تدبير ش23
تدبر و تأمل در ميهماني عظيم الهي ماه رمضان
     رسول مكرم فرمودند ‌كه‌«شهردعيتم فيه الي ضيافه اللَّه»؛ اين يك ماهي است كه شما در اين ماه دعوت شده‏ايد به ميهماني الهي. خود اين جمله در خور تدبر و تأمل است؛ دعوت به ميهماني الهي. اجبار نكردند كه همه‏ي افراد از اين ميهمانـــــي استفاده كنند؛ نه، فريضه قرار داده ‏انــــــد؛ اما تحت اختيار خود ماست كه از ايـــــن ميهمـــاني استفاده بكنيم يا نكنيــــــم. بعضي هستند كه در اين ميهماني عظيم اصلاً فرصت اين را پيدا نمي‌كنند كه به اين دعوتنامه توجه كنند. غفلت آنها، فرورفتگي آنها در كار ماديت و دنياي مادي به قدري است كه آمدن و رفتن ماه رمضان را نمي‌فهمند. مثل همين كه كسي را براي يك ميهماني بسيار با شكوه وپرخير و بركتي دعوت كنند و او فرصت نكند؛ غفلت كند از اينكه كارت دعوت را حتّي نگاه كند. اينها كه دستشان بكلي خالي مي‌ماند. بعضي مي‌فهمند اين ميهماني هسـت، اما به اين ميهماني نمي‌روند. كساني كه خداي متعال به آنها لطف نكرده است و توفيق نداده كه با اينكه عذري ندارند، روزه را نمي‌گيرند يا از تلاوت قرآن يا از دعاهاي ماه رمضان محروم مي‌مانند، آنها همين افراد هستند. كساني هستند كه وارد اين ميهماني نمي‌شوند، نمي‏آيند به اين ميهماني؛ حساب اينها روشن است.        23/6/86
در ماه رمضان، اجتناب از محارم الهي بر كارهاي اثباتي و ايجابي مقدم است
رياضتي كه در ميهماني اين ماه وجود دارد-كه رياضت روزه و گرسنگي ‌كشيدن ‌است- شايد بزرگترين دستاورد اين ضيافت الهي است. بركاتي كه روزه براي انسان دارد، به قدري اين بركــات از لــحاظ معــنوي و ايــجاد نورانيت در دل انسان زياد است كه شايد بشود گفت بزرگترين بركات اين ماه همين روزه است... در همان روايت خطبه‏ي پيامبر اعظم، اميــرالمـؤمنــين (عليه‏الصّلاه والسّلام) سؤال مي‌كند از پيغمبر كه در اين ماه كدام عمل بافضيلت‏تر است. در جواب مي‌فرمايند: «الورع عن محارم اللَّه». اجتناب از گناهان و از محارم الهي، بر كارهاي اثباتي و ايجابي مقدم است؛ جلوگيري از آلودگي و زنگار روح و دل است. اين افراد از گناه هم اجتناب مي‌كنند.روزه‏داري... تلاوت (قرآن).. دعا و ذكر... هم دوري از گناهان... اين مجموعه، انسان را از لحاظ اخلاق و رفتار هم به آن چيزي كه مورد نظر اسلام است، نزديك مي‌كند. وقتي اين مجموعه كار انجام گرفت، دل انسان از كينه‏ها خالي مي‌شود؛ روح ايثار و فداكاري در انسان زنده مي‌شود؛ كمك به محرومان و مستمندان براي انسان آسان مي‌شود؛ گذشت به نفع ديگران و به زيان خود در امور مادي براي انسان روان مي‌شود. لذا مي‏بينيد در ماه رمضان جرم و جنايت كم مي‌شود، كــار خير زياد مــي‏شــــود، محبــت بيــن افراد جامعـــه بـــــيش از اوقـــات ديگــر مي‌شود؛ كه اينها به بركت همين ضيافت الهي است.    23/6/86
تأكيد بر استغفار از گناهان، خطاها و لغزشها، جهت پاك شدن از آلودگي‌ها
