تدبير ش 77   مرداد 91
اساس همة كارهاي نيك
آنچه كه من در آغاز عرايضم[در ماه مبارك رمضان] عرض مي‌كنم، تحريض و تحريص بر اغتنام فرصت اين روزها و شب‌هاست. ما احتياج داريم به اينكه از اين ساعات، از اين روزها و شب‌هاي پربركت حداكثر بهره را ببريم؛ با تقويت رابطة قلبي خودمان با عالم معنا، با عالم غيب،    با ابتهال و تضرع و خشوع در مقابل رب‌الارباب، و با استحكام پيوند ولايت خودمان با اهل بيت و اين خاندان مكرم. اين اساس همة كارهاي نيكي است كه مي‌تواند از يك انسان مؤمن و كوشندة  در راه حق سر بزند.1  
1.   03/05/91 بيانات در ديدار كارگزاران نظام (چهارم رمضان المبارك1۴۳۳ )
ماية حسرت
اگر از اين ساعات[ماه رمضان] استفاده نكرديم، از اين فرصت استفاده نكرديم، روزي براي ما ماية حسرت خواهد شد: «وَأَنذِرْهُمْ يَوْمَ الْحَسْرَةِ إِذْ قُضِيَ الأَمْرُ وَهُمْ فِي غَفْلَةٍ وَهُمْ لا يُؤْمِنُونَ».( مريم ۳۹) در ميانة غفلت و ناباوري، اين فرصت‌ها از دست مي‌رود  و در آن روزي كه هر ساعت ما، هر دقيقة ما، هر حركت ما، هر كلمة حرف ما حسابي دارد و محاسبه‌اي پاي آن هست، اين غفلت ماية حسرت خواهد شد. آنگاه وقت هم ديگر گذشته است؛      «إِذْ قُضِيَ الأَمْرُ». كار از كار گذشته است؛ آن روزي كه ما متوجه بشويم، ملتفت بشويم.
مرحوم آقاي ميرزا جواد آقاي ملكي در كتاب شريف «مراقبات»شان يك جمله‌اي به مناسبت ساعت ليلةالقدر دارند، كه من يادداشت كردم. البته اين مربوط به هميشه است، اما ايشان به اين مناسبت فرموده‌اند. «فاعلم يقينا انّك ان غفلت عن مثل هذه الكرامة و ضيّعتها باهمالك»؛  اگر غفلت كنيم، اين فرصت‌ها را تضييع كنيم، از دست بدهيم، بعد: «و رأيت يوم القيامة ما نال منها المجتهدون». وقتي روز قيامت مي‌شود و اعمال انسان‌ها را حاضر مي‌كنند و صورت ملكوتي اعمال ما در آنجا حضور مي‌يابد، شما نگاه مي‌كنيد، مي‌بينيد همين عملي كه مي‌توانستيد انجام بدهيد و نداديد، اين كلمة حرفي كه مي‌شد بزنيد كه در آن خير مردمي بود و نزديد، اين قدمي كه مي‌شد برداريد كه كسان مستحقي از آن منتفع مي‌شدند و برنداشتيد، اين كار كوچك، به وسيلة كساني انجام شده است؛ عده‌اي تلاش كردند، جد و جهد كردند و چه ثواب عظيمي خداي متعال آن روز به آنها مي‌دهد. ما در آن روز از آن ثواب محروميم. وقتي انسان مشاهده مي‌كند ديگري كه اين عمل را انجام داد، اين كار خير را انجام داد، اين قدم را برداشت، اين عمل عبادي را انجام داد، به چه دستاورد عظيمي در آن روزي كه همه محتاجند، دست پيدا كرده است، ايشان مي‌فرمايند: «ابتليت بحسرة يوم الحسرة»؛ اينجاست كه انسان دچار حسرت مي‌شود؛ چه حسرتي! كه اي كاش اين كار را من انجام داده بودم، اين قدم را برمي‌داشتم، اين حرف را زده بودم، اين كار را يا اين حرف را ترك مي‌كردم. بعد ايشان مي‌فرمايند كه حسرتِ «يوم الحسرة» مثل حسرت‌هاي معمولي نيست. انسان در دنيا هم گاهي اگر يك كاري را بكند، دستاوردي خواهد داشت؛ نمي‌كند، بعد دچار حسرت و ندامت مي‌شود. اما اين كجا و آن كجا؟ ايشان مي‌فرمايند: «الّتي تصغر عندها نار الجحيم و العذاب الأليم»؛ اين حسرت آنقدر سخت است، آنقدر دردآور است كه در مقابل آن، آتش جهنم كوچك است. به تعبيري، حسرت مثل سرب گداخته در درون انسان سرازير مي‌شود. «فتنادي في ذلك اليوم مع الخاسرين النّادمين يا حسرتي علي ما فرّطت في جنب اللّه»، بعد «و لا ينفعك النّدم»؛ آن روز ديگر پشيماني هم فايده‌اي ندارد.1  1.   03/05/91 بيانات در ديدار كارگزاران نظام (چهارم رمضان المبارك1۴۳۳ )
پرهيز از قول به غير علم
در مسئلة اخلاق، اين نكته را هم عرض بكنم ... پرهيز از قول به غير علم، از غيبت، از تهمت. من خواهش مي‌كنم شما جوان‌هاي عزيز به اين مسئله اهتمام بورزيد. همين‌طور كه در زمينه‌هاي مختلف اهتمام به طهارت عملي داريد - به نماز اهتمام داريد، به روزه اهتمام داريد، به پرهيز از تعرض‌هاي جنسي اهتمام داريد - به اين مسئله هم اهتمام داشته باشيد. اگر چنانچه ما چيزي را   به كسي نسبت بدهيم كه در او نيست، خب! اين مي‌شود تهمت. اگر چنانچه چيزي را بگوييم كه به آن علم نداريم؛ مثلاً يك شايعه است - يك نفري يك حرفي را از قول يكي نقل مي‌كند، ما هم همان را دوباره تكرار مي‌كنيم - خب! اين كمك كردن به شايعه است، اين شايعه‌پردازي است؛ قول به غير علم است. قول به غير علم، خود قولش هم اشكال دارد، عمل كردن به آن امر غير معلوم و بدون علم هم اشكال دارد: «وَلاَ تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ». (اسراء 36) «لاَ تَقْفُ »، يعني چيزي را كه علم به آن نداري، دنبال نكن، دنبال نرو! دنبال كردن، هم در زمينة عمل هست، هم در زمينة گفتار هست. وقتي شما يك چيزي را گفتيد كه به آن علم نداريد، اين هم اختفاي امري است كه انسان به آن علم ندارد. لذا دنبالش مي‌فرمايد: « إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْؤُولاً».4
4.   ۹۱/۰۵/۱۶ بيانات در ديدار دانشجويان
لزوم مراقبت ازرقابت بر سر پست و مقام
رقابت بر سر پست و مقام. خب! در يك دوره‌اي دانشجوهاي تشكل‌هاي اسلامي و ارزشي منزوي بودند؛ مسئلة پست و مقام و احياناً چرب و شيرين و اينها مطرح نبود، اما حالا گوشه و كنار ممكن است مطرح باشد؛ لذا مراقب باشيد. يكي از لغزشگاه‌هاي بزرگ ما انسان‌ها و افراد بشر، همين رقابت‌هاي بر سر پست و مقام و آبرو و اينهاست، كه آدم‌هاي گردن‌كلفت را گاهي به زمين مي‌كوبد! البته من عقيده‌ام اين است كه شما جوان‌ها همچنان كه در نيروي جسماني بر ما پيرمرد‌ها فائق هستيد، در نيروي اراده و توانايي تسلط بر نفس هم بهتر از ماييد. جوان اگر چنانچه همت كند، انگيزه داشـتـه بـاشـد و بـخـواهـد عـمـل كـنـد،            در زمينه‌‌هاي معنوي و روحي و مبارزة با نفس هم از آدم‌هاي مسن و پابه‌سن‌گذاشته و پيرمردي از قبيل ما قوي‌تر است و توانايي‌اش بيشتر است.  پس مي‌توانيد.4   4.   ۹۱/۰۵/۱۶ بيانات در ديدار دانشجويان
عبرت و تعمق در سنت الهي
