واقعا اين پرسش مطرح است که اگر تمام اين ميوه ها با طعم و مزه هاي مختلف به يک رنگ بودند، جاذبه اي براي خوردن وجود نداشت و از آن لذتي ايجاد نمي شد . خداوند اين تنوع رنگ ها را در طبيعت يکي از نعمت هاي الهي مي داند. اين شيوه از توصيف در طبيعت نسبت به ابرها، بادها، کوه ها، دشت و بيابان ها و سبزي ها نيز صادق است . به عنوان نمونه مي توان به آيات زير مراجعه کرد: سوره نباء/14، اعراف/57، نازعات/32 و فاطر/27 .
جالب اين جاست که يکي از محورهاي طبيعت، زمانها و مکانهاست . همان طور که برخي از مکان ها داراي زيبايي و جاذبه است، برخي مکان ها در فرهنگ قرآن ارزشمند و مقدس و معنويت آفرين است مانند مسجدالاقصي، مسجدالحرام، کوه طور و محراب زکريا . همين طور از بعد معنوي برخي زمان ها در طبيعت ارج و منزلتي خاص دارند و روح افزا هستند . اين زمان ها، مانند مکان هاي لذت بخش، شادابي معنوي به ارمغان مي آورند و خداوند، رحمت و عنايت مخصوص در آن اوقات به انسان ها دارد و به عنوان نمونه در قرآن از وقت سحر، صبحگاهان به عنوان زماني بس ارجمند ياد مي کند و مي فرمايد : در آن هنگام به عبادت و راز و نياز مشغول باشيد . کسي که در اين زمان با خدا ارتباط پيدا کند از فرصت هاي ديگر بهتر و ارجمندتر است . زيرا اميد است که پروردگار چنين شخصي را که در اين ساعت بيدار مي شود به عبادت و راز و نياز با خدا مشغول مي شود به مقامي ستوده برساند(اسراء/79).
صبح و نسيم صبحگاهي يکي از بهترين اوقات طبيعت است که براي ورزش و استشمام هواي آزاد استفاده مي شود، اما قرآن اين زمان را هم براي لذت معنوي و هم براي لذت مادي از بهترين فرصت ها معرف مي کند . خوشا به حال آن انسان هايي که به جاي خواب در اين زمان بيدارند و لذت بهره گيري از صبح را به غفلت خواب جايگزين نمي کنند .
اهداف ذکر طبيعت :
مهم ترين نکته، جهت گيري ذکر طبيعت در قرآن است . انسان ها به ويژه مخاطبان قرآن، کم و بيش طبيعت ياد مي کند تا اثبات مانع کند و از پيچيدگي ها و شگفتي ها ي طبيعت به عنوان مظاهر خلق خدا ياد کند . به عنوان نمونه : سوره انعام آيه 1 و احقاف/1-3 .
البته گاهي در ابعاد دقيق تر زيبايي هاي طبيعت بازگفته مي شود، مانند دلالت بر توحيد يا تنزيه خداوند از داشتن فرزند (انعام/100-101) يا داشتن نظم و پيوند . يا ذکر آن ها توجه دادن به عظمت، قدرت، تدبير و رحمت و حکمت گسترده علم الهي است.(زمر/71، فرقان/60-62، حج/61، انعام/63-64، نور/45) .
و جالب تر از همه اين ها که نشان دهنده تعادل و واقع گرايي قرآن مي باشد، تشويق به بهره برداري از طبيعت و استفاده از لذات حسي است(انعام/142-144) . به نظر من اين شيوه بيان از ويژگي در قرآن است که به شکل معتدلي ما را در استفاده از طبيعت تشويق مي کند .
به همين دليل در جايي قرآن در خطاب به پيامبر مي گويد: بگو زيورهاي را که خدا براي بندگانش پديد آورده و نيز روزي هاي پاکيزه را چه کسي حرام گردانيده؟ بگو اين نعمت ها در زندگي دنيا براي کساني است که ايمان آورده اند(اعراف/32) .
نکته ديگر ذکر شگفتي هاي طبيعت در قرآن به اين جهت است که از غرور و عجب و خودخواهي باز دارد و نور ايمان در دلها ايجاد شود . يا از رفتار گذشته ها عبرت بگيرد.
گاهي قرآن با ذکر نمونه اي از طبيعت در جهت تربيت نفس و جلوگيري از غفلت او سخن مي گويد: مثلا در آن جا که از طوفان دريا و تلاطم کشتي ها سخن مي گويد و اين حالت طبيعت را بيان مي کند از آن جهت که انسان در حالت گشايش و وفور نعمت خدا را فراموش مي کند و به هنگام سختي و فشار به ياد پروردگار مي افتد؛ خدا اين حالت را در ضمن حادثه اي طبيعي ذکر مي کند :
او کسي است که شما را در خشکي و دريا مي گرداند، تا وقتي که در کشتي و در حالت آرامش هستيد که با بادي خوش در حرکت است افرادي در اين حالت شاد هستند .(و از ياد خدا غافل)، اما بناگاه بادي سخت بر آن ها وزد و موج از هر طرف بر ايشان تازد يقين کنند که در محاصره افتاده اند، در آن حال خدا را پاکدلانه مي خوانند که اگر ما را از اين ورطه برهاني، قطعا از سپاسگزارانيم(يونس/22) .
اين ها نمونه هايي از اهداف ذکر طبيعت است، البته اهداف بسياري در ذکر طبيعت مي باشد که به همين نمونه ها بسنده شد، چنانکه مباحث ديگري در ذکر طبيعت مطرح است، مانند اسلوب قرآن در توصيف طبيعت، مقايسه ميان شيوه قرآن و شيوه کتاب هاي مقدس، اعجاز علمي قرآن در بيان مسائل طبيعي و موضوعات ديگري که هر يک بحث مستقلي را مي طلبد .
پ: به ندرت در مي يابيم که پديده هاي خارق العاده گرداگردمان را فرا گرفته اند . معجزه ها پيرامونمان رخ مي دهند، نشانه هاي خدا راه را به ما نشان مي دهند، فرشتگان تمنا مي کنند صداشان را بشنويم -اما، از آن جا که آموخته ايم که قواعد و فرمول هايي براي رسيدن به خدا وجود دارد، به هيچ يک از اين پديده ها توجه نمي کنيم . نمي فهميم که او جايي است که ورودش را روا بدارند .
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید