ازدواج يکي از شيرين ترين و در عين حال مهمترين مراحل زندگي هر فرد است، زيرا انتخاب همسر در واقع، انتخاب شريکي براي تمام عمر خواهد بود. در فرهنگ ما ايراني ها پس از توافق دختر و پسر و خانواده ها با يکديگر، تا فراهم شدن امکانات جشن و شروع زندگي مستقل، مدت زماني صرف مي شود که به آن دوران عقد مي گويند. اين مدت فرصت خوبي است تا همسران جوان بتوانند به خوبي با اخلاق و روحيات يکديگر آشنا شوند. اما در اين ميان با وجود شيريني هاي اين دوران، گاه مسايل و نگراني هايي ذهن عروس و داماد را مشغول مي کند که نمي دانند چطور بايد با آنها کنار بيايند. اهميت آموزشهاي صحيح در اين زمينه هم بدان دليل است که از دلسردي و اختلاف احتمالي در آينده پيشگيري شود.

شايد عجيب به نظر برسد اما بعضي از زوجهاي جوان با وجود خاطرات شيرين دوران عقد، اين مرحله را مانند عالم برزخ مي دانند. اين تشبيه از آن جهت مصداق دارد که در واقع دختر و پسر علاوه بر زندگي در خانه پدري، بايد مسؤوليت مضاعفي را نسبت به فرد ديگري به عنوان همسر بپذيرند. ضمن آنکه هر دو خانواده توقعات خاص خود را داشته و انتظار دارند که عروس يا داماد، نقش خود را به بهترين نحو انجام دهد که اين حالت احساس ناخوشايندي را به همسران منتقل مي کند. در چنين شرايطي است که هر يک از زوجها ازدواج را مانعي براي استقلال فردي و آزادي بيان خود مي بينند و به نوعي همسرشان را در اين زمينه مقصر مي دانند.

مناسب ترين مدت براي دوران عقد

به عقيده صاحبنظران مناسب ترين مدت براي دوران عقد 6 ماه تا يک سال است. در اين مدت دختر و پسر مي توانند خصوصيات شخصيتي، اجتماعي، خانوادگي و... طرف مقابل را بشناسند و تصوير روشني از زندگي مستقل خود در آينده به دست آورند. البته عوامل ديگري مانند تيزهوشي همسران جوان، روابط عمومي بالا و صداقت نيز مي تواند به آنها کمک کند که در مدت زمان بسيار کوتاهي به درک و شناخت دقيق از يکديگر برسند.

محدوديتها و دلواپسي ها

” يکي از مهمترين مسايل دوران عقد، دلبستگي و علاقه شديد زوج جوان به يکديگر و تمايلشان براي ديدارهاي مکرر است که اين موضوع نيز مي تواند در برخي شرايط مشکل آفرين باشد. گاه خانواده عروس از رفت و آمدهاي مکرر داماد گله مندند “روز در هفته و زماني که خانواده آمادگي دارند، به منزل دعوت کند. در اين شرايط معمولاً دختران جوان نمي دانند چطور مسأله را مديريت کنند. آنها از طرفي هراس دارند که اگر موضوع را با همسرشان در ميان بگذارند، مسأله را تعبير بر بي علاقگي کند. از طرف ديگر نمي توانند همه شرايط را در يک خانواده چند نفره براي خود به شکل مناسب در آورند. سختگيريهاي بيش از حد خانواده دختر گاه به حدي است که مانع از گردش و تفريح آنها مي شود. بعضي والدين به شدت مخالف مسافرت دخترشان در دوران عقد هستند که همين مسأله به ظاهر ساده مي تواند منشأ ناراحتي ها و اختلافهاي زيادي در آينده شود.

محسن. الف در اين باره به گزارشگر ما مي گويد: «ما تازه مراسم عقدکنان را از سر گذرانده بوديم و چهار روز تعطيل بودم. يکي از دوستان ما را دعوت کرده بود تا با هم به يک سفر 2 روزه برويم. هر چه به پدر همسرم اصرار کردم اجازه دهد به اين سفر برويم، گفت خوبيت ندارد دختر عقد کرده با همسرش به مسافرت برود. دو روز با همسرم دعوا کرديم و همه چيز را گردن يکديگر انداختيم. دو روز بقيه تعطيلات را هم خانه مانديم يا رفتيم توي شهر، دوري زديم. الان که فکرش را مي کنم، هنوز نمي توانم بفهمم چرا پدر همسرم با سفر ما مخالفت مي کرد.»

