خوب خوبی را کند جذب این بدان
طیبات لطیبین بر وی بخوان

شما برای انتخاب همسر چه معیارهایی دارید؟
کدام دختر یا کدام پسر را انتخاب می کنید؟
چه معیارهایی را در آنها می بینید که مناسب خود می دانید؟
چه وجه تشابهاتی در شما 2 نفر وجود دارد؟

تیپ ، منش، نحوه تفکر ، نحوه احساس، ، نحوه گفتار یا رفتار فردی که مورد نظر شماست چقدر مورد توجه و شبیه شماست؟
چه خلق و خصوصیات بارز اخلاقی و ارزشمندی موجب کشش شما شده است؟

زیبایی اندام، ابراز محبت ، شیطنت های احساسی و زبان بازی چه نقشی در انتخاب شما داشته است؟ آیا صرفا همین خصوصیات تمام آن چیزی بوده است که کنترل احساسات شما را از شما گرفته است؟

مولانا با نگاهی به آیه 26 سورده نور از زاویه ای زیبا به این مهم پرداخته است.
آیه 26 سوره نور:
الْخَبِيثَاتُ لِلْخَبِيثِينَ وَالْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثَاتِ وَالطَّيِّبَاتُ لِلطَّيِّبِينَ وَالطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّبَاتِ...

معنی:
زنان پلید برای مردان پلیدند و مردان پلید برای زنان پلید، و زنان پاک برای مردان پاکند و مردان پاک برای زنان پاک ...

ریش بد را داروی بد یافت رگ
مر سر خر را سزد دندان سگ

الخبیثات للخبیثین حکمت است
زشت را هم زشت جفت و بابت است.

پس تو هر جفتی که می خواهی برو
محو و هم شکل و صفات دوست شو

نور خواهی مستعد نور شو
دور خواهی خویش بین و دور شو
3606:1 الی 3603:3

مولانا همچنین اشاره می کند اگر مشکلی و ناراستی داشته باشی با نوع انتخابت به این مشکل می افزایی:
بر دروغان جمع می آید دروغ
لخبیثات لخبیثین زد فروغ
3639:2

در جای دیگر، مثنوی سعی کرده است تا با معطر کردن اندرزها، این مهم را برجسته کند که اگر با فردی غیر همسان خودت در آمیزی، دیر یا زود این پیوند پس می زند و درد و رنجهای این وصلت ناهمگون تو را خواهد آزرد.
الخبیثات لخبیثین را بخوان
رو و پشت این سخن را باز دان

ناصحان او را به عنبر یا گلاب
می دوا سازند بهر فتح باب

مر خبیثان را نسازد طیبات
در خور و لایق نباشد ای ثقات
280:2

مولانا حتی این بحث را توسعه می دهد و جذب افراد را به هم ناشی از هم جنسی درونی آنها می داند. کشش های درونی افراد است که آنها را دور هم جمع می کند یا در هر کجا که باشند متحد می سازد، حتی اگر در ظاهر متفاوت به نظ برسند.

در جهان هر چیزی، چیزی می کَشد
کفر کافر را و مرشد را رَشَد
1633:4

قهر و لطفی، چون صبا و چون وبا
آن یکی آهن ربا ، وین کهربا

می کَشد حق راستان را تا رَشَد
قسم باطل ، باطران را می کَشد
2128:2 و 2129:2

همانگونه که در می یابیم، با یک جمعبندی اجمالی به این نتیجه می رسیم که در مقوله ازدواج نخست باید نسبت به شناخت خود و افزایش خودآگاهی اقدام کنیم، سپس در همین مسیر کسی را به همسری انتخاب کنیم که متناسب با خصوصیات و معیارهای مطلوب ما باشد.
وقتیکه خود را در حوزه ها مختلف ارتقاء نبخشیم ، انتخابهایمان نیز رشد نایافته و ضعیف خواهند بود
هر که آرد حرمت او حرمت بَرد
هر که آرد قند لوزینه خورد

طیبات از بهر که؟ لطیبین
یار را برکش ، برنجان و ببین