تدبير ش58    
ردّ دخل و تصرف در استنباط احكام شرعي
اجتهاد در شيعه به معناي تكيه به ظنون غير معتبر نيست؛ هميني كه قدماي ما اصطلاح اجتهاد به رأي، اجتهاد متكي به ظنون غير معتبر، مثل قياس، مثل استحسان و امثال اينها را به كار بردند و كتاب‌ها نوشتند: «الرّدّ علي اصحاب الاجتهاد في احكام» اسماعيل بن ابوسهل نوبختي، سيد مرتضي در«ذريعه»، شيخ در «عدةالاصول» و ديگران و ديگران اين اجتهاد متكي به ظنون غير معتبر را رد كردند، اين اجتهاد مردود است؛ امروز هم تحت هر نامي كساني به اين‌جور اجتهادها روي بياورند، مـردود اسـت. اينكه حـالا دنيـا ايـن را از مـا نمي‌پسندد، اين حرف فقهي در دنيا خريدار ندارد، يا اين را صريحاً بگويند يا نگويند، اما در دلشان اين باشد و اينها را به يك استنباط غلطي بكشاند، اين مردود است. متأسفانه در مواردي در گوشه و كنار ديده شده كه براي اينكه عرف دنياي متمدن - كه عمدتاً مادي است - رعايت شود، در استنباط احكام شرعی دخل و تصرف شده است! حتّي بدتر از اين، براي اينكه گاهي دل قدرت‌هاي مادي به دست بيايد - نه حالا عرف دنياي مادي رايج، بلكه عرف قدرت‌هاي مادي و استكباري رعايت شود - فتوا داده شده: تلاش صلح‌آميز هسته‌اي جمهوري اسلامي به دليل اينكه موجب سوء ظن قدرت‌هاي بزرگ است، ممنوع است! خوب! غلط كردند سوءظن دارند.3   3.   ۸۹/۰۷/۲۹   بيانات در ديدار طلاب، فضلا و اساتيد حوزه علميه قم
دولت‌ها موظفند هزينه‌‌هاي حوزه‌ را بدهند، دخالتي هم نبايد بكنند
مسائل حوزه‌ها فقط مسئلة معيشت نيست. در حوزه‌ها هزينه‌هايي وجود دارد كه جز با كمك بيت‌المال مسلمين و كمك دولت‌ها امكان ندارد آن هزينه‌ها تحقق پيدا كند. دولت‌ها موظفند اين هزينه‌‌ها را بدهند، دخالتي هم نبايد بكنند. بسياري از مدارس مهم در شهرهاي گوناگون به وسيلة امراء و سلاطين و بزرگان ساخته شده. در مشهد سه مدرسه بغل هم ساخته شده - مدرسة نواب و باقريه و حاج حسن  - هر سه هم در زمان يكي از سلاطين صفويه و به امر او يا به امر امراي او ساخته شده بود؛ اشكالي ندارد. مدرسة باقريه، محل تدريس محقق سبزواري - ملا محمدباقر سبزواري، صاحب «ذخيره» و «كفايه» - به وسيلة آنها ساخته شده؛ اين اشكالي ندارد. بايد هزينه كنند، دخالت هم نبايد بكنند. حوزه پشتيباني‌هاي گوناگون را از سوي نظام مي‌پذيرد، با عزت و با مناعت. اين پشتيباني‌هايي كه امروز نظام از حوزه‌هاي علميه مي‌كند و بايد هم بكند و بايد هم بيشتر بشود، اينها وظايفي است كه دارد. فقط هم پشتيباني مادي نيست. امروز بحمداللَّه مهم‌ترين و عمومي‌ترين تريبون‌هاي ملي در اختيار فضلاي حوزه‌هاي علميه، در اختيار مراجع معظم است؛ اينها حمايت است، اينها حمايت‌هاي نظام است. نظام اسلامي بايد اين حمايت‌ها را بكند، به دليل همان پيوندي كه گفته شد.3 3.   ۸۹/۰۷/۲۹   بيانات در ديدار طلاب، فضلا و اساتيد حوزه علميه قم
در حوزه‌ها براي رد نظر مخالف از روش‌هاي غيرعلمي استفاده نشود
مخالفت با سرکوب آراء از ... سنت‌هاي پويا و زيباي حوزه‌هاست. ... در حوزه‌ها براي رد نظر مخالف از روش‌هاي غيرعلمي استفاده نشود. ... استدلال و اقناع عقلي اساس روش‌هاي علمي حوزه‌ها و تکفير، روشي غيرعلمي [است] ... با آراي غلط، با استحکام اما متکي بر استدلال برخورد کنيد.6 6.   ۸۹/۰۸/۰۳  (گزارش خبري)ديدار جمعي از اساتيد، فضلا و طلاب نخبة حوزه علميه قم
    تدبير ش  61     
