دوره نوجواني:

مخاطره آميز ترين دوران زندگي از نظر شروع به مصرف مواد دوره نوجواني است . نوجواني دوره انتقال از کودکي به بزرگسالي و کسب هويت فردي و اجتماعي است در اين دوره ميل به استقلال و مخالفت با والدين به اوج خود ميرسد و نوجوان براي اثبات بلوغ و فرديت خود ارزشهاي خانواده را زير سوال ميبرد و سعي در ايجاد و تحليل ارزشهاي جديد خود دارد مجموعه اين عوامل ، علاوه بر حس کنجکاوي و نياز به تحرک تنوع و هيجان فرد را مستعد مصرف مواد مي نمايد.

ژنتيک :

شواهد مختلفي از استعداد ارثي اعتياد به الکل و مواد وجود دارد تاثير مستقيم عوامل ژنيتيکي عمدتا از طريق اثرات فارماکوکينتيک و فارکوديناميک مواد در بدن ميباشد که تعيين کننده تاثير مواد بر فرد است برخي از عوامل مخاطره آميز ديگر نيز تحت نفوذ عوامل ژ نيتکي هستند مانند برخي اختلال هاي شخصيتي و رواني و عملکرد نامناسب تحصيلي ناشي از اختلالهاي يادگيري.

صفات شخصيتي:

عوامل مختلف شخصيتي با مصرف مواد ارتباط داند از اين ميان ، برخي از صفات بيشتر پيش بيني کننده احتمال اعتياد هستند و به طور کلي فردي را تصوير مي کنند که با ارزشهاي يا ساختارهاي اجتماعي مانند خانواده مدرسه و مذهب پيوندي ندارد و يا از عهده انطباق ، کنترل يا ابراز احساسهاي درد ناکي مثل احساس گناه ، خشم و اضطراب بر نمي آيد اين صفات عبارتند از : عدم پذيرش ارزشهاي سنتي و رايج مقاومت در مقابل منابع قدرت نياز شديد به استقلال ، صفات ضداجتماعي ، پرخاشکري شديد ، احساس فقدان کنترل بر زندگي خود ، اعتماد به نفس پايين ، فقدان مهارت مقاومت د ربرابر پيشنهاد هاي خلاف ديگران ، فقدان مهارتهاي اجتماعي و انطباقي از آنجا که اولين مصرف مواد معمولا از محيطهاي اجتماعي شروع مي شود هر فدر فرد قدرت تصميم گيري و مهارت ارتباطي بيشتري داشته باشد بهتر مي تواند در مقابل فشار همسالان مقاومت کند.

اختلالات رواني:

در حدود 70 درصد موارد همراه با اعتياد اختلال هاي ديگر روانپزشکي نيز وجود دارد شايع ترين تشخيصها عبارتند از : افسردگي اساسي ، اختلال شخصيت ضد اجتماعي ،فوبي ، ديس تايمي ، اختلال و سواسي جبري اختلال پانيک ، مانيا ، اسکيزوفرني.

نگرش مثبت به مواد:

افرادي که نگرشها و باوردهاي مثبت و يا خنثي به مواد مخدر دارند احتمال مصرف و اعتيادشان بيش از کساني است که نگرشهاي منفي داند اين نگرشهاي مثبت معمولا عبارتند از کسب بزرگي و تشخص رفع دردهاي جسمي و خستگي ، کسب آرامش رواني ، توانايي مصرف مواد بدون ابتلا به اعتياد.