معايب دوران عقد طولاني

رفتار اطرافيان با عروس و داماد نيز به نوبه خود مي تواند نگراني هاي آنها، بخصوص عروس جوان را تشديد کند. گاه در خلال سؤالهاي معمول در ميهماني ها و مجالس ذهن او مشغول مي شود. يکي از معايب طولاني شدن دوران عقد و به ويژه مشخص نبودن زمان خاصي براي ازدواج، همين مسأله است. تصور ديگران راجع به زندگي و همسرش دائماً ذهن او را درگير مي کند. دختر جواني که دوران عقدش حدود 3 سال طول کشيده است، مي گويد: «به هيچ وجه دوست ندارم به ميهماني و بخصوص جشن عروسي بروم؛ چون تحمل نگاههاي ديگران را ندارم، حتي اگر واقعاً هم منظوري نداشته باشند. دوستان و اطرافيانم که اين مرحله را گذرانده اند مرتب دلشان به حالم مي سوزد و از من مي خواهند که هر چه زودتر زندگي مستقلم را شروع کنم.» متأسفانه بعضي از خانواده ها نيز متوجه نيستند که چطور با ابراز نگراني بر دلشوره دخترشان مي افزايند. همين دخترخانم در ادامه مي گويد: «رفتار پدر و مادرم به شدت با من و همسرم سرد شده بود و گاه و بيگاه از شلوغي محيط خانه به خاطر خريد جهيزيه گله مي کردند.»

از جمله ديگر معايب طولاني شدن دوران عقد مي توان به دلسردي همسران از يکديگر اشاره کرد. گاه افرادي بدون آنکه بدانند دخترخانم ازدواج کرده، به او پيشنهاد ازدواج مي دهند که او را دچار ترديد مي کند. گرچه به طور حتم همسرش را دوست دارد و نمي خواهد از او جدا شود، اما ذهنش درگير مي شود و جملاتي مانند «کاش هنوز مجرد بودم و

” رفتار اطرافيان با عروس و داماد نيز به نوبه خود مي تواند نگراني هاي آنها، بخصوص عروس جوان را تشديد کند. گاه در خلال سؤالهاي معمول در ميهماني ها و مجالس ذهن او مشغول مي شود. “

مي توانستم با فلاني ازدواج کنم، شايد هم خوشبخت تر مي شدم.» مرتب به سراغش مي آيد.

عقايد دست و پا گير

بعضي خانواده ها نيز به شدت پايبند آداب و رسومي هستند که شيريني اين دوران را براي فرزندانشان تلخ مي کند. مثلاً وقتي هديه اي براي عروس يا داماد مي برند، دايم در اين فکر هستند که طرف مقابل چه هديه اي و با چه ارزش و قيمتي براي فرزندشان مي آورند. اين مسأله گاه آنقدر جدي مي شود که بر روابط عروس و داماد نيز تأثير سؤ مي گذارد. در اين زمينه گاه تحميل ها به عروس و داماد نيز مي تواند شيريني لحظات آنها را تلخ کند.

 به تجربه مرد جواني در اين باره توجه کنيد: «خانواده همسرم جزو آن دسته از اقوامي هستند که رفت و آمد زيادي با هم دارند. اما من ترجيح مي دهم تا روابط رسمي تري داشته باشم و پايبندي شديد براي شرکت در جمع را نمي پسندم. از آنجا که همسرم نمي توانست آنها را متقاعد کند، هر بار که نوبت اين ميهماني هاي فاميلي مي شد، از روز قبل سعي مي کرد تا مرا راضي کند. اگر تسليم مي شدم که هيچ؛ اما اگر قبول نمي کردم بايد تا چند روز نگاههاي سنگين پدر و مادرش را تحمل مي کردم.»نکته ديگر اينکه در دوران پيش از ازدواج، خانواده تمام حرکتها و رفتارهاي فرد تازه وارد را زير نظر دارند و معمولاً عروس يا داماد از اين حالت «زير ذره بين بودن» شکايت دارند.

گرچه در زمان خواستگاري، روابط زوجين و خانواده ها شکل رسمي تري دارد و برخي رفتارها را مي پوشاند؛ اما در خلال رفت و آمدها و نزديک شدن آنها به يکديگر، کم کم اين نواقص نمايان مي شود. بنابراين يکي ديگر از مهمترين مسايل دوران عقد، شناخت اخلاق، روحيات، آداب و رسوم و عقايد فردي و خانوادگي زوجهاست. بنابراين اعمال رفتار و تدبير صحيح در اين زمينه مي تواند به کمرنگ شدن اختلافها و حل آنها کمک کند.

کلام آخر...

گرچه سطح فرهنگ مردم نسبت به گذشته بسيار تغيير کرده است؛ اما هنوز هم بسياري از خانواده ها آمادگي لازم براي پذيرش فرد جديد را ندارند. چالش اصلي در اين زمينه تفاوت نگاههاي خانواده هاي دختر و پسر است.

به لحاظ سنتي خانواده دختر معمولاً محدوديتهاي بيشتري براي او قائلند و قبول شرايط جديد زندگي فرزندشان براي آنها کمي مشکل خواهد بود. از طرفي خانواده پسر نيز تمايل دارند تا عروس را بيشتر در کنار خود و در جمع ميهماني هاي خانوادگي ببينند و به عبارت ساده تر او نقش همسري را تمام و کمال براي پسرشان ايفا کند که همين تضادها مي تواند ذهن همسران جوان را درگير کند. نگراني ها گاه به همين جا ختم نمي شود؛ در شرايطي ديده مي شود که اصرار بيش از حد خانواده داماد و يا سختگيري والدين عروس، کار را به ناراحتي هاي جدي و حتي طلاق مي کشاند.