بايد تلاش مسلمان در اين ماه اين باشـــد كــــه حداكثر بهـره را از اين ضــيافت الهي بگيرد و دست پيدا كند به رحمت و مغفرت الهي، كه من تأكيد كنم بر روي استغفار؛ استغفار از گناهان، استغفار از خطاها، استغفار از لغزشها؛ چه گناهان كوچك، چه گناهان بزرگ. اين خيلي مهم است كه در اين ماه، ما خودمان را، دلمان را از زنگارها پاك كنيم؛ خودمان را از آلودگي‏ها مصفا كنيم، شستشو بدهيم؛ و اين با استغفار امــكان‏پذيــر است. لذا در روايات متعددي دارد كه بهترين دعاها يا در رأس دعاها، استغفار است؛ طلب مغفرت از پروردگار. براي همه هم استغفار هست. پيغمبر اكرم هم - آن انسان والا - استغفار مي‌كرد. حالا استغفار امثال ما از نوعي از گناهان است؛ اين گناهان متعارف و معمولي و گرايشهاي حيواني در وجود ما و همين گناهانِ به تعبيري مي‌گوييم گناهان چارواداري؛ گناه‏هاي آشكار و واضح. بعضي‏ها استغفارشان از چنين گناهاني نيست؛ از ترك اولي‏ است. بعضي ترك اولي‏ هم نمي‌كنند؛ اما استغفار مي‌كنند، كه اين استغفار از قصور ذاتي و طبيعي انسانِ ممكن در قبال عظمت ذات مقدس پروردگار است؛ استغفار از عدم معرفت كامل، كه اين مال اولياء و مال بزرگان است... استغفار حقيقتاً جايگاه مهمي دارد. از استغفار در اين ماه غفلت نشود، بخصوص در سحر‌ها، در شبها دعاهايي كه در اين ماه رمضان هست، اينها را با توجه به معاني‌اش بخوانيد.   23/6/86
فايده بزرگ استغفار، خارج شدن از غرور و غفلت نسبت به خود
فايده‏ي بزرگ استغفار اين است كه ما را از غفلت نسبت به خود خارج مي‌كند. ما گاهي در مورد خودمان دچار اشتباه مي‌شويم. وقتي به فكر  استغفار مـي‏افتيـــم، گنــاهــــان، خـــطاهــا، خيره‏سري‏ها، پيروي از هواي نفس كه كرديم، تجاوز از حدود كه انجام داديم، ظلمي كه به نفس خودمان كرديم، ظلمي كه به ديگران كرديم، جلوي چشــم ما زنده مي‌شــود و به يادمــان مي‏آيد كه چه كرده‏ايم؛ آن وقت دچار غرور، دچار نخوت، دچار غفلت نسبت به خود نمي‌شويم. اولين فايده‏ي استغفار اين است.         21/7/86
استغفار حقيقي مسلماًًّ غفران الهي را پشت سر خواهد داشت
 خداي متعال وعده فرموده است كه آن كسي كه استغفار كند، يعني به عنوان يك دعاي حقيقي از خداي متعال حقيقتاً آمرزش بطلبد و از گناه پشيمان باشد، «لوجد اللَّه توّاباً رحيما»؛ خداي متعال توبه‏پذير است. اين استغفار، بازگشت به سوي پروردگار است؛ پشت كردن به خطاها و گناهان است و خداوند مي‌پذيرد؛ اگر استغفار، استغفار حقيقي باشد. توجه كنيد كه همـــين ‏طور آدم به زبــان بـگـويد: استغفراللَّه، استغفراللَّه، استغفراللَّه، اما حواسش اين طرف و آن طرف باشد، اين فايده‏اي ندارد؛ اين استغفار نيست. استغفار يك دعاست، يك خواستن است؛ بايد انسان حقيقتاً از خدا بخواهد و مغفرت الهي و گذشت پروردگار را بطلبد: من اين گناه را كرده‏ام؛ پروردگارا! به من رحم كن، از اين گناه من بگذر. اينطور استغفار كردني نسبت به هر يك از گناهان، مسلماً غفران الهي را پشت سر خواهد داشت؛ خداي متعال اين باب را باز فرموده است ... استغفار حقيقتاً جايگاه مهمي دارد. از استغفار در اين ماه غفلت نشود؛ بخصوص در سحرها، در شبها. دعاهايي كه در ماه رمضان هست، اينـها را با توجـــه به معاني‏اش بخوانيد.   23/6/86
