حتما براي شما هم پيش آمده که بعد از صرف غذاي مورد علاقه تان، احساس آرامش و نشاط کنيد و حتما با شرايط استرس زا نيز مواجه شده ايد که در اين شرايط ناخودآگاه به سمت مواد خوراکي رفته ايد، تا به اين طريق، استرس را از خود دور کنيد.

فکر مي کنيد موادغذايي به خلق و خو هم ربط داشته باشند؟ به نظر کارشناسان تغذيه، اگر بدن شما از نظر شيميايي و ترکيبات طبيعي خود متعادل باشد، خلق و رفتار شما هم متعادل مي شود. عوامل زيادي مي توانند تعادل بدن شما را به هم بزنند. بعنوان مثال، بسياري از زنان دچار کم خوني هستند. اين مسئله باعث افسردگي و خستگي زودرس مي شود، يا افراد سالمند معمولا با کمبود ويتامين هاي گروه مواجه اند، که روي سيستم عصبي و رفتاري بسيار موثر است.

در افرادي که بطور منظم و سر وقت غذا نمي خورند، قندخون دائما در حال تغيير است و ثبات لازم را ندارد و همين مسئله روي قدرت تفکر و تمرکز و در نتيجه خلق و خو تاثير مي گذارد. بعضي مردم هم به بعضي موادشيميايي موجود در غذا حساسيت دارند که حين مصرف اين موادغذايي خاص، خلق و خوي آنها دچار مشکل مي شود.

در مطالعه اي که روي ۲۰۰نفر از مردم انگلستان انجام شد، تاثير غذا بر سلامت ذهني و رواني افراد، مورد مطالعه قرار گرفت. به اين افراد توصيه شد مصرف غذاهايي را که براي خلق و خو استرس زا هستند، قطع کنند و همزمان مقدار غذاهايي را که از ذهن و خلق فرد حمايت مي کنند افزايش دهند. موادغذايي که براي خلق فرد، استرس زا يا تنش زا محسوب مي شوند، شامل شکر، کافئين موجود در قهوه، الکل و شکلات(در صورت مصرف بيش از حد) است، در حالي که مي توان براي موادغذايي حمايت کننده خلق و خو به آب، سبزي، ميوه و ماهي اشاره کرد. ۸۸درصد افرادي که از رژيم هاي غذايي حمايت کننده خلق و خو استفاده کردند، از نظر ذهني و رواني، وضعيت بهتري پيدا کردند. ۲۶درصد آنها اظهار کردند تغيير خلق و خو در آن ها کمتر شده است. در ۲۶درصد ديگر تعداد حملات پانيک(هراس) و اضطراب کمتر شده بود و ۲۴درصد ديگر عنوان کردند کمتر دچار حالت افسردگي شده اند.

گروه عظيمي از موادشيميايي موجود در مغز که خلقيات را کنترل مي کنند نوروترانسميتر(ميانجي عصبي) نام دارند. معروف ترين آنها «سروتونين» است که بعنوان ماده شادي آور به حساب مي آيد. اين موادشيميايي تعيين مي کنند که آيا شما احساس خوبي داريد يا خير، کاملا پر انرژي هستيد يا کاملا خسته ايد، تحريک پذيريد و کلافه به نظر مي رسيد يا نه. اين موادشيميايي موجود در مغز که کاملا حياتي هستند براي اينکه عملکرد طبيعي داشته باشند به انرژي نياز دارند و مغز يکي از معدود نواحي بدن است که براي تامين انرژي خود، کاملا و فقط به گلوکز وابسته است. گلوکز در شکر، قند و بسياري مواد ديگر وجود دارد. متخصصان معتقدند اگر سطح گلوکز خون(قندخون)، تمام طول روز در شرايط پايداري باقي بماند و نوسان نداشته باشد، بتدريج مغز را تغذيه مي کند و مشکلي پيش نمي آيد. براي اينکه قندخون حالت پايداري پيدا کند، بايد از کربوهيدرات هايي استفاده کرد که قندخون را ناگهان بالا نمي برند. اين کربوهيدرات ها در نان حاوي غلات، لوبيا، غلات کامل، سويا، سيب، هلو و ساير ميوه ها وجود دارند. موادي مثل کيک، چيپس، شکلات و شيريني، قندخون را سريعا افزايش مي دهند. در نتيجه بدن شما ناچار مي شود براي ورود اين قندها به درون سلول يا ذخيره کردن آنها بطور ناگهاني و به شدت، هورمون انسولين ترشح کند و تعادل طبيعي سيستم کنترل کننده قندخون بر هم مي خورد.

