دنياي شگف انگيز درون ما بسيار پيچيده تر و دست نيافتني تر از آن است که،علم و تکنولوژي بتواند زواياي پنهان آن را مشخص کند.همين مقدار اندکي که براي ما روشن است ،خارج از ظرفيت اين مطلب بوده و خود مقاله اي مفصل و جدا گانه را مي لبد.يکصد ميليارد سلول عصبي در مغز ما پيوسته با هم ارتباط دارند.پيام هاي بي شمار حسي را ازسرتا سربدن جمع آوري کرده ،فرمان ها و ديتورات لازم را صادر کرده وبه سراسر بدن باز مي گردانند.
اهالي شهري را تصور کنيد ، که توسط يکصدميليارد خط تلفني مشغول مخابره پيام به همديگر مي باشند (گاهي اوقات سالن سوئيچ يک مرکز مخابرات با صد هزار شماره به صد شماره به اندازه يک ساختمان چند طبقه است) در پاسخ به اين سوال که اين سلول ها چگونه با هم در ارتباط هستند فيزيولوژي معتقد است، آن ها به هم متصل نبوده و در محل پيوند (سيناپس) فاصله اندکي وجود دارد که اين فاصله به وسيله انتقال دهنده هاي عصبي (نوروترنسيمترها)پر شده و پيام از سلولي به سلول ديگر منتقل مي شود.اکنون نوبت انتقال يک پيام عصبي ديگر است .تاکنون بيش از 50 نوع انتقال دهنده ي عصبي)مثل دوپامين،استيل کولين،سروتونين و….
شناسايي شده و احتمال مي رود تعداد آن ها به بيش از 300 نوع برسد. هر يک از آن ها وظيفه اي جداگانه داشته و پيام هاي خاصي را عبور مي دهند.در قسمت هاي مختلف بدن عملکرد هاي گوناگون و بازدارنده هستند. به راستي مواد اوليه براي تهيه اين حجم ،از انتقال دهنده هااز کجا تهيه مي شود؟وبدن با چه مکانيسمي مواد ساده جذب شده را به هورمون هايي با ترکيبات گسترده وآلي تبديل مي کند؟
در اينجاست که اهميت تغذيه صحيح و نوع رژيم غذايي مناسب هرچه بيشتر مشخص مي گردد.همان گونه که خيلي از انسان ها به طور تجربي دريافتند که مصرف چه غذاهايي باعث افسردگي آنان مي گردد، به طور تجربي نيز ارتباط بين تن و روان را تشخيص داده اند واز تأثيرات متقابل آن ها بر همديگر آگاه شده اند.
«پس انسان بايد در آنچه ،مي خورد نظاره و دقت کند»
قرآن کريم
اين مقدمه طولاني را بدان جهت مطرح کردم تا با توجه به اهميت مقدمه به يکي از فاکتور هايي که در تقويت حافظه ويادگيري شما نقش دارد اشاره کنم.تغذيه ما و زمان خوردن ما ب هطور مستقيم تأثير غير قابل انکاري بر شادابي فعاليت هاي ذهني و همجنين تحکيم يادگيري وتبديل حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت دارد.در ادامه ي نمونه اي کوچک از اين مجموعه بزرگ به حضور شما معرفي مي گردد.
1)از پر خوري پرهيز کنيد.همان گونه که متوجه شده ايد، بعد از صرف يک غذاي سنگين يا خيلي چرب نوعي حالت خمودگي و رخوت در انسان پيش آمده و به علت تجمع بيشتر خون در اطراف معده وروده ، براي کمک به هضم غذا خون کمتري به مغز و ديگر اندام ها مي رسد در نتيجه فرد دچار حالت چرت زدن و خواب آلودگي مي شود.
«کم خوري يا گرسنگي زمينه زياد شدن حافظه مي شود.»
پيامبر اسلام (ص)
«زماني که معده پر شود،فکر انسان مي ميرد»
امام موسي کاظم (ص)
بي جهت نيست که حکيم سخن در شعر فارسي نيز سروده است
اندرون از طعام خالي دار تا در آن نور معرفت بيني
تهي از حکمتي به علت آن که پري از طعام تا بيني
2) آب پز کردن مواد غذايي کمک بيشتري به حفظ خواص و منابع موجود در آن ها مي کند. اگر نمي توانيد غذاي
آب پز مصرف کنيد بهتر است که با روغن سرخ کردني و به مقدار خيلي کم طبخ کنيد.