افشاي اسرار دروني و گناهان خود پيش ديگران، ممنوع است
در دين مقدس اسلام، اقرار به گناه پيش ديگران ممنوع است. اينكه در بعضي از اديان هست كه بروند توي عبادتگاه‏ها، پيش روحاني، كشيش، بنشينند، اعتراف به گناه كنند، اين در اسلام نيست و چنين چيزي ممنوع است. پرده‏دري نسبت به خود و افشاي اسرار دروني خود و گناهان خود پيش ديگران، ممنوع است؛ هيچ فايده‏اي هم ندارد. اينكه حالا در آن اديان خيالي و پنداري و تحريف شده اينطور ذكر مي‌شود كه كشيش گناه را مي‌بخشد، نه؛ در اسلام بخشنده‏ي گناه، فقط خداسـت. حـــتّي پيغـــمبر هم نمي‌تواند گــناه را ببــخشد. در آيه‏ي شريفه مي‌فرمايد: «ولو انّهم اذ ظلموا انفسهم جاءوك فاستغفراللَّه و استغفر لهم الرّسول لوجد اللَّه توّابا رحيما»؛ وقتي گناهي انجام دادند، ظلم به نفس كردند، اگر بيايند پيش تو كه پيغمبر هستي، از خداي متعال طلب مغفرت و طلب بخـشش كنند و تو هم براي آنها طلب بخشــش كني، خداوند توبه‏ي آنها را مي‌پذيـرد. يعني پيغمبر براي آنها طلب بخشـــش مي‌كند؛ خود پيغمبر نمي‌تواند گناه را ببخشد؛ گناه را فقط خداي متعال بايد ببخشد.          23/6/86
در فرصت الهي ماه رمضان دل ها را به خدا نزديك كنيد
   ماه رمضان هم كه يك فرصت الهي است، در اختيار ما قرار داده شده؛ استفاده كنيد از اين ماه مبارك، از اين فرصت بسيار بزرگ؛ دلها را به خدا نزديك كنيد، آشنا كنيد؛ با استغفار، دلـــها و جانــها را پاكــيزه كنيد؛ خواسته‏هايتــان را با خداي متعال مطرح كنيد. ارتباط معنوي ملت ما با خداي متعال كارهاي بزرگي انجام داده است، و ماه رمضان فرصت فوق‏العاده‏اي است براي اين كار؛ از اين فرصت استفاده شود     23/6/86
ضرورت گرمتر شدن كانون معنويت و مقاومت نماز جمعه با حضور جوانان
نماز جمعه ... نهاد بابركتي شد؛ چه در تهران، چه در ساير شهرهاي اين كشور. بتدريج نماز جمعه در شهرهاي كوچك و كوچكتر هم در سرتاسر كشور اسلامي در هر نقطه‏اي تبديل شد به كانونِ هم معنويت و هم مقاومت. نماز عبادي - سياسي كه تعبيري بود كه آن روز ظاهراً از زبان امام بزرگوارمان صادر شد، به اين معناست؛ هم مركز عبادت است، هم مركز آگاهي معنوي و سياسي است؛ كه اين آگاهي موجب نلغزيدن، راه كج نكردن و به زانو در نيامدن يك ملت است. اغلب اين شكستهايي كه شما در صحنه‏ي سياسي در دنيا براي ملتها مشاهده مي‌كنيد، منشأش ناآگاهي‏هايي است كه ضربه‏هاي خود را در جاهاي گوناگوني زده است. آگاهي، يك ملت را ضد ضربه مي‌كند؛ او را آماده مي‌كند براي مقاومت. بنابراين اينجا، هم پايگاه معنويت است، هم پايگاه مقاومت. قدر اين نماز را، هم آحاد مردم بدانند، هم بخصوص جوانهاي عزيزمان بدانند، و هم آقايان ائمه‏ي جمعه‏ي محترم در سراسر كشور بدانند؛ آنها هم قدر اين نماز را بدانند؛ اين يك منبري است كه نظير آن ديگر وجود ندارد. كاري كنند كه جاذبه‏ي نماز جمعه، جوانها و دلــهاي پاكـيزه و مشـتاق را به اين سمت بكشاند و اين كانون روزبه ‏روز گرمتر شود.      23/6/86
