نگاهي اجمالي بر عقايد وهابيت


مقدمه
اگر به تاريخ اديان مراجعه کنيم يا به منابع ديني و حديثي رويکردي عميق بنماييم، درخواهيم يافت که اديان عموماً و اديان الهي خصوصاً بعد از گذشت زمان و فاصله گرفتن از منادي و آورنده آن دين به مذاهب و فرقه هاي متعددي تقسيم مي شوند، که گاه آن مذاهب و فرقه ها نيز از تکثّر و انشعابات بعدي درامان نبود. در اين اديان بزرگ آسماني نيز از اين معظل مستثني نبوده و به ناچار به اين مشکل تن داده اند.

عوامل ايجاد اختلاف در شريعت
البته بايد توجه داشت که اين اختلافها و تعدد مذاهب هرگز از متن شرايع و احکام و دستورات فرستاده شده از جانب شارع مقدس ناشي نشده است، بلکه همه ي اين کثرتها و تعددها برخاسته از کم و کيف افکار و انديشه هاي بشري و نيز محيط و زمان و مکان خيزش آن فکر و ديگر عوامل عارضي و جنبي است که اتحاد و همبستگي اوليه در آن گسسته و جدايي و اختلاف را جايگذين مي کند. به هر حال اين اختلافات هر منشأ و پايه و اساسي که داشته باشند، چه از خطاي فکر ناقص بشري و يا از اغراض سودجويانه شخصي و گروهي و يا دسيسه هاي سياسي نشأت گرفته باشند، واقعياتي انکارناپذيرند، که همچون تيري زهرآگين سينه ي وحدت را در اديان نشانه رفته اند و در سرزمين وحدت بخش دين بذر تفرقه و جدايي را که ثمره اش کينهورزي و تعصب بي جاست، مي پاشند.

اختلافات مفيد در عرصه دين
بايد توجه داشت که هميشه اختلاف نظرها و انديشه ها باعث انحراف و تفرقه و جدايي نيستند. بلکه چه بسا اين اختلافات با خودشان خير و برکات فراواني را مي توانند به همراه داشته باشند، در صورتي که منشأ اختلافات بخاطر خصوصيات ذاتي افراد باشد، مانند قوت و ضعف افراد در درک و فهم مسائل، يا مسائل عارضي غير اختياري از قبيل زمان و مکان رشد فکري فرد و يا اساتيد و مدارسي که شخص در آن محضر و مکان به تحصيل مي پردازد.
در چنين مواردي تضارب آراء و نظريات ولو کاملا مخالف، نه تنها ضروري به وحدت و اتحاد خانواده ي دين و دينداران نمي رساند، بلکه مفيد فايده نيز هست و عموماً باعث ترقي و پيشرفت علمي در اجتماع ديني نيز مي شود. چه بسا موجب طرح شبهات فراوان و پاسخگويي به آنها شده و به تقويت دين و جامعه ديني منجر شود. در صورتي که دو طرف اختلاف چيزي جز کشف حقيقت را مد نظر نداشته باشند و هر يک جوياي صراط مستقيم باشند. يقيناً بوسيله اقامه حکمت و برهان و نيز احتجاج و مجادله احسن که قرآن به آن دعوت کرده، به سبيل و راه مستقيم الهي واصل مي شوند

طرق سه گانه دعوت بسوي اسلام به نص قرآن
بنابراين بنا به نص قرآن کريم، دعوت بسوي اسلام منحصر به سه طريق است که دعوت کننده بايد بنا به مقتضاي حال دعوت شونده از آن طرِ سود جويد:
1- بواسطه بيان حقايق و معارف تفضيلي دين مقدس اسلام از طريق حکمت و برهان تا باعث خضوع مخاطب شود.
2- بوسيله موعظه کردن که عبارت است از بيان نتيجه عقايد و اعمال نيکو و اعمال و عقايد نادرست، تا مخاطب بواسطه شنيدن مصالح و مفاسد اعمال بخود آمده، و از راههاي غفلت و گمراهي برگردد.
3- از راه مباحثه و گفتگو و شنيدن دلايل خصم و رد آنها، از طريق برهان و دليل و احتجاج نمودن تا اينکه طرف مقابل مجاب و قانع و ساکت شود، وراه حق به اثبات رسد
در دنباله آيه شريفه دارد که خداي تو مي داند چه کسي از راه او گمراه گشته و چه کسي به راه هدايت قدم نهاد. با اين بيان قرآن مي خواهد بفرمايد که بر دعوت کننده بسوي حق، جز اقامه حکمت و برهان، موعظه حسنه و جدال احسن،هيچ تکليفي نيست; زيرا که حق، مکلّف به ارائه راه حق به ديگران هستند، نه وادار نمودن آنها به طي طريق حق، لذا مؤمنين را از درگير شدن با منحرفين باز مي دارد و توصيه مي کند: حتي در صورت تعدي کفار و مشرکين باز فقط در برابر حمله آنها مقابله به مثل کنيد نه بيشتر، و مي فرمايد در صورت تعدي آنها نيز اگر صبر پيشه سازيد و عقوبت نکنيد بهتر است. آنچه که بيان روش تبليغ دين است، بنا به القاء خداوند حکيم به رسول خاتم (صلي الله عليه وآله)، در حالي که آن حضرت برداشتش از دين عين وحي است و يقيني، و درست عين ما عندالله مي باشد. حال اگر پيامبر (صلي الله عليه وآله)با آن دريافت صحيح و متکي به وحي خود، تکليفي جز ارائه طريق از راههاي سه گانه نداشته باشد و موظف به وادار نمودن مردم به پذيرش دين و راه حق نباشد. تکليف و وظيفه امت کاملا مشخص است و معلوم است که امت بطريق اولي بعد از ارائه طريق از راههاي سه گانه ديگر حق وادار نمودن مردم به پذيرش و عمل به دين و راه حق را ندارد; چون برداشت پيامبر (صلي الله عليه وآله)از دين يقيني و مطابق قطعي با حکم خدا بود، در حالي که دريافت و برداشت امّت مطابقتش با واقع و ماعندالله ظني و غير قطعي است.
با توجه به صراحت بيان قرآن در نحوه ي تبليغ دين و سبيل حق از جانب پيامبر گرامي اسلام (صلي الله عليه وآله)، اميد است خداوند به همه نويسندگان و محققين و پژوهشگران پيرو آن نبي مکرّم توفيق عنايت کند، که بتوانند بدون هر گونه تعصب مذهبي و فرقه اي و تنها با تسليم شدن در برابر قول حق، همت گماردند، که اين رشته وحدت گسسته شده به لجاجت را دوباره ترميم نمايند.ان شاءالله

