تدبير ش56    
ضرورت توليد كالاهاي فرهنگي مناسب با عدالت
 يك اشكالي شد كه: چرا كالاي فرهنگي مناسب با عدالت توليد نمي‌شود؟ اين، اشكال ما هم هست؛ كاملاً درست است. كالاهاي فرهنگي توليدي ما رسا نيست. با اينكه ما هنرمند خوب داريم، نويسندة خوب داريم، بازيگر خوب داريم، اما نمايش متناسب با خواسته‌هاي فرهنگي‌مان كم به وجود مي‌آيد. لازم است مديريت‌هاي فرهنگي يك مقداري در اين زمينه‌ها بيشتر كار كنند. البته مي‌دانيد: اين‌جور كارها، كارهايي نيست كه يكشبه به وجود بيايد. يعني اين‌جور نيست كه حالا بگوييم: خيلي خوب! كالاي فرهنگي توليد كنيم، همين الان بروند و براي مثلاً شش ماه آينده يا يك سال آينده، ده تا، بيست تا - يا بيشتر يا كمتر - فيلم انقلابي، فرهنگي و اسلامي درست كنند. اينـها همـه زيـرساخت‌هـايـي لازم دارد - مثل زيرساخت‌هاي طبيعي - تا اين زيرساخت‌ها فراهم نباشد، كـار بـه وجـود نمي‌آيـد. ايـن زيـرساخت‌ها بعضي‌اش كاملاً فراهم نيست، كه اينها در طول زمان بايد به وسيلة دولت‌هاي مختلف، به وسيلة مسئولين گوناگون فراهم مي‌شده؛ بعضي حتّي در يك دوره‌هايي تخريب هم شده! در بعضي از دوره‌ها، بعضي از زيرساخت‌هاي اعتقادي و فرهنگي ما نه فقط درست نشده، حتّي تخريب هم شده! خوب، حالا بايد اينها را روبه‌راه كنند. ولي اشكال، اشكال واردي است؛ من هم اين اشكال را دارم؛ هم به صدا و سيما، هم به وزارت ارشاد، هم به سازمان تبليغات و حوزة هنري. ما با اينها نشست و برخاست هم داريم. من مي‌نشينم بحث مي‌كنم، استدلال مي‌كنم؛ يعني كاري كه بعضي از مسئولين اجرايي بايد بكنند، متأسفانه من ناچار خودم اين كار را بر عهده مي‌گيرم. همين اواخر با مسئولين فرهنگي راجع به همين مسائل هنري و سينمايي و هنرهاي نمايشي و غيره نشست‌هاي متعددي داشتيم. نشستيم بحث كرديم، حرف زديم؛ اميدواريم ان‌شاءاللَّه به يك جاهاي خوبي برسد. به هر حال اين مطالبة شما مطالبة درستي است.6 6.   ۸۹/۰۵/۳۱   بيانات در ديدار دانشجويان در يازدهمين روزماه رمضان
    تدبير ش 57       
اهتمام ويژه به شعر، زمينه ساز بروز و تأمين ديگر هنرها
اهتمام ويژه به شعر در بين هنرهاي موجود و معاصر [ضروري است]... کشور ما با داشتن سوابق تاريخي کهن و برخورداري از ميراث متراکم و باارزش شعري، از جمله کشورهاي درجه اول در اين زمينه محسوب مي‌شود. ... رشد و ارتقاي شعر در کشـور، زمينـه‌سـاز بـروز و تـأميـن ديـگـر   هنرهاست. ... ايران از استعداد ريشه اي و توانايي پيشرفت در عرصه هنر برجسته شعر برخوردار است و هرچه در اين زمينه فکر، طراحي، مديريت، مطالعه و پژوهش شود، با توجه به اين استعداد فراوان زياد نيست.1  1.   ۸۹/۰۶/۰۴   (گزارش خبري) بيانات در ديدار جمعي از شعراي پيشکسوت و جوان و اهالي فرهنگ و ادب
ضرورت از بين بردن نشانه‌هاي اضطراب  و حيرت از اشعار
شعرهايي که در آن نشانه اضطراب و حيرت ديده مي‌شود ... وجود اين دغدغه در شعر برخي جوانان، مقدس است؛ اما بايد با تقويت مباني فکري و معرفتي، اين حيرت و اضطراب را از بين بـرد. ... نبايد شعـر، بـه‌گونـه‌اي باشد کـه حتي انسان‌هاي مأنوس با شعر نتوانند آن را بفهمند و مخاطب در حيرت فرو برود؛ چرا که اين نقص شعر محسوب مي‌شود.1  1.   ۸۹/۰۶/۰۴   (گزارش خبري) بيانات در ديدار جمعي از شعراي پيشکسوت و جوان و اهالي فرهنگ و ادب
