پوكي استخوان بيماري است که به سبب آن استحكام بافت استخواني كم شده و از مقاومت استخوان نيز كاسته ميشود. ذخيره شدن کلسيم در استخوان ها که باعث سفت و محکم شدن آنها مي شود، قبل از تولد آغاز ميشود و تا سن 30 سالگي ادامه مييابد . در 30 سالگي استخواهاي يک فرد سالم به بيشترين سختي خود ميرسد. اگر فعاليت بدني کم باشد يا رژيم غذاي مناسب نبوده و حاوي مقدار کمي کلسيم باشد، به تدريج کلسيم استخوانها کم شده و استخوانها شکننده ميشوند وبيماري پوکي استخوان ايجاد مي شود.پوكي استخوان بيماري است که بدون علامت خاصي بوده و معمولاًبا ايجاد يک شکستگي در يکي از استخوانهاي بدن بخصوص استخوانهاي مهره، لگن و مچ خود را نشان دهد، اين شکستگي ها ممکن است به دنبال سقوط يا حتي يک ضربه خفيف مثل نشستن ناگهاني، لغزيدن و پيچ خوردن، زمين خوردن، برخورد با اشياء و حتي ممکن است، بدون هيچ ضربه اي خودبخود بشکنند.

چه كساني درمعرض خطر پوكي استخوان قرار دارند؟
1. در زنان بعد از يائسگي به علت توقف ترشح هورمونهاي زنانه و نقش مهم اين هورمونها در استحكام استخوان ها، شيوع پوكي استخوان زيادتر ميشود. هورمونزنانه (استروژن) در مقابل از دست رفتن استخوان محافظت ايجاد مىکند، جذب کلسيم را بهبود مىبخشد و اثر ورزش بر روى استخوانها را افزايش مىدهد.

2. حدود نيمياز زنان مسنتر از 45 سال و 90 درصد زنان مسنتر از 75 سال به بيماري پوكي استخوان مبتلا ميشوند.

3. مردان مسن نيز به پوكي استخوان مبتلا ميشوند كه البته ميزان ابتلاي آنان كمتر از زنان است.

4. به طور تقريبي از هر سه زن يك نفر و از هر دوازده مرد يك نفر به پوكي استخوان مبتلا ميشوند

5. پيامد ها وعوارض پوكي استخوان

6. پوکي استخوان باعث کاهش کيفيت زندگي و براي برخي باعث معلوليت دائمي مي گردد.

7. اغلب اوقات شکستکي هايي که به دليل پوکي استخوان صورت مي گيرد به طور کامل بهبود نمي يابند و افراد از اين بابت رنج مي برند.

8. شکستگي لگن از عوارض شايع پوکي استخوان است و بيماراني که دچار شکستگي لگن مي شوند در معرض خطر مشکلات زيادي در ارتباط با اين بيماري قرار مي گيرد.

9. بسياري از کساني که دچار شکستگي لگن در رابطه با پوکي استخوان مي شوند، نياز به پرستاري طولاني مدت براي مراقبت در منزل بعد از دوره بهبودي اوليه به علت عوارض مرتبط با شکستگي پيدا مي کنند.

10. مرگ و مير افرادي که مبتلا به پوکي استخوان هستند و دچار شکستگي لگن شده اند، در 12 ماه اول بعد از شکستگي لگن در حدود 20 ٪ است.

11. کيفوز پوکي استخوان عارضه جدي است که در آن شکستگي مهره در نهايت به تغيير شکل ستون فقرات مي انجامد، که باعث مي شود فرد بيمار کوهان دار به نظر برسد، اين عارضه مي تواند باعث مشکلات تنفسي نيز بشود.

12. تغذيه، نقش مهمي در بروز يا پيشگيري از پوكي استخوان به عهده دارد و افرادي كه كلسيم كافي در رژيم غذايي آنها وجود ندارد يا ويتامين د ويا ويتامين ث كافي دريافت نمي كنند، بيشتر در معرض ابتلا به پوکي استخوان هستند.

13. كلسيم يكي از اجزاي سازنده استخوان است و غذاي روزانه هر فرد بالغ بايد حداقل حاوي 1000 تا 1200 ميليگرم كلسيم باشد. البته اين مقدار نياز در زنان باردار، شيرده، يائسه، افراد مسن و درسنين بلوغ بيشتر بوده و بين 1500 تا 2000 ميليگرم است.