3) سعي کنيد ، هميشه از يک نوع غذاي جامد در ترکيب وعده ي غذايي خود استفاده کنيد و از مصرف مواد قندي ،نشاسته اي و چربي در کنار هم پرهيز کنيد ، چون در اين صورت معده براي هضم هر يک از آن ها آنزيم هاي به خصوصي ترشح خواهد کرد، و اثر اين آنزيم ها بر همديگر نا خوشايند بوده و به سلامتي عمومي شما صدمه مي زند.از شايع ترين نشانه هاي اين امر :ترش کردن و سوزش معده بعد از مصرف غذا و احساس نفخ مي باشد.
4) وعده هاي غذايي صبحانه ، نهار و شام را به ترتيب از قوي به ضعيف تدارک ببينيد. در اين خصوص گفته مي شود :صبحانه را خود به تنهايي بخور ، نهارت را با دوست بخور ، و شام را به دشمنت بده.
«يک لقمه ي صبحانه ميخ استواري بدن را مي کوبد»
پيامبر اسلام (ص)
5) اسيد گلوتاميک (اسيد هوش) :
اسيد گلوتاميک در ميان اسيد هاي آمينه از همه مهم تر است . اين اسيد آمينه کارايي سلول هاي مغزي را به شکل طبيعي در آورده ، توانايي ياد گيري را سرعت مي بخشد و همچنين موجب استحکام حافظه مي گردد . اسيد گلوتاميک در غذاهاي چون : جگر سياه ، مغز ، قلوه ، پسته ، جوانه گندم ، ماهي ،کنجد ، مويز ، انجير، و کندر به مقدار زيادي وجود دارد.
« به زنان باردار کندر بدهيد تا حافظه فرزندان شما قوي شود ».
امام صادق (ع)
« نسبت به کندر توجه داشته باشيد که ناراحتي را از بين مي برد ، عقل را زياد مي کند و بر نيروي آن مي افزايد ، نور چشم را زياد مي کند و فراموشي را از بين بر مي دارد ».
پيامبر اسلام (ص)
کندر خود بر دو نوع است :يکي با اسپند بر روي آتش ريخته شده و بوي خوش دارد و ديگري که شفاف است (مانند شيره درخت زرد آلو ) خوراکي است که هر روز بايد به اندازه ي يک عدس از آن را ناشتا در دهان جويد.
يکي از اساتيدم که طيب حاذقي نيز هست ، در قالب خاطره اي مي گفتند : سالها پيش که هنوز قرص گياهي جينکو در ايران وجود نداشت ، براي يکي از بستگان خود که مسافر خارج از کشور بود اين قرص را تجويز نمودم ، دکتر دارو خانه در آن جا به او گفته بود شما که در کشور خود کندر داريد ، چرا سراغ اين چيز ها مي گرديد !!
در مورد مويز هم که اشاره شد مصرف آن روزانه حدود 10 عدد به صورت ناشتا توصيه مي گردد.
6) سيب : ميوه اي بهشتي و معجزه آساست .اهميت آن به حدي است که در احاديث گفته شده است
هر کسي که روزانه يک عدد سيب بخورد از طبيب بي نياز خواهد شد. سيب هم خاصيت سم زدايي و هم خواص معدني دارد. به دليل دارا بودن فسفر ، ميتامين هاي آ . ب . ث ، املاح کلسيم، منيزيم ، آهن ، پتاسيم و سديم تقويت کننده اعصاب و مغز است . بوييدن و خوردن سيب موجب شادماني و نشاط گشته و حافظه و سيستم اعصاب مرکزي را تقويت مي کند. سيب قرمز مفيدتر از سيب سفيد است، اما سيب ترش براي حافظه مضر است.
« سيب و به قلب را قوي و معده را خوشبو مي کند ، همچنين عقل و فکر را صيقل مي دهد ».
حضرت امير (ع)
7) انگور : انگور سر شار از پتاسيم بوده وداراي مقدار زيادي فسفات نيز مي باشد که غذاي مغز سلسله اعصاب است . انگور به دليل داشتن منگنز عامل رشد است .انگور جواني دوباره مي بخشد ، ذهن را فعال و عضلات را قوي مي سازد . در قران کريم از انگور و مشتقات آن 11 بار نام برده شده که نشان دهنده ي اهميت آن است .هر يک کيلو گرم انگور معادل دو کيلوگرم گوشت انرژي آزاد مي کند.
8) انار : انار معده را دباغي کرده و ذهن را نيرو مي بخشد . جدار روده را براي مبارزه با سموم و آفت ها آماده مي کند و در نتيجه باعث پاک شدن و تصفيه خون و رونق قلب مي گردد. انار همچنين سلول هاي کبد را فعال مي کند.
« انار معده را قوي و ذهن را رشد مي دهد ».