▪ سعي کنيد قندخون تان در شرايطي پايدار حفظ شود. نگذاريد قندخون دچار نوسانات شديد شود. براي اين کار بايد در فواصل غذايي حتما از ميان وعده هاي غذايي استفاده کنيد و هر چهار ساعت يکبار از تنقلاتي سالم استفاده کنيد. توصيه مي شود از تنقلاتي مثل خشکبار، آجيل، ميوه و سبزي استفاده شود.

▪ مقدار آب مصرفي شما بايد کافي و متعادل باشد. اين مقدار به فعاليت روزانه و درجه حرارت هوا نيز بستگي دارد. هرچه فعاليت بيشتر باشد و هوا گرم تر، مقدار آب مصرفي بايد بيشتر شود. يادتان باشد هيچ نوشيدني اي جاي آب را نمي گيرد. پس از آن غافل نشويد.

▪ روزي ۲۰دقيقه ورزش کنيد; زيرا روزي ۲۰دقيقه ورزش، خلق را تقويت مي کند. البته اگر مي خواهيد چربي هاي اضافه را آب کنيد، بايد نيم ساعت ديگر هم به ورزش ادامه دهيد.

▪ هيچ وقت سراغ رژيم هاي لاغري که ناگهاني و سريع وزن کم مي کنند نرويد. کاهش وزن ناگهاني شما را کاملا عصبي و بداخلاق مي کند.

▪ چربي در حد متعادل اثر ضدافسردگي دارد. بجاي چربي هاي خالص از چربي هاي غيراشباع ساده و پيچيده، روغن هاي گياهي و روغن ماهي استفاده کنيد، زيرا اين چربي ها حاوي امگا۳ هستند که بسيار مفيد است.

▪ از شير و گوشت بوقلمون استفاده کنيد، زيرا حاوي «تريپتوفان» است. «تريپتوفان»، اسيدآمينه اي است که باعث مي شود قندخون در دسترس نوروترانسميترها قرار گيرد. براي اينکه جذب تريپتوفان اين مواد بيشتر باشد، کمي کربوهيدرات(مثل نان، برنج، خرما و...) همراه با آنها مصرف کنيد.

▪ حتما صبحانه ميل کنيد و اصلا از خوردن آن صرف نظر نکنيد.

▪ وقتي به فروشگاه مي رويد، بيشتر سراغ ميوه و سبزي برويد، نه شيريني و کيک و شکلات.

▪ سعي کنيد از مصرف غذاهايي که داخل سلفون پيچيده شده اند، اجتناب کنيد.

▪ مصرف قهوه و نوشابه هاي گازدار را محدود کنيد.

▪ هيچ وقت يک گروه از موادغذايي را از رژيم خود حذف نکنيد; مثلا بطور کل نان و برنج را از رژيم غذايي خود حذف نکنيد، بلکه مصرف آنها را به حد تعادل برسانيد.

در تحقيقاتي که اخيرا انجام گرفته مشخص شده است در شرايط استرس و خستگي، زنان بيش از مردان سراغ تنقلات مي روند و بيش از حد از آنها استفاده مي کنند. بررسي ها نشان داده است زناني که با اصوات بلند مواجه اند يا کارهاي سخت و طاقت فرسا دارند نسبت به مردان، بيشتر به سمت غذاهايي مثل شکلات، چيپس و پنير روي مي آورند. همين بررسي ها نشان داده است مردان و زنان در دوراني که استرس دارند، بيشتر مي خورند. در طول روز شرايطي پيش مي آيد که براي فرد ايجاد استرس و تنش مي کند، در اين شرايط، اکثر افراد به خوردن روي مي آورند، تا اين استرس را برطرف کنند; حتي زناني که به کارهاي سخت مشغولند، در تعطيلات آخر هفته بيشتر مي خورند.

در يک مطالعه ۲۹مرد و ۳۴زن، ۱۸تا۴۵سال مورد بررسي قرار گرفتند و به ۳گروه تقسيم شدند و از آنها درخواست شد به حل مسائل رياضي و هندسه مشغول شوند.

▪ در گروه اول; يک بلندگو نزديک آنها گذاشته شد، که صداي بسيار بلندي توليد مي کرد، به حدي که آنها به سختي مي توانستند مسائل رياضي را حل کنند و البته اعضاي اين گروه با آنکه کليد کنترل صدا در دسترس آنها بود، به هيچ وجه قادر نبودند صدا را قطع کنند و بايد آن را تحمل مي کردند.

▪ در گروه دوم; همه شرايط مثل گروه اول بود، با اين تفاوت که اعضاي اين گروه اصلا نمي دانستند کليد قطع و کنترل صدا کجاست.

▪ براي گروه سوم; اصلا صدايي پخش نمي شد. بعد از اتمام حل مسائل رياضي از افراد درخواست شد براي ۱۲دقيقه در اتاقک هايي بنشينند و قبل از شروع مرحله بعدي تنقلاتي مثل چيپس، شکلات، ژله، پفک و غيره را ميل کنند.