لزوم توجه به مضامين ديني و عظمت حادثة انقلاب اسلامي در اشعار
طبع شعر و شاعري، عطيه بزرگ الهي و نعمت برجسته خداوند است و قابل مقايسه با نعمت‌هاي ظاهري نيست؛ لذا شايسته است شاعر اين قريحه و استعداد را در جايي که خداوند متعال توقع دارد به کار بگيرد. ... شاعران روح لطيفي دارند و استفاده از شعر در راه احساسات و عواطف انساني، اجتناب ناپذير است؛ اما علاوه بر مضامين ديني، بايد سهمي هم براي جامعه و مهم‌ترين مسائل انقلاب و کشور قرار داد. ... کشور ما در تمام اين مدت، حادثه‌اي به عظمت حادثة انقلاب اسلامي به خود نديده و هيچ‌گاه ملت ايران نتوانسته مثل امروز همه حصارهاي گوناگون و مصنوعي کشيده شده به دور يک ملت را بشکند و قد بکشد و سربلند راه رشد و تعالي را در پيش بگيرد. ... هوشياري، شجاعت و دلاوري مردم ايران در ورود به ميدان‌هاي سياسي و نظامي، و رشد اجتماعي ملت پس از انقلاب اسلامي، در هيچ کجاي تاريخ ايران نظير ندارد. ... تصوير اين زمانه وظيفه هنر و شعر است. ... انقلاب اسلامي زمينه خوبي براي رشد فرهنگ، انديشه و هنر است و هنر هم مي‌تواند با تصويرگري، مستحکم، متين و مفيد، بر غناي زمانه بيفزايد و ارزش و محتواي آن را افزايش دهد.11.   ۸۹/۰۶/۰۴   (گزارش خبري) بيانات در ديدار جمعي از شعراي پيشکسوت و جوان و اهالي فرهنگ و ادب
ضرورت اهتمام به توليدات فرهنگي
خوشبختانه انسان احساس مي‌كند كه ... به كار فرهنگي اهتمام ورزيده مي‌شود. بودجه‌هاي فرهنگي بزرگ و كلان و در واقع كارهاي گوناگون و تكرار مسائل فرهنگي و اينها خوب است؛ انسان اين اهتمام را مشاهده مي‌كند، خرسند مي‌شود؛ ... من وقتي شنيدم شما[آقاي رئيس جمهور] اين رقم كلانِ سنگينِ فرهنگي را تصويب كرديد، از نحوة مصرف و جذب آن نگران شدم؛ با اينكه قاعدتاً آدم بايد خوشحال بشود وقتي كه بودجة فرهنگي زياد مي‌شود. مديران ما دوست دارند كه بودجه‌اي كه به آنها داده مي‌شود، جذب كنند؛ چون مي‌دانند كه اگر امسال جذب نكردند، سال ديگر خبري نيست؛ لـذا ناچارند جـذب كنند. خـوب! جـذب بودجة فرهنگي در جاي مناسب، خيلي كار سختي است؛ كار آساني نيست. كار فرهنگي مثل ساخت‌وساز نيست كه آدم بگويد: خيلي خـوب! اين زمين، اين هم مصالح، حالا برويد بسازيد. كار فرهنگي مصالحش خيلي سخت گير مي‌‌آيد؛ معمار و استادكارش خيلي دشوار به دست مي‌‌آيد. لذاست كه به نظر من توي كار فرهنگي يك مقداري بايستي اهتمام ورزيد. اولاً ببينيم: مـا چه قلم از قلم‌هاي كار فرهنگي را اهميت مي‌دهيم؟ در بعضي از آن دوره‌هاي قبل - كه حالا نمي‌خواهيم خيلي مشخص كنيم و اسم بياوريم، ليكن چاره‌اي هم نيست؛ انسان براي مقايسه مجبور است بگويد - مي‌خواستند كار فرهنگي بكنند، گفتند: بودجة فرهنگي! بنا كردند كاروانسراهاي شاه عباسي بين راه را به عنوان كار فرهنگي، آباد كردن! بله، آباد كردن كاروانسراي شاه عباسي چيز خوبي است، اثر باستاني هم هست؛ اما آيا كار اولويت‌دار فرهنگي ما همين است؟! ما كه اين‌جور در مواجهة با فشار عظيم تبليغات جهاني قرار داريم؛ سياست در خدمت فرهنگ است، اقتصاد در خدمت فرهنگ است، هنر در خدمت فرهنگ است، براي فشار آوردن به فرهنگ داخلي ملت ما. آنها مي‌دانند كه: اگر فرهنگ را عوض كردند، ديگر مبارزه‌اي باقي نمي‌ماند. اگر مبارزة با استكبار هست، اگر ميل به ايستادگي و مقابلة با دخالت اجنبي هست، به خاطر فرهنگ است. انسان يك فرهنگي دارد، همين فرهنگ را بيايند عوض كنند، همه چيز مي‌شود مال خودشان؛ لذا همة فشار روي فرهنگ است. در مقابل اين حركت فرهنگي و اين تهاجم عظيم فرهنگي كه مي‌خواهند روح انقلاب را، روح استقلال را، روح دين را از ما بگيرند، اولويت فرهنگي ما اين است كه: برويم حالا فرضاً كاروانسراي شاه عباسي را آباد كنيم؟! اين، يعني اشتباه كردن در تشخيص آن قلمِ كار فرهنگي؛ اين يك اشكال است. بنابراين، در كار فرهنگي بايد دنبال چه باشيم؟ دنبال توليدات.22.   ۸۹/۰۶/۰۸   بيانات درديدار رئيس جمهور و هيأت دولت
در زمينه‌هاي فرهنگي، دنبال كارهاي تشريفاتي و ويتريني نباشيد
بعد از آنكه مصرف فرهنگي را پيدا كرديم، قلمي كه بايد اين بودجه صرف آن بشود، پيدا كرديم، برويم سراغ محتوايش. بالاخره مي‌خواهيم فيلم بسازيم. مثلاً: مي‌خواهيم ده تا فيلم انقلابي بسازيم؛ ده تا فيلمي كه حامل ارزش‌ها باشد. يا مـي‌خواهيـم: فـلان تعـداد كتـاب منتشـر كنيـم؛ محتوا‌هايش چه باشد؟ چـه جوري باشد؟ بـا چـه قوّتي؟ با چه استحكامي؟ بـا چقدر ماية علمي و هنري كه در آنجا به كار برده مي‌شود؟ اينها خيلي كارهاي سخت و ظريفي است.
 در زمينه‌هاي فرهنگي، دنبال كارهاي تشريفاتي و ويتريني نباشيد. نمايش دادن كار فرهنگي، نه اينكه فايده‌اي ندارد؛ ضرر هم دارد. در زمينة فرهنگ بايد دنبال كارهاي محتوايي و اصيل و واقعي رفت، كـه امروز نياز عمدة كشور هـم اين است.2   2.   ۸۹/۰۶/۰۸   بيانات درديدار رئيس جمهور و هيأت دولت
 وظيفة حوزه‌هاي علميه در تقويت فرهنگ مردم
مسئلة مهمي كه در ذهن بنده هميشه هست ... و مورد دغدغة افراد است، مسئلة فرهنگ است؛ مهم است.  مسئلة فرهنگ از مسائل اقتصادي مهم‌تر است، از مسائل سياسي مهم‌تر است. فرهنگ چيه؟ فرهنگ عبارت است از: آن درك، برداشت، فهم، معتقَد و باور انسان‌ها و روحيات و خلقيات آنها در زندگي؛ آنهايي است كه انسان را به كار وادار مي‌كند. فرهنگ حاكم بر يك كشور مثلاً اگر چنانچه فرهنگ مسئوليت‌پذيري بود، اين عمل مردم را هدايت مي‌كند. نقطة مقابل، حالت بي‌مسئوليتي است كه انسان نسبت به حوادث، نسبت به قضايا، نسبت به آينده، نسبت به دشمن، نسبـت بـه دوسـت، احسـاس مسئوليت نكنـد. مسئوليت‌پذيري، تزريق مسئوليت‌پذيري و هديه كردن او به ارواح مردم، به افكار مردم و روحيات مـردم، ايـن تقويت فـرهنگ اسـت. ايثارگـري، وجدان‌كاري، انضباط، تعاون اجتماعي، سازگاري‌ اجتماعي، پرهيز از اسراف، اصلاح الگوي مصرف، روحية قناعت، استحكام در آنچه كه توليد مي‌كنيم؛ اينها فرهنگ است. اينها را بايد در مردم تقويت كرد. درست‌كاري، زنده نگه داشتن انديشه‌هاي امام و انقلاب، روحية انسجام و اتحاد اسلامي - آن چيزي كه قرآن هم ما را به او امر مي‌كند، تفكرات ما هم به او امر مي‌كند، انقلاب هم ما را به او حمل مي‌كند و امر مي‌كند - با برادران مسلمان، با هم‌ميهنان، حالت اتحاد و انسجام داشتن، تعصب متقابل مثبت نسبت به يكديگر داشتن، كه در عرض گسترة امت اسلامي هم همين‌جور است. اينها فرهنگ است. يكي از آنها هم البته فرهنگ عفاف و فرهنگ ساده‌زيستي است.
اين كارها به عهدة كيست؟ رسانه‌ها خيلي نقش دارند؛ اما رسانه‌ها قالب‌اند؛ محتوا و مضمون، دست ماست، ... كارهاي مهمي بر عهدة ماهاست، بر عهدة حوزه‌هاي علميه است كه اين كارها را بايد ان‌شاءاللَّه انجام بدهيم.99.   25/06/89   بيانات در ديدار اعضاي مجلس خبرگان رهبري‌