14. منابع حاوي کلسيم عبارتند از شير مادر، هر نوع شير و غذايي که از شير تهيه شده است (مانند پودر شير، پنير، ماست، دوغ ، كشك ، بستني و قرهقوروت) و ماهي هاي کوچک مثل ماهي كيلكا که با استخوان خورده مي شوند، انواع حبوبات ( نخود و لوبيا، عدس،ماش..)، سبزي هاي برگ سبز تيره ( جعفري، ، كرفس، برگ چغندر).

15. بايد توجه داشت كه هر چه ميزان چربي شير ومواد لبني بشيتر باشد ، كلسيم آن كمتر اشت . بنابر اين براي تامين كلسيم مورد نياز بدن بايد از شير ولبنيات كم چرب ( كمتر از %5/1) استفاده كرد.

16. ساير منابع حاوي كلسيم عبارتند از: كلم پيچ، گل كلم ، كلم بروكلي ، نخودفرنگي ،شلغم، ترب، هويج، پرتقال، انگور و توت فرنگي، خرمالو، زيتون، ، كشمش، بادام، كنجد.

17. مصرف کم شير به عنوان يکي از مواد غذايي غني از کلسيم، يکي از علل دريافت ناکافي کلسيم از برنامه غذايي روزانه در خانوارهاي ايراني باشد.

18. هر ليوان شير داراي ۳۰۰ ميليگرم کلسيم است. مقدار مناسب دريافت روزانه کلسيم براي بزرگسالان بين ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ ميليگرم است .

19. افرادي که نمىتوانند در برنامه غذائى خود کلسيم کافى را بگنجانند، مىتوانند با نظر پزشک، از مکملها استفاده کنند.

20. ويتامين د براي استحكام استخوانها ضروريست. ويتامين د به جذب کلسيم و فسفر از روده کمک کرده و موجب بکار گيري اين مواد معدني در ساختمان استخوان ها و دندان ها مي شود.

21. کمبود طولاني مدت ويتامين د منجر به کاهش جذب کلسيم شده و خطر پوکي استخوان را افزايش مي دهد. مواد غذايي غني از ويتامين د عبارتند از شير، کره، پنير، کشک، ماست و روغن حيواني، ماهي هاي چرب، زرده تخم مرغ و جگر.

22. فرآورده هاى لبنى محتوى ويتامين د از بهترين منابع کلسيم در رژيم غذائى بهشمار مىروند.

23. مصرف زياد نمک احتمال ابتلا به پوکي استخوان را افزايش مي دهد، بصورتي که به ازاي مصرف هر۲۳۰۰ ميلي گرم نمک،۴۰ ميلي گرم کلسيم بدن از دست مي رود.

24. مصرف روغن جامد و نوشابه هاي گازدار از جمله عواملي هستند که که بر روي جذب کلسيم تاثير گذاشته و احتمال ابتلا به پوکي استخوان را بالا مي برد.

25. مصرف مقدار زياد فسفر در رژيم غذايي به شدت جذب روده اي کلسيم را کاهش مي دهد. به طور مثال با مصرف زياد نوشابه هاي گازدار که در ترکيب خود حاوي اسيد فسفريک هستند در عمل بخش عمده اي از کلسيم جذب نخواهد شد.

26. فعاليت بدني و ورزش باعث استحكام استخوانها در هر سني ميشود. عدم تحرك و استراحت زياد باعث تحليل استخوانها و پوكي آن ميشود و دردهاي استخواني را بيشتر ميكند.

27. فعاليت بدني روزانه با افزايش جذب کلسيم به سلامت بدن انسان به ويژه استخوان ها کمک زيادي مي کند. بهترين، مفيدترين و بيخرجترين ورزش براي انسانهاي بالغ و به ويژه افراد مسن پيادهروي است. توجه داشته باشيد كه ورزشهاي تحمل وزن، مثل پياده روي نقش مهمي در رسوب كلسيم در استخوانها دارند. ورزشهايي كه فشار و تحمل استخواني ندارند كمتر از ورزشهاي تحمل وزن در اين مسئله اثر مثبت دارند.

28. مصرف الكل، سيگار، قهوه فراوان از عوامل افزايش دهنده و تشديد كننده پوكي استخوان هستند.

29. كساني كه خود سيگار ميكشند يا همنشين سيگاريها هستند، در معرض پوكي استخوان زودرس قرار دارند و زناني كه سيگار ميكشند دچار پوكي استخوان شديدتري ميباشند.

30. با داشتن برنامه غذايي و فعاليت هاي بدني مناسب، مي توانيم حافظ سلامتي استخوانها يمان بوده و از ابتلا به پوكي استخوان در ميانسالي و پيري جلوگيري کنيم.

به نقل از به سايت