فصل اول: اسلام، شيعه، وهابيت
از آنجا که بحث ما درباره ي اعتقاد دو مذهب و فرقه اي است که در دامن دين مبين اسلام تولد يافته و نشو نما نمودند، لذا قبل از ورود به بحث، تعريف مختصري از اسلام و نيز خلاصه اي از تاريخچه و چگونگي شکل گيري اين دو مذهب و فرقه را ارائه مي نماييم.

الف)اسلام
اسلام در لغت
اسلام در لغت به معناي تسليم شدن و گردن نهادن محض است و در شريعت اظهار خضوع و اظهار شريعت و التزام به آنچه نبي (صلي الله عليه وآله)آورده است مي باشد که با آن خون محفوظ مي ماند، ثعلب گفت: اسلام به زبان و ايمان به قلب است
اسلام در قرآن

قرآن کريم ديني را که بسوي آن دعوت مي کند، به اين جهت اسلام ناميده است که برنامه کلي اين دين تسليم شدن محض انسان است در برابر خداي جهان و جهانيانو اسلام ديني است که در نزد خدا پذيرفته است، و تبعيت نمودن از ديني غير از اسلام در نزد خدا پذيرفته نيست، و ديني است که مورد رضايت خداست که مورد رضايت خداست و هدايت شدگان را بسوي آن مي خواند و دلشان را با معطوف مي فرمايد

سخنان پيامبر (صلي الله عليه وآله)در شأن علي (عليها السلام)در اين بيست و سه سال دوران بعثت فراوان است که به چند نمونه اشاره مي نماييم:

4- اعمال ايثارگرانه و فداکاريهاي علي (عليها السلام)در اين چند سال برگ زرين ديگري در پرونده ي او بود که آتش عشق ياران و کينه ي حسودان را برمي افروخت، از جمله:خوابيدن در بستر پيامبر(صلي الله عليه وآله)در شب هجرت، فتوحاتي که در جنگهاي بدر، احد، خندِ و خيبر بدست ايشان تحقق پذيرفت،که اگر فداکاريهاي او نبود و دفتر جنگ بگونه اي ديگر ورِ مي خورد، چه بسا که اسلام و اسلاميان بدست دشمنان حق ريشه کن شده بودند.

در اين هنگام پدرش از "عَيينه" به "حريمله" انتقال يافت. محمد نيز ملازم و همراه پدر شد و در "حريمله" کتابهايي را از نزد پدر فراگرفت، و در آنجا نيز به مخالفت با عقايد مردم پرداخت و از اين روي بين پدرش و او نزاع درگرفت و نيز بين او مردم "حريمله" درگيرهاي سخت بوقوع پيوست، تا اينکه سرانجام در سال 1153 پدرش "شيخ عبدالوهاب" از دنيا رفت.

کساني که با عقايد شيخ محمد موافقت مي کردند، مي بايست با او بيعت کنند و کساني که به مقابله برمي خاستند بايد کشته شده و اموالشان تقسيم گردد. بر طبق اين روش مثلا از اهالي قريه "فصول" از اطراف شهر "احسا" حدود 300 مرد را به قتل رسانيدند و اموالشان را به غارت بردند

شيخ محمد نيز فرزندانش بر جاي گذاشت عبارتند از: عبدالله، حسن، حسين و علي که بعد از شيخ محمد عبدالله پسر بزرگ به جاي پدر نشست و بعد از او پسرش سليمان به جايش آمد، از حسين و علي فرزندا شيخ اولاد کثيري باقي ماندند که تا حال نسل آنها باقي است

فصل دوم : آيا مي توان اقرار کننده به شهادتين و ملتزم به احکام اسلام را کافر و مشرک دانست؟