جديت در ارتقاء فكر ديني‌ دانشجويان با‌‌‌نگاه  مبتكرانه ‌به مسائل اسلامي
   مسئله‏ي ارتقاء فكر ديني در دانشگاهها را بسيار جدي بايد گرفت و مراقب باشيد خلأ فكري براي دانشجوي ما و روشنفكر دانشگاهي ما به وجود نيايد. ما خيلي حرف داريم؛ حرف گفتني و قانع كردني. بايد تبليغات را عمق داد؛ با حرفهاي نو و قـــوي و مـــنطبق بــا معيارهاي روشنفكـري. من از اينكه گفته شود روشنفكري ديني آيا داريم، نداريم؛ از اين بحثها بنده بيگانه و بيزارم. نگاه نو، نگاه مبتكرانه به مسائل ديني و مسائل فكري اسلامي، همان نگاه روشنفكري است و معنايش بدعت‏گذاري نيست. همان مباني را با ابعاد جديدي كه انسان به بركت گذشت زمان آن ابعاد را مي‌شناسد، فهميدن و بيان كردن. از اين نبايستي ما غفلت كنيم. 9/7/86  
لزوم پرهيزاز خود شگفتي و دوستي با انسانهاي نادان، بخيل و دروغگو
حضرت علي (ع) (درتوصيه) به فـرزنـد بـزرگـوار خود حضـرت امـام حسن (ع)... والاترين بي نيازي انسان را خِرد و بزرگترين تنگدستي و فقر او را دوري از مسير عقل مي دانند ضمن آنکه بر لزوم پرهيز از عجب و خودشگفتي و دوستي با انسانهاي نادان، بخيل، گناهکار و دروغگو تأکيد مي کنند. (گزارش خبري) 15/7/86

مكارم اخلاق بـايد  بـويژه در مـيان مسؤولان گسترش يابد
مکارم اخلاق فقط به معناي اخلاق نيکو نيست بلکه صفات پسنديده اي همچون صبر، گذشت، شکر، احسان، مروت نسبت به مردم، ترحم به زيردستان و شجاعت و ايستادگي در مقابل کج رويها از مکارم اخلاق است که بايد در ميان آحاد مردم به ويژه مسؤولان گسترش يابد.   (گزارش خبري) 15/7/86
مسؤولان بايد همواره مراقــب باشــند تــا دچار ضعف‌ها ودام هاي بزرگ نشوند
برخي مواقع معناي خردورزي دچار تحريف مي شود و حرکت براساس عقل و تدبير، کنار گذاشتن کارهاي بزرگ و کاهش شتاب در کارها معني مي شود در حالي‌که در برخي امـــور اقتضاي خردورزي حرکت آرام و ملايم و در برخي امور نيز اقتضاي عقل، حرکت پرشتاب و اقدام همراه با قاطعيت و شجاعت است...طمع، شهوات انساني، خشم و خود شگفتي دشمنان خرد ورزي است و مسؤولان بايد همواره مراقب باشند تا دچار اين ضعف‌ها و دام‌هاي بزرگ نشوند.  (گزارش خبري) 15/7/86

بايد جهت نهادينه كردن اقبال به تضرع و عبادت در نســلهاي آيــنده تلاش بيــشتر و جدي‌تري صورت گيرد
گرايش روزافزون آحاد جامعه به ويژه جوانان به مسائل معنوي و ارزشهاي اسلامي بعد از 28 سال از پيروزي انقلاب اسلامي، از معجزات انقلاب و واقعياتي انکارناپذير است. اقبال نسل جوان امروز به تضرع و عبادت، و عمق ديني آنان يک پديده الهي و از رويش هاي انقلاب اسلامي است که بايد در جهت نهادينه کردن آنها در نسل هاي آينده تلاش بيشتر و جدي تري انجام شود...تعميق اين ارزش‌ها منوط به رشد مكارم اخلاق در جامعه اســـت... اگر امروز در جامعه شاهد رويش هاي انبوه تر، عقلاني تر و اميدبخش تر از ريزش‌هاي 28 سال گذشته هستيم، دليل آن مجاهدت هاي خاموش بــرخي انســانها در سالهاي گذشته است که بايد اين حرکت با يک تلاش خستگي ناپذير، منسجم و فشرده فرهنگي ادامه يابد تا شاهد رويش هاي بيشتري در نسل هاي آينده باشيم.   (گزارش خبري) 15/7/86
