شخصی براساس آموخته­های خود[1] به این کیفیّت غسل کرده است که: ابتدا سر و گردن، بعد سمت راست، سپس سمت چپ و پس از آن عورت و ناف را مثل سایر اعضا می­شسته و مواظبت نمی­کرده که عورت و ناف را یک بار با سمت راست و یک بار با سمت چپ بشوید:

الف. آیا غسل او صحیح است؟

ب. حکم نماز و روزه­هایی را که با اتکا به این غسل انجام داده، چیست؟

حضرت آیةالله بهجت؛ معمولاً در غسل­ها، ناف و عورتین هم غسل داده می­شود. به حد واجب آن ولو توجه هم نداشته باشد، لذا اگر احتمال شسته شدن این­طوری بوده، آن غسل­ها صحیح بوده و نماز و روزه­ها هم درست بوده است.

حضرت آیةالله خامنه­ای؛ شستن تمام عورت و ناف، یک بار با طرف راست و بار دیگر با طرف چپ، لازم نیست، بلکه شستن نصف آن­ها با هر طرف کفایت می­کند و نیز توجه به شسته شدن این اعضا به طور جداگانه لازم نیست، بلکه همین مقدار که به نیّت غسل طرف راست بدن و سپس طرف چپ را شسته باشد و به این اندام­ها نیز آب رسیده باشد، کافی است؛ هرچند هنگام غسل توجّه به آن­ها نداشته باشد؛ و بر فرض یقین به شسته نشدن قسمتی از بدن، غسل صحیح نیست و نمازهایی که با این حال خوانده باید اعاده شود، ولی روزه­ها صحیح است.

حضرت آیةالله سیستانی؛ ترتیب بین راست و چپ واجب نیست؛ گرچه بهتر است.

حضرت آیةالله فاضل لنکرانی1؛ الف. اگر ناف و عورت او با سمت راست شسته نمی­شده غسل او باطل است والاّ صحیح می­باشد.

ب. روزه­های او در هر حال صحیح است، ولی اگر غسل باطل باشد نمازها باطل بوده و باید قضا کنید.

کفایت غسل از وضو

کدام یک از غسل­های واجب و مستحب برای نماز کفایت از وضو می­کند؟

حضرت امام خمینی(ره)[2] و حضرت آیةالله اراکی[3]؛ سی که غسل جنابت کرده نباید برای نماز وضو بگیرد، ولی با غسل­های دیگر نمی­شود نماز خواند و باید وضو هم بگیرد.

حضرت آیةالله بهجت[4]؛ سی که غسل جنابت کرده، نباید برای نماز وضو بگیرد، ولی در غسل­های دیگر برای نماز باید وضو بگیرد.

حضرت آیةالله تبریزی1 [5]؛ کسی که غسل جنابت کرده نباید برای نماز وضو بگیرد، بلکه با غسل­های دیگر واجب غیر از غسل استحاضه متوسطه و غسل­های مستحب که در مسأله­ی 651 توضیح المسایل می­آید نیز می­تواند بدون وضو نماز بخواند، اگرچه احتیاط مستحب آن است که وضو هم بگیرد.

حضرت آیةالله خامنه­ای[6]؛ غیر از غسل جنابت بقیه­ی غسل­ها کفایت از وضو نمی­کند.

حضرت آیةالله خویی1[7]؛ کسی که غسل جنابت کرده، نباید برای نماز وضو بگیرد، بلکه با غسل­های دیگر واجب غیر از غسل استحاضه­ی متوسطه و غسل­های مستحب که در مسأله­ی 651 رساله می­آید نیز می­تواند بدون وضو نماز بخواند، اگرچه احتیاط مستحب آن است که وضو هم بگیرد.

حضرت آیةالله سیستانی[8]؛ کسی که غسل جنابت کرده نباید برای نماز وضو بگیرد، بلکه با غسل­های دیگر واجب غیر از غسل استحاضه­ی متوسطه و با غسل­های مستحب که در مسأله­ی 634 رساله می­آید نیز می­تواند بدون وضو نماز بخواند، اگرچه احتیاط مستحب آن است که وضو هم بگیرد.

حضرت آیةالله شبیری زنجانی[9]؛ کسی که غسل جنابت کرده نباید برای نماز وضو بگیرد، البته در صورتی که احتمال عدم صحت غسل انجام شده را بدهد می­تواند رجاءً وضو بگیرد و با غسل­های واجب دیگر غیر از غسل استحاضه یا غسل­های مستحب که استحباب آن ثابت است و تفصیل آن در مسأله­ی 951 رساله می­آید، نیز می­تواند بدون وضو نماز بخواند اگرچه احتیاط مستحب آن است که وضو بگیرد و در غسل­هایی که می­باید رجاءً انجام داد باید وضو گرفت.

حضرت آیةالله صافی گلپایگانی[10]؛ کسی که غسل جنابت کرده نباید برای نماز وضو بگیرد، ولی با غسل­های دیگر نمی­شود نماز خواند و باید وضو هم بگیرد.

حضرت آیةالله فاضل لنکرانی1؛ خیر. فقط با غسل جنابت است که می­تواند بدون وضو نماز خواند.

حضرت آیةالله گلپایگانی1[11]؛ کسی که غسل جنابت کرده نباید برای نماز وضو بگیرد، ولی با غسل­های دیگر نمی­شود نماز خواند و باید وضو هم گرفت.

حضرت آیةالله مکارم شیرازی[12]؛ با هر غسلی می­توان نماز خواند و وضو واجب نیست، خواه جنابت باشد یا غیر آن، واجب باشد یا مستحب، ولی احتیاط مستحب آن است که در غیر غسل جنابت وضو بگیرد.

حضرت آیةالله نوری همدانی[13]؛ کسی که غسل جنابت کرده نباید برای نماز وضو بگیرد، بلکه با غسل­های دیگر واجب غیر از غسل استحاضه متوسطه و همچنین با غسل­های مستحب که در ضمن مسأله­ی 645 رساله تا بند 9 ذکر شده است (غسل­های مستحبی که استحبابش محرز است) نیز می­تواند بدون وضو نماز بخواند؛ گرچه احتیاط مستحب آن است که وضو هم بگیرد.

حضرت آیةالله وحید خراسانی[14]؛ کسی که غسل جنابت کرده، نباید برای نماز وضو بگیرد، بلکه با غسل­های دیگر واجب غیر از غسل استحاضه­ی متوسطه و با غسل­های مستحب که در مسأله­ی 650 رساله می­آید نیز می­تواند بدون وضو نماز بخواند؛ گرچه احتیاط مستحب آن است که وضو هم بگیرد.

--------------------------------------------------------------------------------

[1] نامه جامعه > آذر 1387 - شماره 51 > فقه و زندگی

[2] توضیح المسایل، ص 50 ، م 391

[3] توضیح المسایل، ص 69 ، م 387

[4] توضیح المسایل، ص 77، م 381

[5] توضیح المسایل، ص76، م 397

[6] اجوبة الاستفتائات، ص 35 با استفاده از س 188.

[7] توضیح المسایل، ص 66 ، م 397.

[8] توضیح المسایل، ص 77 ، م 389.

[9] توضیح المسایل، ص 94 ، م 397.

[10] توضیح المسایل، ص 76، م 397.

[11] توضیح المسایل، ص 66 ، م 397.

[12] توضیح المسایل، ص 79، م 401.

[13] توضیح المسایل، ص 81 ، م 392.

[14] توضیح المسایل، ص 261، م 397.