از دست دادن اميد، عامل عقب ماندن ملت
اگر يك ملتي اميد خود به آينده را از دست داد، يا همت او در باز كردن راه‌ها و پيش رفتن به سمت هدف‌ها سست شد، اين ملت عقب خواهد ماند؛ پيشرفت نخواهد كرد؛ سلطه‌گران عالم بر او مسلط خواهند شد؛ عزت خود را از دست خواهد داد. ملت ايران احتياج دارد به اينكه اين همت را مستمراً در كار خود حفظ كند، اين عزم و اراده را حفظ كند، اين اميد را روزبه‌روز افزايش دهد؛ و اين در كشور ما موجود است. بحمداللَّه مردم ما اين را دارند و نشان داده‌اند؛ لذا ما در اين سي سال به‌مراتب بيشتر از آنچه كه يك ملت در سي سال مي‌تواند رشد كند و پيش برود، جلو رفته‌ايم؛ اين را دشمنان ما هم اعتراف مي‌كنند.2   2.   08/10/89   بيانات در ديدار هزاران نفر از مردم استان گيلان‌
    تدبير ش  62     
نبايد گذاشت با بوروكراسي‌هاي اداري، شيريني كار در كام نخبگان تلخ شود
مي‌خواهم عرض بكنم: با اين كمك‌هاي فراواني كه مي‌شود، با وجود اين كارهاي خوبي كه صورت مي‌گيرد و واقعاً باارزش است و بايد از مسئولين تشكـر كـرد، نبايـد گـذاشت بـا بوروكراسي‌هاي اداري و پيچ‌وخم‌هاي گوناگون، شيريني اين كار در كام نخبگان تلخ شود؛ اين را من جداً به مسئولين ذي‌ربط در اين بخش توصيه مي‌كنم. سعي كنند فراتر از اين ديوان‌سالاري‌هاي متعارف و اين پيچ‌وخم‌هاي گوناگون، راه‌هاي ميانبر پيدا كنند، كارها را راحت‌تر پيش ببرند و آسان‌تر حركت كنند.
البته از اين طرف نبايد بي‌انصافي كرد، نبايد ناسپاسي كرد؛ حقيقتاً كار شده، حقيقتاً خدمت شده؛ نيت خدمتِ بيش از اين هم هست. فرمود: «نيَّةُ المُؤمِن خَيرٌ مِن عَمَلِه»؛(كافي،ج2،ص84) يعني هميشه نيت مؤمن بيش از آن مقداري است كه گنجايش عمل اوست. قصد و نيت، خيلي زياد است؛ خوب، انسان در عمل نمي‌تواند همة آنها را انجام دهد. هرچه كه شما از كارِ خوب انجام داديد، نيتتان بايد چند برابر باشد. مؤمن اين‌جوري است كه نيتش هميشه خير است، از عمل او بهتر است. دستگاه‌هاي مسئول در اين باب هم همين‌جورند؛ نيتشان واقعاً خيلي بيشتر است؛ منتها خوب، در عمل طبعاً مشكلاتي پيش مي‌آورد.4 4.   14/07/89   بيانات در ديدار نخبگان جوان‌
لزوم رصد نمودن دائم تناسب سرمايه‌گذاري‌ براي نخبگان با خروجي آن
ما يك نظام رصد لازم داريم. بايد دائماً رصد كنيم، ببينيم خروجي اين تلاشي كه در زمينة نخبگان انجام مي‌گيرد، چقدر است؛ چقدر متناسب است اين خروجي با سرمايه‌گذاري‌اي كه شده. اين‌جور نباشد كه ما سرمايه‌گذاري را بكنيم، بعد خروجي نباشد. اگر خروجي كم بود يا متناسب نبود، كاشف از اين است كه در روش‌ها اشكال وجود دارد، روش‌ها غلط است. بنابراين، اين كار رصد دائمي لازم دارد.4   4.   14/07/89   بيانات در ديدار نخبگان جوان‌
 
ضرورت رصد نمودن تلاش نخبگان با اقدامات كشورهاي ديگر
بايستي كشورهايي را هم كه همت ما و نيت ما اين است كه از آنها جلو بيفتيم، رصد كنيم. نبايد تصور كرد كه كشورهاي ديگر، كشورهاي همسايه، كشورهاي اسلامي ايستاده‌اند و به ما مي‌گويند بفرماييد جلو، تا ما از آنها جلو بزنيم؛ نه! آنها هم دارند تلاش مي‌كنند. اين رصد هم لازم است. اگر قرار است ما جلو بيفتيم، بايستي اطراف را هم بدانيم؛ بقية بازيگران اين صحنه بايد زير نظر باشند؛ بدانيم چه كار دارد انجام مي‌گيرد؛ آن وقت بسنجيـم كـه حـركت مـا، همـت مـا متناسـب هست يا نه.4 4.   14/07/89   بيانات در ديدار نخبگان جوان‌