همه دستگاه ها بايد ‌در‌ جهـــت ارتقاي ارزشــهاي اخلاقي ‌و ‌ايمان ديني  ‌جامــعه به طور ‌جـــدي  تلاش كنند
بــا روي کــار بـــودن يـک دولـت حزب اللهي و رئيس جمهور مکتبي زمينه براي حرکت عميق فرهنگي بيش از پيــش فراهـم اســـت و هــــمه دستگاههاي مسؤول اعم از وزارت ارشاد، صدا و سيما، سازمان تبليغات اسلامي، وزارت علوم، وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي بايد در جهت ارتقاي ارزشهاي اخلاقي و ايمان ديني جامعه به طور جدي تلاش کنند.   (گزارش خبري) 15/7/86
  استمرار حركت عدالت و آرمان خواهي دانشجويان در گرو ايمان  و عقايد ديني
 محيط دانشجويي، محيط سيالي است؛ يعني شما امروز دانشجوييد، پنج سال ديگر اغلبتان دانشجو نيستيد؛ يك گروه ديگري به جاي شما دانشجويند... شما بمجرد اينكه از محيط دانشجويي دانشگاه خارج شديد، يادتان نرود كه در تشكل دانشجويي، در محيط دانشجويي، در كلاس درس، در يك چنين جلساتي چــه مي‌گفتيــــد، چه مي‌خواستيد و به عنوان آرمان چه چيزهايي را مشخص مي‌كرديد؛ اينها را فراموش نكنيد؛ اينها را نگه داريد... از درون بجوشيد. اين فكرها را در دلتان ريشه‏دار كنيد...راهش هم همين است كه اين را به ايمان ديني و به عقايد ديني وصل كنيد. آنجاست كه تكليف الهي، انسان را هيچ وقت فــارغ نمــي‌گذارد. آنــهايي كه توانســتند مبــارزه كــــنند، آنـهـايي كه توانسـتند طـاقت بياورند، آنهايي كه توانستند در مقابل مشكلات سينه سپر كنند، آنها از اين دستورالعمل، از اين نسخه بهره گرفتند؛ والّا امروز شما دانشجوييد و محيط دانشگاه هست و محيط جواني است و گرم و گيرا و عدالت و آرمانــخواهي و اينهـا، بــعد پس‏فردا از محيط دانشجويي كه خارج شديد، همه چيز يا دفعتاً فراموش بشوديا بتدريج فراموش بشود، اين درست نيست... آنهايي كه مي‏آيند، وارث چه هستند؟ به تعبير ديگر، آنها چگونه اين محيط را شكل خواهند داد؟ بخشي از اين كار به عهده‌ي امروزِ شماست.    17/7/86
انسان مؤمن بايد عيد رمضان را براي شكر توفيق عبادت، عيد  بگيرد
عيد رمضان در حقيقت عيد شكر است؛ شكر به خاطر توفيق گذراندن دوران يك ماهه‏ي ضيافت الهي، شكر روزه‏داري، شكر توفيق عبادت و ذكر و خشوع و توسل به بارگاه كبريايي حضرت حق. حقيقتاً هم براي اين شكر، انسان مؤمن بايد عيد بگيرد. 21/7/86
بايد خدا را بر نعمت بزرگ اقبال قلبي ملت ‌‌‌به دين و حقايق اسلامي خيلي شكرگزاري كنيد
         كــارنـامـه‏ي بهـره‏وري ملت عزيز ايران از ايـــن مــاه – بــر طبق اطلاعات موثقي كه در اختيار بنده است - كارنامه‏اي درخشان و برجسته است. ملت ما حقيقتاً از ماه مبارك رمضان بهره بردنــــد؛ هـــمه‏ي قشــرها، همه‏ي مجموعه‏هاي اجتماعي و سلايق مختلف و گرايشهاي گوناگون و  كساني كه در زندگي معمولي‏شان، در رفتارشان، در لباسشان، در بعضي از خلقياتشان با همديگر تفاوتهايي دارند، همه آمده بودند. خدا را بر اين نعمت بزرگ - كه نعمت ايمان و اقبال قلبي ملت مسلمان به دين و حقايق ديني و اسلامي است - بايد خيلي شكر گذاشت. اين يكي از برجستگيهاي ملت ايران است. آنچه كه در وسايل تبليغات جمعي و رسانه‏ها - مثل راديو و تلويزيون و روزنامه‏ها - از دينداري مردم نشان داده مي‌شود، بدون هيچ ترديدي يك بخش از هزاران بخش توجهات و توسلات مردم است. در اين كشور بزرگ، در اين همه  شهر، در اين همه روستا، در دهها هزار مسجـــــد وحسينيه و مراكز گوناگون، اين مردم، اين جوانها، دختران و پسران در شبهاي قدر و در ايام و ليالي ديگرِ اين ماه جمع شدند، دست توسل دراز كردند، از خداي متعال خواستند، با خدا سخن گفتند و راز و نياز كردند؛ اين خيلي ارزش بالايي است    21/7/86
تأكيد بر حفظ درسهاي بر گرفته از ماه رمضان ارتباط با خدا، اتحاد ملي، سخت گرفتن و انفاق به ديگران
         اين ماه رمضــان براي ما درسهايي دارد... اولــش همين درس ارتباط با خدا و حفظ پيوند قلبي با ذات احديت و حضرت محبوب است. لذت اين درس را چشيديد، ديديد كه چگونه مي‌توان آسان با خداي متعال تماس برقرار كرد... اين لذت بزرگ را براي خودتان نگه داريد. اين رابطه را نگذاريد قطع شود ...  يك درس ديگر گرد آمدن همه‏ي سلايق گوناگون يك ملت بر گرد محور ديــن و تــوحيد اســـت. اينكه مي‌گوييم اتحاد ملي، اينكه مي‌گوييم ملت ايران يكپارچه است، اين اتحاد، اين يكپارچگي بي ريشه نيست، فقط به خاطر يك توصيه و يك دستور و فرمان نيست؛ عقبه‏ي اين اتحاد همين ايمان ديني است. دين است، اعتقاد است كه همه‏ي ما را به سمت يك مركز مي‌كشاند؛ آن مركز توجه به ذات اقدس باري‏تعالي است. اين مايه‏ي اتحادملي ماست؛ دلها را به هم نزديك مي‌كند، نرم مي‌كند. در نماز جماعت، در نماز جمعه، در مراسم احياء و قرآن سر گرفتن و دعا و تضرع، بغل‏دستي شما هر كه مي‌خواهد باشد؛ از هر سليقه‏اي، از هر گروه اجتماعي‏اي، با هر ريخت و قيافه‏اي، برادر شماست؛ همراه شماست؛ همراز شماست در پيشگاه ذات مقدس پروردگار. اين ارتباط قلبي را حفظ كنيد... يك درس ديگر مسئله‏ي سخت گرفتن بر خود و انفاق به ديگران است. اين گرسنگي كشيدن، تشنگي كشيــدن، روزه‏ي از اذان صــبح  تا اذان مغرب، اين سخت گرفتن بر خود است. بسياري از مردم ما به خودشان با روزه‏گيري سخت گرفتند و به ديگران انواع و اقسامِ انفاق را كردند... بر خود سخت بگيريم، به ديگران انفاق كنيم.     21/7/86
عيد فطر را مبدأ يك عزيمت حقيقي به سمت تعالي انسان قرار بدهيد
روز عيد فطر است؛ آن هم بعد از يك ماه رمضانِ سي روزه‏ي پر بركت و سرشار از نعم الهي و بركات معنوي الهي. خوشا به حالتان. ماه رمضان خوبي را گذرانديد، امروز هم روز فطر خوبي است. اين را مبدأ يك عزيمت حقيقي به سمت تعالي انساني قرار بدهيد.      21/7/86