سنگ هاي کليه علايم و جنبه هاي باليني مشابهي دارند، ولي نوع بيماري و درمان آنها متفاوت است. براساس مطالعات درازمدت، در بسياري ازموارد احتمال عود مجدد وجود دارد، لذا سنگ دفع شده بايد تجزيه شده و ارزيابي هاي لازم روي بيمار صورت گيرد.

افزايش فيبر غذايي، سبب کاهش عوامل خطر تشکيل سنگ به خصوص سنگ هاي کلسيمي مي شود.

عوامل زمينه ساز بروز سنگ هاي کليه:

1- کم تحرکي: کم تحرکي که مثلاً در هنگام بيماري يا ناتواني رخ مي دهد، مي تواند سبب برداشت کلسيم بيشتري از استخوان شده ، لذا غلظت کلسيم در ادرار افزايش مي يابد.

2- پرکاري تيروئيد: پرکاري تيروئيد اوليه، سبب افزايش دفع کلسيم مي شود. حدود دوسوم افرادي که بيماري غد د درون ريز دارند، مبتلا به سنگ کليه مي شوند. در عين حال اين اختلال تنها 5% موارد سنگ هاي کلسيمي را در بر مي گيرد.

3- اسيدوز توبولي کليه: در اثر نقص در توليد آمونياک به وسيله ي کليه، افزايش دفع کلسيم (توسط کليه) ايجاد مي شود.

4- مصرف زياد نمک : براساس مطالعات، مصرف زياد نمک سبب افزايش دفع کلسيم درادرار مي شود.

5- افزايش کلسيم ادرار با علت ناشناخته : برخي افراد حتي با مصرف رژيم غذايي کم کلسيم، به دلايل ناشناخته روزانه تا 500 ميلي گرم کلسيم دفع مي کنند.

اختلالات گوارشي توام با سوء جذب، معمول ترين علت افزايش دفع ادراري اگزالات مي باشند که در بيماري ها يي مانند کرون و سلياک ديده مي شود. زيرا چربي جذب نشده، کلسيم را در روده باند مي کند و در نتيجه جذب اگزالات افزايش مي يابد.

يک اختلال ژنتيکي نادر نيز باعث افزايش اگزالات در ادرار مي شود که در نتيجه سنگ هاي اگزالات کلسيم عود کننده، ايجاد مي شوند که نهايتاً نارسايي کليه ايجاد مي شود. اين افراد معمولاً قبل از رسيدن به دهه ي سوم زندگي تلف مي شوند.

8- فيبر غذايي: افزايش فيبر غذايي، سبب کاهش عوامل خطر تشکيل سنگ به خصوص سنگ هاي کلسيمي مي شود.

انواع سنگ هاي کليه:

1- سنگ هاي اگزالات و فسفات کلسيم: حدود 80% سنگ هاي کليه، از جنس اگزالات کلسيم هستند و بروز اين نوع سنگ کليه بيشتر در سنين ميانسالي است. از جمله علل ديگر، پرکاري تيروئيد، افزايش اسيد اوريک ادرار، اسيدوز توبولي کليه، افزايش اگزالات ادرار و افزايش کلسيم ادرار مي باشد. درمان اوليه شامل برطرف کردن عامل اصلي است. براي مثال در درمان پرکاري تيروئيد، غده ي تيروئيد برداشته مي شود. در اسيدوز توبولي کليه، درمان بيکربناتي و پتاسيمي است.

3- سنگ هاي اسيد اوريکي: اين سنگ ها حدود 4% موارد سنگ کليه را تشکيل مي دهند. افزايش دفع اسيد اوريک، در اثر اختلال در سوخت و ساز واسطه اي پورين ها رخ مي دهد، که در بيماري نقرس ديده مي شود. البته ممکن است در اثر بيماري هاي تحليل برنده ي ديگر نيز، که سبب شکسته شدن سريع عضلات مي شوند، هم به وجود آيد.

4- سنگ هاي سيستئيني: اين سنگ ها حدود 1% موارد سنگ کليه را تشکيل مي دهند. اين بيماري ژنتيکي نسبتاً نادر، در اثر اختلال ژنتيکي در بازجذب کليوي اسيد آمينه ي سيستئين رخ مي دهد. لذا اين ترکيب در ادرار تجمع مي يابد. به اين وضعيت، سيستينئوري ( وجود سيستئين در ادرار) گفته مي شود. علت اين اختلال ژنتيکي است. لذا در سنين کودکي بروز مي کند و معمولاً سابقه ي خانوادگي نيز دارد. اين بيماري يکي از معمول ترين علت هاي سنگ کليه در دوران کودکي و قبل از بلوغ است.