اصولا اسهال خفيفي که با ساير علائم (تب، دفع خون و …) همراه نباشد، خودبخود بهبود مييابد، اما در صورتي که حالت آزاردهندهاي به خود بگيرد، ميتوان از فرآورده هاي ضد اسهال بهره گرفت. اين فرآورده ها نيز تنها در درمان شرايط موقت و گذرا توصيه ميشوند.

در صورتي که اسهال بيش از دو روز به طول بيانجامد، يا با تب بالا و از دست دادن پنج درصد کل آب بدن يا دفع خون همراه شود، هرگز خوددرماني نکنيد و فورا به پزشک مراجعه کنيد.

ممکن است اسهال باعث از دست دادن مقدار زيادي از آب و املاح بدن شود. در اين شرايط، دهان خشک شده و چشم ها گود ميافتند. ضعف، کاهش ميزان دفع ادرار و سرگيجه نيز از علائم ديگر اين عارضه هستند. بنابراين جايگزيني آب از دست رفته براي افراد مبتلا به اسهال، خصوصا در اطفال، از اهميت ويژهاي برخوردار است. در اين گونه موارد ميتوان با نوشيدن انواع مايعات و يا استفاده از محلول هاي خوراکي نظير ORS (او آر اس)، آب و املاح از دست رفته را جبران کرد.

 در صورت عدم دسترسي به پودر بسته بندي شده ORS ، ميتوان از دستور زير براي تهيه آن استفاده کرد:

دو قاشق مرباخوري شکر
يک قاشق چايخوري نمک
نصف قاشق چايخوري جوش شيرين
چهار ليوان آب جوشيده سرد شده و يا آب ميوه

تمامي مواد بالا را با هم مخلوط کرده و در پارچ بريزيد و در يخچال قرار دهيد تا خنک شود، به خصوص براي بچه ها حتما خنک کنيد تا بتواند آن را بخورد.

روش هاي غيردارويي براي درمان اسهال
اسهال و استفراغ در اکثر موارد خود به خود بهبود مي يابند. اما لازم است همزمان با اين بيماري، آب و املاح از دست رفته ي بدن جبران شود. خوردن مايعات، بهترين روش جايگزيني آب از دست رفته بدن است.

بنابراين لازم است فرد در حد تحمل و در فواصل معين از مايعات استفاده کند. در مجموع بهترين اقدام در مورد اسهال و استفراغ، جبران املاح از دست رفته ي بدن است.

ضمنا در مورد شيرخواراني که از شير مادر تغذيه ميکنند، به هيچ عنوان نبايد شير مادر را قطع نمود، اما براي کودکاني که با شير خشک تغذيه ميشوند، طبق تجويز پزشک نوع مناسبتري از شيرخشک توصيه ميشود.

روش هاي ديگر عبارتند از : استراحت، رژيم غذايي مناسب (مصرف مايعات، غذاهاي کم حجم، ولي مقوي و پرهيز از مصرف سبزيجات و ميوهجات خام) و خودداري از مصرف مواد ملين مثل آلو.

10 ماده غذايي مناسب براي درمان اسهال
1- دم کرده يونجه اسهال را درمان مي کند. اما مصرف زياد يونجه توصيه نمي شود، زيرا باعث ايجاد نفخ مي شود.

2- علف هفت بند، براي درمان اسهال خوني، بواسير و اسهال مفيد است.

3- در طب سنتي هند موز کال، يبوست زا است و در درمان اسهال ساده و اسهال خوني مفيد است و در بهبود زخم هاي روده کاربرد دارد. شيره گل هاي موز براي درمان اسهال خوني معجزه مي کند.

4- چاي ريحان براي رفع بي اشتهايي، درمان اسهال، نفخ و زخم معده به کار مي رود.

5- گشنيز گاهي اوقات به عنوان يک ملين براي درمان يبوست و گاهي براي درمان اسهال استفاده مي شود.

6- خرما در درمان اسهال و اختلالات روده اي نقش دارد.

7- ماست براي درمان اسهال کودکان مفيد است. متخصصان در هنگام مصرف آنتي بيوتيک ها، مصرف ماست را توصيه مي کنند، زيرا اغلب آنتي بيوتيک ها باعث نابودي باکتري هاي مفيد دستگاه گوارش و اختلال در کار آن و بروز اسهال مي شوند.

8- گل هاي خشک شده انبه، براي درمان اسهال، اسهال خوني مزمن و برخي مشکلات مثانه مفيد است. مغز هسته انبه، ضد اسهال است.

9- مصرف ازگيل خام موجب تقويت بدن ميشود و براي درمان اسهال مفيد است.

10- سيب را مي توان براي برطرف کردن اسهال حتي براي کودکان به کار برد. بدين منظور سيب را بايد رنده کرد و خورد.

فرآوري: مريم سجادپور

بخش تغذيه و سلامت تبيان