بعد ديگر قضيه،[در اسارت] مسئلة عبرت و سنت الهي است. بـالاخره مـا در دوران زنـدگـي كـوتـاه دنيوي‌مـان، ايـن چند ده سالـي كـه در دنيا زنـدگي مي‌كنيم، دائم مواجه با چالشيم. هميشه چالش با استكبار و آمريكا نيست. چالش‌هاي گوناگوني هست؛ ليكن در وضع انقلاب اسلامي، چالش‌هاي دروني، چالش با شيطان، چالش با نفس امّاره، و چالش با سلطه‌گران و انحصارطلبان و زياده‌خوا‌هان و استكبار هم هست. ما به عبرت و تأمل و تعمق در اين سنت الهي احتياج داريم. شايد آن روزي كه اسير جنگ تحميلي ايراني، جوان مسلمان در آن اردوگاه با آن وضعيت، يا در آن سلول با آن شكنجه‌‌ها زندگي مي‌كرد، به‌حسب ظاهر دريچة اميدي به روي او باز نبود؛ شايد تصور مي‌كرد كه اين وضعيت ممكن است سال‌هاي بيشتري طول بكشد يا سرانجامي جز مرگ و كشته شدن نداشته باشد. امروز واقعيت را نگاه كنيد، ببينيد چه اتفاقي افتاده است؛ آنها كجايند، شما كجاييد؟ اين يك عبرت است؛ اين نشانة درستي و راستي و صدق وعدة الهي است.6  
6.   25/05/91 بيانات در ديدار جمعي از آزادگان (بيست و ششم رمضان المبارك ۱۴۳۳)
اعتقاد عميق به راست بودن وعده‌هاي الهي
به وعدة الهي ايمان بياوريم؛ به‌راست بودن وعده‌هاي الهي باور و اعتقاد عميق پيدا كنيم؛ اگر مي‌فرمايد: «وَلَيَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن يَنصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ»، (حج 40) معناي اين را درك كنيم. آن روز شما در مقابل مأمور شكنجه يا رئيس زندان يا مأمور بعثي مواجه بوديد با آن فشار، امروز ملت ايران در مقابل آمريكا مواجه است با چالش‌هايي؛ همان قضيه است.«وَلَيَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن يَنصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ». وعدة خدا راست است. آن كساني كه وعدة خدا را باور ندارند، خداوند متعال آنها را مطرود مي‌داند، آنها را ملعون و دورافتادة از ساحت رحمت خود به حساب مي‌آورد. وعدة خدا حق است. امروز هم همين مسئله براي ملت ايران هست. اگر ما به شرايط آنچه كه خداي متعال گفته، عمل كنيم - همچنان كه شما در دوران اسارت به اين شرايط عمل كـرديـد – قـطـعـاً پـيـروزي بـا مـلـت ايـران اسـت؛ اين يك عبرت است.
آنهايي كه به شما مي‌گفتند: تا ابد بايد در اين زندان بمانيد! يا مي‌گفتند: شما را اعدام خواهيم كرد! خودشان به زباله‌دان تاريخ افتادند، خودشان اعدام شدند، خودشان نابود شدند! شما امروز بحمداللّه در جمهوري اسلامي، سرافراز و با عزت داريد زندگي مي‌كنيد؛ اين درس است. يك‌بار ديگر هم ما در گذشته اين درس را داشتيم. بعضي‌هايمان باور نمي‌كرديم. در دوران اختناق، در دوران طاغوت، فشارها زياد بود؛ كساني مي‌گفتند: آقا! «مشت است و درفش»، بيخود ايستادگي مي‌كنيد، بيخود مقاومت مي‌كنيد! يك عده‌اي هم مي‌گفتند: نه! «صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَي نَحْبَهُ وَمِنْهُم مَّن يَنتَظِرُ».(حزاب23) خداي متعال حادثه‌اي را پيش آورد كه در دنيا هيچ‌كس بـاور نمي‌كـرد؛        نه اينكه در ايران كسي باور نمي‌كرد، در دنيا هم كسي باور نمي‌كرد. كسي باور نمي‌كرد كه آنچه آمريكايي‌ها آن را جزيرة ثبات مي‌دانند، اين‌جور دستخوش طوفاني بشود كه در نهايت به انزواي آمريكا، به انزواي استكبار، به انزواي انگليس و عمال و مزدورانشان منتهي شود. امروز هم همين است.