حضرت رسول (ص)
« انار را با پيه هاي اطراف آن بخوريد که معده را دباغي مي کند و ذهن را زياد مي کند ».
امام صادق (ع)
9) فندق : از بهترين تقويت کننده هاي مغز فندق است . زياد خوردن فندق قواي دماغي را افزايش داده و آن را تقويت مي کند . همچنين براي نيروي تفکر و حافظه غذاي بسيار خوبي است.
10) خرما : خرم اسرشار از فسفر و کلسيم است . فسفر خرما سلول هاي عصبي را سرزنده نگاه مي دارد همچنين فسفر تقويت کننده ي اعمال فکري و مغزي مي باشد .
11) پياز : پياز به دليل داشتن فسفر کار فکري را آسان مي کند . غذاي خوبي براي کساني است که کار فکري دارن .پياز فعاليت مغزي را تسهيل مي کند و سر شار از ويتامين آ. ب. ث، آهن، آهک، فسفر، پتاسيم ،سديم ،گوگرد، يد وسيليس است . پياز باعث آرامش اعصاب و تقويت حافظه مي گردد.
12) جوانه گندم – تخم مرغ – کنجد- پرتقال- زرد آلو- انجير و ... .
13) عسل : معجوني طبيعي و بسيار مقوي که درباره ي خواص و روش هاي مختلف درمان با آن کتاب ها نوشته شده است .يک آنتي اکسيدان قوي بوده و سرشار از ويتامين ها و مواد معدني است. در قرآن کريم شفا فقط به يک خوراکي نسبت داده شده و آن عسل است .
« هرکسي حافظه مي خواهد عسل بخورد ».
پيامبر اسلام (ص)
« عسل فراموشي را نابود مي کند و حافظه را زياد مي کند ».
پيامبر اسلام (ص)
« هيچ مريضي دارويي شفابخش بهتر از عسل پيدا نمي کند ».
پيامبر اسلام(ص)
بعضي از خوراکي ها نيز براي مغز و سلول هاي مغزي مضر بوده و بر روي عملکرد آن ها اثر نا مناسبي مي گذارد .که از آن جمله مي توان به : داروهاي مسکن ،خواب آور ،چاي غليظ، قهوه زياد،دخانيات، سوسيس و کالباس، غذا هاي کنسرو شده، فست فود ها ، مشروبات الکلي ، داروهاي روان گردان ونوشابه هاي گازدار اشاره کرد. درباره ي هريک از مواد غذايي بالا فقط در بين صفحات فارسي اينترنت ،بيش از ده ها صفحه مطلب و مقاله وجود دارد .که فقط به منظور آشنايي گوشه اي از آن ها را بيان کرديم .خواب و استراحت نيز نقش بسيار مهمي دارند : 1)در حفظ سلامتي بدن و تقويت سيستم ايمني آن ، 2) در تعليم يادگيري و تقويت حافظه.کساني که کار فکري و علمي مي کنند، نبايد کمتر از 6 ساعت در طول شبانه روز بخوابند .خواب مراحل گوناگوني دارد ، مرحله اي موسوم به خواب (REM) وجود دارد که به لحاظ بيولژيکي نه خواب است و نه بيداري بلکه ،شکل سومي از حيات آدمي است .در همين مرحله از خواب است که ، مطالب آموخته وپردازش شده و از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلندمدت منتقل مي گردند. در آزمايش هاي متعددي به اثبات رسيده که آن دسته از افراد که از خواب شبانه به اثبات رسيده که آن دسته از افراد که از خواب شبانه به خصوص خواب REMمحروم شده اند ، در روز بعد از نظر حافظه و توانايي عملکرد ذهني ضعيف تر از کساني بوده اند که خواب کافي داشتند . به دانش آموزاني که 4 الي 5 ساعت در شبانه روز مي خوابند و باز هم به دنبال قرص ها و دارو هايي هستند که بيشتر بيدار بمانند توصيه مي کنم به دنبال چيزهايي بگرديد که بيشتر بخوابيد!!
من معتقد هستم که در طول روز ، هفته ، ماه و سال به اندازه اي اوقات هدر رفته و بدون استفاده داريم ، که با مديريت صحيح آن ها نيازي به کم کردن از اوقات خواب نخواهيم داشت .
« با همان باد يکساني که مي وزد ، يک کشتي به شرق مي رود و يک کشتي به غرب ، تنظيم بادبادن هاست و نه باد که به ما راه را نشان مي دهد .در حالي که از ميان عمر سفري کنيم ، امواج سرنوشت همچون امواج دريا هستند. تنظيم جان است که هدف را معين مي سازد و نه آرامش يا کشمکش ».
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید