مشورت كنيد.

·آيا كودك شما داراي ناحيه اي دردناك در گونه يا اطراف زبانش مي باشد؟

اگر از اين مبحث به نتيجه اي نرسيديد به پزشك خود مراجعه كنيد.

اقدامات زير ممكن است در تسكين درد دهان مؤثر باشند:

·در صورت لزوم به كودك به ميزان مناسب مسكن هايي مانند استامينوفن بدهيد.

· اگر كودك به اندازه كافي بزرگ است ، بايستي هر ساعت دهانش را با 4-1 قاشق چايخوري جوش شيرين كه در 100 ميلي ليتر آب گرم حل شده است، بشويد.

· به او خوردنيهاي نرم مانند بستني بدهيد.

·براي پيشگيري از برخورد مايعات به لب هاي دردناك و سخت شده مايعات را به كمك ني به او بنوشانيد.

·از دادن غذاهاي اسيدي يا نوشيدني هاي اسيدي مانند پرتقال يا آب ميوه ها به كودك خودداري كنيد.

·سعي كنيد روزي دوبار دندانهاي كودك را مسواك بزنيد اما مراقب نواحي دردناك باشيد.