امروز هم شما دنيا را نگاه كنيد؛ نشانه‌هايي هم پيداست. مكرر عرض كرديم؛ دنيا در حال عبور از يك گذرگاه و رسيدن به يك وضع جديد و ماجراي جديدي است. رفتار ما، نيت ما، عمل ما در شكل‌گيري اين وضعيت جديد، تعيين‌كننده است.6  
6.   25/05/91 بيانات در ديدار جمعي از آزادگان (بيست و ششم رمضان المبارك ۱۴۳۳)
حفظ نورانيت‌هاي ماه رمضان
يك گام به سمت خدا برداريد، خداي متعال شما را به خود نزديك مي‌كند. آن كساني كه به حقيقت، به معنويت، به خدا و به دين پشت كرده‌اند، خداي متعال از روي رأفت و رحمت، آنها را دعوت مي‌كند و فرا مي‌خواند؛ اين لطف    و رحمت الهي است. جـوان‌هـاي عـزيـزمـان نورانيت‌هايي را كه در اين ماه به دست آوردند، ان‌شاءاللّه براي خود حفظ كنند؛ اين ذخيره را براي تمام طول عمر و لااقل براي اين يك سال تا عيد فطر آينده و تا ماه رمضان آينده، براي خود نگه دارند. انس با قرآن را، توجه به خدا را، ذكر را، حضور در صحنه‌‌هـايـي كـه خـداي متعال دوست مي‌دارد بندگانش در آن صحنه‌‌ها حضور پيدا كنند - چه صحنه‌‌هاي مربوط به درون خود ما، چه آنچه كه مربوط به گسترة دنياي اسلام و جامعة ما و امت اسلامي است - براي خود نگه داريم، حفظ كنيم؛ و خداي متعال هم بركت خواهد داد.10  10. ۹۱/۰۵/۲۹ خطبه‌هاي نماز عيد فطر (1433 هجري قمري)
نعمت الهي را قدر بدانيم
همة برادران و خواهران عزيز را دعوت مي‌كنم به رعايت تقواي الهي؛ و تبريك عرض مي‌كنم عيد سعيد فطر را، كه روز رحمت است، روز مغفرت است، روز اجر و پاداش است براي مؤمنين، براي نيكوكاران، براي كساني كه براي خدا و در راه خدا عملي انجام دادند و حركتي كردند و دل‌هاي خود را به خداي رحيم و غفور نزديك كردند. خدا را شكر مي‌كنيم كه يك بار ديگر، يك ماه رمضان ديگر و يك عيد فطر ديگر را نصيب ما كرد؛ بايد اين نعمت الهي را       قدر بدانيم.
بحمداللّه ماه رمضان امسال، آنطوري كه انسان از خبر‌ها در گوشه و كنار مي‌شنيد يا مشاهده مي‌كرد، ماه رمضان مباركي بود؛ دل‌ها متوجه خدا، متوجه حقيقت و معنويت، قشر‌هاي مختلف مردم در اجتماعات ديني، در تلاوت قرآن، در شب‌هاي مبارك و پر خير و بركت قدر، با توسل خود، با دعاي خود، فضاي معنوي مؤثر و ماندگاري را در كشور به وجود آوردند؛ اين را بايد مغتنم شـمـرد و بـر تـوفـيـق آن، خـداي متعال را سپاسگزاري كرد.10  10. ۹۱/۰۵/۲۹ خطبه‌هاي نماز عيد فطر (1433 هجري قمري)
لزوم شناخت موقعيت
مهم اين است كه قدر ... موقعيت‌ها را بدانيم. خداوند متعال عيد سعيد فطر را براي امت اسلام و براي پيامبر عظيم‌الشأن ماية عزت و ذخر و شرف و كرامت قرار داد؛ «وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّي اللّهُ عَلَيه وَ آلِه ذُخراً وَ شَرَفاً وَ كَرَامَةً وَ مَزيداً»؛( مفاتيح‌الجنان، ذكر قنوت نماز عيد فطر) ماية ازدياد عزت و شرف امت اسلامي و پيامبر عظيم‌الشأن است. اين بسته به اين است كه ما مسلمان‌ها، با اين موقعيت‌ها و با اين مناسبت‌ها چگونه رفتار كنيم. ملت‌هاي مسلمان مي‌توانند ماه رمضان را و عيد فطر را وسيله‌اي قرار بدهند براي عزت؛ نردباني قرار بدهند به سمت علوّ معنوي و مادي و عزت دنيا و آخرت. بايد بيدار باشيم، بايد از اين موقعيت‌ها استفاده كنيم.11  
11. ۹۱/۰۵/۲۹ بيانات در ديدار مسئولان نظام و سفراي كشورهاي اسلامي به مناسبت روز عيد سعيد فطر