تدبير 71

لزوم رعايت اخلاق اسلامي
كارتان كار بسيار خوبي است، كار مهمي است، براي كشور مفيد است؛ ان‌شاءاللَّه كه خوب عمل بشود. به مأموران سرشماري بايد توصيه بشود كه با حوصلة تمام، با رعايت اخلاق اسلامي، با خانواده‌ها مواجه بشوند و سؤال كنند؛ مردم هم ان‌شاءاللَّه با حوصلة تمام پاسخ بدهند و اين كار به سرانجام برسد.1 2/8/90   بيانات در ديدار ستاد سرشماري نفوس و مسكن
شست‌وشوي دل
اكنون بهار حج، با طراوت و صفاي معنوي و شكوه و حشمت خداداد، فرا رسيده و دل‌هاي مؤمن و مشتاق را پروانه‌وار بر گرد كعبة توحيد و وحدت، به پرواز درآورده است. مكه و منا و مشعر و عرفات، منزلگاه انسان‌‌هاي خوشبختي است كه به نداي: «وَأَذِّن فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ »(حج 27) پاسخ گفته و به حضور در ميهماني خداي غفور و كريم سرافراز گشته‌اند. اينجا همان خانة مبارك و كانون هدايتي‌است كه آيات بيّنات الهي  از آن ساطع و چتر امان برفراز سر همگان در آن گسترده است.
دل را در زمزم صفا و ذكر و خشوع شست‌وشو دهيد؛ چشم باطن را به آيات روشن حضرت حق بگشاييد؛ به اخلاص و تسليم، كه نشانة عبوديت حقيقي است، روي آوريد؛ خاطرة آن پدري را كه با طوع و تسليم، اسماعيلش را به قربانگاه برد، بارها و بارها در دل زنده كنيد؛ و بدين‌گونه راه روشن و آشكاري را كه براي رسيدن به دوستي ربّ جليل در برابر ما گشوده است، بشناسيد و قدم نهادن در آن را به همّت مؤمنانه و نيت صادقانة خود بسپاريد.2  5/8/90   پيام به كنگرة عظيم حج   
اهميت ترك گناه
فرصت مال شماست. همچنان كه امروز فرصت پيشرفت، فرصت شكوفايي، فرصت حركت‌هاي بزرگ سياسي و انقلابي و اجتماعي مال شما جوان‌هاست، فرصت توجه به خداي متعال و ذكر الهي و مستحكم كردن رابطة قلبي با خدا هم متعلق به شماست. بهترين وسيله‌اي كه مي‌تواند ذكر الهي را براي شما و براي ما زنده كند، ترك گناه است. اين كار، براي شما آسان‌تر از پيرهاست. شما جوان‌ها دل‌هاي نوراني داريد، زمينه‌‌هاي آماده‌اي داريد؛ از خداي متعال كمك بخواهيد. قدر اين دورة درخشان جواني را بدانيد، رابطة خودتان را با خدا مستحكم كنيد و در اين راه پرافتخاري كه ملت ايران آغاز كرده است و شما امروز در نقاط اوج اين راه قرار داريد، ان‌شاءالله با همة وجود، با همة توان، ادامه بدهيد و پيش برويد.5  11/8/90   بيانات در ديدار دانش‌آموزان و دانشجويان در آستانة روز ملي مبارزه با استكبار جهاني‌
عطر معنويت در كانون علم و جهاد
دانشگاه‌هاي ارتش جمهوري اسلامي ايران كانون علم و جهاد است. آنچه انسان روزبه‌روز بيشتر احساس مي‌كند، عطر معنويت و تدين و ايماني است كه در اين دانشگاه‌ها استشمام مي‌شـود؛ ايـن جـاي خـرسنـدي اسـت، جـاي خـوشحالـي اسـت. دانشگاهـي از جهـات علمـي، فعـال؛ دانشجويان علاقه‌مند، اساتيد خوب، فرمانده‌اي كه خود يك چهرة علمي است؛ علاوة بـر ايـن، فضاي آمادگي‌هـاي مجاهدانة مؤمنانه؛ رزمايش و آموزش‌هاي رزمي در هواي گرم ماه رمضانِ مرداد ماه و تير ماه؛ روزه گرفتن جمع زيادي از دانشجويان دانشگاه در همة هفته‌ها - هفته‌اي يك روز و بعضي بيشتر؛ اين اطلاعي است كه من دارم - اينها چيزهايي است كه نه در كشور و ميهن ما، در دنياي اسلام، در ميان نيروهاي مسلح، بي‌سابقه است. اينها آفريدة همت بلند ملتي است كه بر برافراشتن پرچم ايمان و اسلام و ديانت، همت گماشته است. نيروهاي مسلحي كه براي خدا، در راه خدا و براي آرمان‌هاي الهي درس مي‌خوانند، آموزش مي‌بينند، زحمت مي‌كشند، خود را آماده مي‌كنند و هنگامي كـه فرصت مجاهدت و دفـاع دست بـدهـد، بـا فداكاري وارد ميدان مي‌شوند، عزت اسلام و مسلمين‌اند، عزت كشورند.7  19/8/90 بيانات در دانشگاه افسري امام علي
لزوم تعميق عقايد و باورها
عقايد و باورها بايد در عمق جان مردم ما رسوخ و نفوذ كند. همين عقايد است كه ما را به ميدان مي‌آورد و در ميدان نگه مي‌دارد. اين عقايد بايد روي رفتارهاي ما اثر بگذارد. جامعة ما بايد جامعة گناه نباشد. گناه بايد در جامعه روزبه‌روز كم شود. گناه موجب مي‌شود كه ما نتوانيم در مقابل دشمن بزرگ خودمان - كه شيطان انس و جن، دشمن ماست - مقاومت كنيم؛ «إِنَّ الَّذِينَ تَوَلَّوْاْ مِنكُمْ يَوْمَ الْتَقَي الْجَمْعَانِ إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّيْطَانُ بِبَعْضِ مَا كَسَبُواْ »،(آل عمران 155) يا در آية ديگر:     «ثُمَّ كَانَ عَاقِبَةَ الَّذِينَ أَسَاؤُوا السُّوأَي أَن كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ».(روم 10) عمل بد، به عدم استقامت در ميدان منتهي مي‌شود. عمل بد، به تغيير باورها منتهي مي‌شود؛ «أَن كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ ». ما تعجب مي‌كنيم گاهي اوقات وقتي مي‌بينيم عقايد افراد دگرگوني پيدا مي‌كند. حالا به عامة مردم و به متن جامعه خيلي كاري ندارم؛ انسان گاهي روي نخبگان نگاه مي‌كند، وقتي يك خرده تفحص مي‌كند، مي‌بيند كه ايـن مـربـوط مـي‌شـود بـه همين آيـة شريفة   «إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّيْطَانُ بِبَعْضِ مَا كَسَبُواْ». يك پوسيدگي در دندان بـه وجـود مـي‌آيـد، بـه آن نمي‌رسيم، يك وقت مي‌بينيم زير يك چيز سختي دندان شكست؛ مي‌فهميم ظاهر خـوبـي داشته، امـا پوك بوده. انسان يك شكستگي‌هاي اين‌جوري را مشاهده مي‌كند.17  23/3/90   (انتشار 01/10/1390) بيانات در ديدار اعضاي شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي

    تدبير 72

بركات توكل
در طول ساليان دراز، ما را از لحاظ علمي عقب نگه داشتند؛ فرهنگ ما را پايمال كردند؛ استقلال ما را از بين بردند. امروز ما بيدار شده‌ايم. ما ميدان‌هاي علم را هم يكي پس از ديگري تصرف خواهيم كرد.
وقتي جمهوري اسلامي در سي سال قبل تشكيل شد، دشمنان مي‌گفتند: انقلاب اسلامي به پيروزي رسيد، اما قادر نيست ميدان‌هاي زندگي را ي‍ـكي پـس از ديگـري مـديـريـت كنـد و عقب    خواهد نشست.
امروز جوانان ما به بركت اسلام توانسته‌اند كارهاي بزرگي را در عرصة علم انجام بدهند كه در گذشته هرگز به فكر خود آنها هم نمي‌رسيد. امروز به بركت توكل به خداي متعال، جوان ايراني كارهاي بزرگ علمي را انجام مي‌دهد: اورانيوم را غني‌سازي مي‌كند؛ سلول‌هاي بنيادي را توليد مي‌كند و پرورش مي‌دهد؛ در زيست‌فناوري قدم‌هاي بلند برمي‌دارد؛ به فضا دست مي‌اندازد؛ همه به بركت توكل به خداي متعال و با شعار «اللَّه‌اكبر».12 ۹۰/۱۱/۱۰  بيانات در ديدار شركت‌كنندگان در اجلاسجهاني‌ «جوانان و بيداري اسلامي
ضرورت پيشرفت در معنويت و تزكية نفس
يكي ديگر از ضعف‌هاي ما اين است كه ما به موازات علم، به موازات پيشرفت‌هاي علمي، پيشرفت اخلاقي و تزكية اخلاقي و نفسي پيدا نكرده‌ايم؛ اين عقب‌ماندگي است. البته امروز در مقايسة با قبل از انقلاب، به‌مراتب و مراتب بهتر است - در اين هيچ شكي نيست - اما بايد پيشرفت مي‌كرديم. در علم پيشرفت كرديم، در سياست پيشرفت كرديم؛ بايد در معنويت و در تزكية نفس هم پيشرفت مي‌كرديم. در قرآن هر جا تزكيه و تعليم از زبان پروردگار است، تزكيه مقدم است بر تعليم؛ آن هم تعليم كتاب و حكمت - «يُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ»(آل عمران 164) - فقط يك جا از زبان حضرت ابراهيم، تعليم مقدم است. بنابراين ما از تزكية اخلاقي و نفسي    غفلت كرديم.5 14/11/90  خطبه‌هاي نماز جمعه تهران
مسئولين و مردم بايد ضعف‌ها را برطرف كنند
1- گرايش به دنياطلبي ماديگرايي و اشرافيگري ... 2- اسراف و مصرف‌زدگي ... 3- عقب‌ماندگي در معنويت و تزكية نفس ... 4- نرسيدن به عدالت اجتماعي مورد نظر اسلام ... اين ضعف‌ها را بايستي جبران كنيم. اينها ضعف‌هايي است كه نمي‌شود از آنها گذشت. هم مسئولين، هم آحاد مردم بايد احساس كنند وظيفه دارند اين ضعف‌ها را برطرف كنند. ان‌شاءللَّه بايد از خداي متعال كمك بخواهيم و اين ضعف‌ها را برطرف كنيم. و البته مي‌شود برطرف كرد؛ اينها بدون ترديد برطرف‌كردني است.5 14/11/90  خطبه‌هاي نماز جمعه تهران