پاسخ:
اين مذهب، دومين مذهب اهل سنت از نظر قدمت و سومين آن از نگاه قلمرو است.
مؤسس اين مذهب، مالک بن انس اصبحي از طبقه سوم فقيهان تابعي مدينه است.
او حدود سالهاي 90 تا 97 در آن شهر تولد يافت. مالک بيشتر زندگاني خود را در مدينه سپري کرد، فقه را نزد ربيعة بن فروخ، ابن شهاب زهري، نافع مولي عبدالله بن عمر بن هرمز، امام جعفر صادق عليه السلام و ابوالزناد فرا گرفت.
مالک، در برابر خلفا، سياست آرامي را دنبال مي‏کرد. اما با سکوت، او در برابر قيام نفس زکيه ـ سال (145 ه.ق). والي مدينه را به او بدگمان ساخت. والي مالک را مجازات کرد.
منصور بابت اين رفتار والي که بي‏اطلاع او صورت يافته بود، از مالک عذرخواهي نمود. همچنين هارون در سفر حج خود در سال 179 ه.ق. در آخرين سال عمر مالک، از او ديدار به عمل آورد .
با اين همه، مي‏توان گفت که مالک از عباسيان ناخشنود بوده چنانکه همين ناخشنودي او سبب گرايش امويان اندلس به او گشت.
مالک، در حديث شناسي پيشگام بود.
اثر مهم فقهي مالک کتاب «الموطأ» است که به درخواست منصور به نگارش آن پرداخت.
ديگر اثر او، «رسالة إلي الرشيد» است.
مذهب فقهي مالک، به مثابه يک مدرسه فکري نبوده و اجتهاد فقهاي آن فراتر از رأي مالک نمي‏رود. مالکيان در باورهاي اعتقادي خود پيرو مکتب اشعريند.
مذهب مالک پيش از ظهور مذهب شافعي، بر حجاز، مصر و سرزمين‏هاي آفريقايي اطراف آن، اندلس و سودان غلبه داشت و در بغداد هم حضور چشمگيري داشت تا آن که پس از سال 400 ه.ق. رو به افول نهاده، با ظهور مذهب شافعي در مصر، مذهب مالکي در آن به جايگاه دوم تنزل يافت اما موقعيت خود در شرق آفريقا را از دست نداد.
امروزه مذهب مالکي در قسمت‏هاي شمالي آفريقا، الجزاير، تونس، در قسمت‏هاي کوهستاني مصر، سودان، کويت، قطر، بحرين غلبه دارد و در فلسطين و عربستان هم ـ به ويژه منطقه احساء ـ به صورت محدودتر ادامه حيات مي‏دهد.
فقهاي مشهور در اين مذهب عبارتند از:
مالک بن انس اصبحي (امام المذهب) (م 179) صاحب المدونة الکبري به روايت‏سحنون.
ابوقاسم، معروف به ابن جزي (م 741) نويسنده کتاب القوانين الفقهيه في تلخيص مذهب المالکية.
احمد بن ادريس معروف به قرافي (م 684) صاحب الاحکام في تمييز الفتاوي عن الاحکام و مؤلف الفروق اين کتاب داراي چهار جزء است.
ابراهيم بن محمد، معروف به ابن فرحون مؤلف تبصره الحکام، اين کتاب در دو جزء تنظيم شده است.
محمد بن محمد اندلسي قرناطي، معروف به ابن عاصم (م 829) مؤلف تحفة الحکام، که اين کتاب هم دو جزء مي‏باشد.
ابوالحسن معروف به تسولي، مؤلف البهجة في شرح التحفة بالتحفة.
ابو عبدالله معروف به خطاب، صاحب مواهب الجليل شرح سيدي خليل. اين کتاب شامل شش جزء مي‏باشد.
عبد الله معروف به خرشي (م 1101) صاحب شرح مختصر سيدي خليل (م 767) . اين کتاب داراي شش جز مي‏باشد و عدوي (م 1189) حاشيه‏اي بر «مختصر» نوشته که با آن چاپ شده است.
مواق، مولف التاج و الاکليل لمختصري خليل.
علامه محمد بن احمد معروف به ابن رشد قرطبي (م 595) نويسنده بداية المجتهد و نهايه المقتصد، اين کتاب بسيار جالب است و دو جزء را شامل مي‏شود.
مالک علاوه بر کتاب، سنت، فتاوي صحابه، اجماع، قياس، استحسان، مصالح مرسله و استصحاب، عمل اهل مدينه را در زمره منابع ديني ياد کرده است. مالک، ظاهر قرآن را بر سنت مقدم مي‏داشت. مالک طعن بر اصحاب رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم را زشت شمرده و آن را جرم بزرگ مي‏دانست. مالک به درستي نظام «استخلاف» اذعان داشت. او همچنين قرآن را قديم دانسته و به جبر باور داشت.